“Nesḥassef aṭas ɣef ccna, amzun akken aɛiwed n tezlatin d lxedma !”

Partager

Deg tdiwennit-agi, yemmeslay-d Rahani ɣef umecwar-is, tizlit taqbaylit akked wayen i t-yeǧǧan ad iɣib kra n yiseggasen…

Acu i ak-yeǧǧan ad tɣibeḍ 18 n yiseggasen, i wakken ad d-tuɣaleḍ ɣer unnar ?

Rahani : Ayen tesneḍ, ad yeqqim deg wallaɣ-ik , ittusemma mačči d ayen ara ak-yeffɣen. Xas ulamma yeṭṭef-iyi lḥl, tella-d ssebba swayes i ḥebseɣ, maca xas akken ur cennuɣ i uɣref, ccna yella deg ul-iw. Zgiɣ cennuɣ deg ul-iw, qqareɣ-as, ilaq ad ccnuɣ. Ttasen-iyi-d yisefra, ɣellint-d tektiwin, maca d lweqt i d-aɣ-yeṭṭfen. Mbaɛd cwiṭ cwiṭ armi i d-ufiɣ iman-iw, ilaq ad uɣaleɣ ɣer ccna.

Ma tzemreḍ ad aɣ-d-temmeslayeḍ ɣef yisenfaren-ik imenza deg ccna ?

Bdiɣ tamedyazt deg yiseggasen n 1971. Deg useggas-a, i xedmeɣ yiwet n tezlit i yelḥan aken ilaq deg tmeɣriwin di tuddar. Bdiɣ ccna deg yiseggasen n 1982, anda i d-suffɣeɣ 8 n tezlatin, syin ḥebseɣ deg 1983, jebdeɣ iman-iw. Uqbel aya, lliɣ cennuɣ di tmeɣriwin. Ruḥeɣ ɣer Fransa deg useggas n 1982. Syin deg useggas n 1986, yeffɣ-d uḍebsi-nniḍen. Gar tezlatin, ad d-nader ‘’Ɣlay ddheb’’ , ‘’Ay axelxal bu tsura, ‘’A yemma ugadeɣ ad kem-ttuɣ,…atg. At taddart-iw, ɣillen ḥebseɣ ccna, imi ur d-baneɣ ara. Armi d 1986 i xedmeɣ tasfift, syin daɣen ḥebseɣ armi d 1998 i uɣaleɣ. Aseggas-agi, ḍemɛeɣ di Sidi Rebbi, ad aɣ-tixren yimcumen-agi i d aɣ-izedɣen Ma ɣef wasmi bdiɣ ccna yewɛer aṭas, ulac win i izemren ad yecnu imir-n, axater ussan-nni tettwaḥres teswiɛt. Cfiɣ ɣef tgiṭarin-nni timezwura, nella nxeddem-itent imir-n tigi s uṭṭebluc akked lxiḍ n ubilu akken i nebda nḥeffeḍ. Imitr, ayen yelhan, yettuneḥsab d lexsara, ma yella d tura, a-t-an nettwali tbeddel teswiɛt.

Ad d-nawi awal ɣef umaynt-agi, ma tebɣiḍ ?

Deg uḍebsi-a aneggaru iwumi semmaɣ ‘’Dɛu-iyi ad awḍaɣ’’ i d-yeffɣen deg waggur iɛeddan, ccniɣ ɣef teqcict, fkiɣ-as isem-a n Tziri, d isem n Imaziɣen. Bɣiɣ daɣen s yisem-a, ad rreɣ tajmilt i tiqcicin-agi-nneɣ, ilaq ad asent-nefk azal deg lawen-nneɣ, mačči s yisem kan neɣ s wawal. Ilaq ad tḥemmleḍ yelli-k, am nettat am uqcic, ulac amgired deg yizerfan. Imaziɣen n zik, ulac ɣer ɣur-sen anect-agi. Ma nudder-d Dihia, d nettat i ixedmen acḥal d ṭṭrad mgal acengu. Ihi ulac amgired. Ilaq, ad as-nefk i teqcict amkan-is deg temetti tamaziɣt. Xedmeɣ, daɣen, tizlit-nniḍen qqareɣ-as : Rri-iyi-d awal. Tagi, ɣef wayen tḥemmleḍ. Xedmeɣ tayeḍ ɣef twaculin, yal yiwen amek i d as-d-tusa tudert. Yal yiwen akken yettwaali , yal yiwen anda yerra. Ad d-iniɣ, tadukli telha , ma yella ulac-it, ulac win ukkud ara nelḥu , d anwa i itekksen lxiq ? D anwa i d-yettarran lxiq ? D amdan

D acu n yisental ɣef wacu i tḥemmleḍ ad tessufruḍ ?

D tayri, d nettat i yi-d-yewwin ɣer ccna, meɛna mačči kan d tameṭṭut i d tayri, d tagmat i d tayri. Axater llan wiyaḍ ḥettben tayri-a d ayen-nniḍen, syin mi nmeqqer, nettissin lɛibad, nettissin igenni lqaɛa, nessefray akk sya u sya.

Amek tettwaliḍ aswir n tezlit taqbaylit ?

Tizlit taqbayit n tura nawala-tt irkelli, mačči kan d nekk i tt-iwalan. Ccna d rras lmal meqqren, limer d lebɣi, amdan ad yeḥrez rras lmal-is, ma yella ur tessineḍ ara ad tessefruḍ, llan wid ixeddmen isefra akka xerṣum ad teffeɣ lḥaja lɛali. Win ara yecnun, ilaq ad yesɛu iswi ad yazel fell-as, ad yeɛteb fell-as, akken ad d-yessufeɣ ayen yelhan. Tura, nettwali wigi i yettɛawaden akka i tezlatin, nesḥassef aṭas , amzun akken aɛawed n tezlatin yuɣal d axeddim.

Awal-ik n taggara…

Ad iniɣ semḥet-iyi i wid i yi-iḥemmlen, acku aṭas aya seg imi ɣabeɣ. Ssarmeɣ aḍebsi-agi amaynut ad awen-yeɛǧeb, ad awen-d-iniɣ i kunwi s uɣmis n La Dépêche de Kabylie, tanmmirt-nwen. Afud igerrzen.

A. A.

Partager