Tella-d tezrawt d unadi, i tikkelt-nniḍen, ɣef yisebtar n tmaziɣt n La Dépêche de Kabylie

Partager

I tikkelt-nniḍen, yella-d unadi akked tezrawt ɣef yisebtar n Uɣmis n Yimaziɣen i yettilin yal letnayen deg uɣmis La Dépêche de Kabylie.

Mebɛed akatay n duktura akked waṭas n turagin ɣef tira n tmaziɣt i yettilin deg uɣmis-a, ha-t-an, tikkelt-a, yella-d unadi akked tezrawt ɣef umawal i yettwaseqdacen deg yisebtar n Uɣmis n Yimaziɣen. D Leqdic i xedment snat n tnelmadin n tesdawit n Tubiret, Lacène Tamazight akked Nouri Samia, s usentel « Aglam n tesnulfawalt deg Uɣmis n Yimaziɣen n La dépêche de kabylie ; i lmend n talɣa d unamek’’. Tella-d i lmendad-nsent tselmadt Douik Rzika. Tazrawt, tekcem taɣult n tesnilest imi asentel icudd ɣur-s (Aglam n tesnulfawalt i lmend n talɣa d unamek). Ma d talɣiwin n usnulfu, yeɛna asuddem, asuddes, arwas akked ureṭṭal n wawalen. Ɣef yiswi n umahil, urant-d : Ad nẓer ma yella Aɣmis n Yimaziɣen n La dépêche de Kabylie, yesseqdec tasnulfawalt, d wamek i tt-yesseqdac ? Amek i d-yella usexdem-is, d wacu n talɣiwin tisnulfawalanin yegten deg-s ? Ad nẓer, diɣen, ma yella tasnulfawalt tettwafham sɣur yimeɣriyen. Ad neglem tasnulfawalt yellan deg Uɣmis n Yimaziɣen n La dépêche de Kabylie” ama d isuddimen, isuddisen, arwas akked ureṭṭal i lmend n talɣa d unamek.

Asteqsi agejdan akked turdiwin

Ma d asteqsi agejdan i ɣef treṣa tezrawt d wa : Ma tella-d tesnulfawalt deg Uɣmis n Yimaziɣen n La dépêche de Kabylie, d wamek i d-yella usexdem-is deg yimagraden? Zyada ɣef usteqsi agejdan, llan sin yisteqsiyen inaddayen-a :  D acu-tent talɣiwin timawalanin yellan deg-s, d wacu n talɣiwin yegten? Amek i d-yella ufham n unamek n yisnulfawalanen ɣer yimsulɣa? Ma dayen yeɛnan turdiwin, ad naf turda tagejdant-agi : Yella-d usexdem n tesnulfawalt deg Uɣmis n Yimaziɣen n La dépêche de Kabylie akked turdiwin tinaddayin-agi : Ahat tasnulfawalt ur d-telli ara s waṭas. Yella-d usmeskel deg usexdem n talɣiwin n tesnulfawalt ama d asuddem, asuddes, arwas akked ureṭṭal. Deg wayen yerzan ammud, gelment-d azal n “437” n yisnulfawalen, i bḍant d lesnaf: Isnulfawalen iḥerfiyen war alɣacen, llan azal n 38, 44%, azal n 9, 61% n yisuddimen, 7, 09% n yisuddisen, 6, 63% d talɣa n urwas, 38, 44% n ureṭṭal. Ɣef waya, nnant-d : ‘’ Nufa-d belli talɣa n wawalen iḥerfiyen tuget s waṭas, imi d tayunin timaynutin. Daɣen, ireṭṭalen d nutni i iṭṭfen amur ameqqran deg wammud. Anect-a yuɣal s usemres n yemsiwal i tutlayin-a n tefransist d taɛrabt. I wakken, daɣen, ad kksen lixṣaṣ n umawal n tmaziɣt. Ma d talɣiwin-a n usuddem, asuddes d urwas, ur gtent ara’’. Acu kan, ɣef wakken i d-nnant tnelmadin-agi, yettili-d wugur n usegzi n tesnulfawalt ɣer kra n yimeɣriyen. Ɣef wakken walant ‘’ Yella-d wugur n tesnulfawalt ɣer yimeɣriyen, imi sɛan aɛewwiq i ufham n unamek, imi d awalen imaynuten ɣur-sen, ladɣa wid ur nelmid ara tamaziɣt’’. Ula d amgarad n unamek n wawalen deg yisegzawalen, yeḍḥa-d d ugur, imi i d-nnant ‘’ Ma d ugur-nniḍen i d-nemmuger, d isegzawalen yegten, imi yal asegzawal yemgarad ɣef wayeḍ deg usegzi n wawalen’’. Ɣef wakken walant temnadiyin-agi, d akken asexdem n yireṭṭalen yekkes amekkan n yisnulfawalen deg Uɣmis, ‘’imi smenyifen asemres n wawalen n tutlayin tiberraniyin, ɣas akken llan s tutlayt n tmaziɣt’’.

Tiririt ɣef yisteqsiyen

Ɣer taggara, ssawḍent tnelmadin-a ad d-rrent ɣef usteqsi agejdan i ɣef tebna tezrawt-a, ufant : ‘’Ineɣmasen di tira n yimagraden-nsen, ssexdamen tasnulfawalt. Anect-agi, yella-d s tarrayin n usileɣ n yisnulfawalen ama d asuddem, asuddes, arwas akked ureṭṭal. Tella-d tesnulfawalt deg Uɣmis n Yimaziɣen n La Dépéche de Kabylie”, s yesnulfawalen yemxallafen, maca ur gten ara. Sxedmen talɣiwin n usuddem, asuddes, arwas akked ureṭṭal. Talɣa yegten seg talɣiwin-a, d talɣa n ureṭṭal seg tutlayin-nniḍen. Deg yisnulfawalen-a, llan wawalen ur ttwafhamen ara ɣer yimsulɣa, llan wiyaḍ ttwafhamen. Ɣer taggara n tezrawt-a, nnant : ‘’Nessaweḍ ɣer yiswi-nteɣ. Nesbeggen-d belli Aɣmis n Yimaziɣen n La Dépêche de Kabylie d aɣmis yessexdamen tasnulfawalt s talɣiwin n usnulfu n tayunin timawalanin timaynutin yemgaraden. Talɣa n ureṭṭal i yegten s waṭas, yeṭṭef aḥric meqqren di tmeslayt n yal ass. Llan yisnulfawalen ifehmen yimeɣriyen, gzan anamek-is, wiyaḍ ur ten-fhimen ara, anect-a, yuɣal ɣer useqqdec-nsen’’. Deg taggara, ad nini, s yisem n Uɣmis n Yimaziɣen n La Dépêche de Kabylie, ayyuz i tnelmadin-agi, nessaram-asent amecwar ɣezzifen deg unadi-nsent akked leqraya-nsent. I usmekti. Aṭas n yiḍrisen i d-ttekksen yiselmaden n tmaziɣt deg Uɣmis n Yimaziɣen i wakken ad ten-sqedcen deg yikayaden neɣ deg temsirin. Ad naf imagraden n Uɣmis-a ula deg yidlisen iɣurbizen.

Hocine Moula

Partager