Yewweḍ leɛfu n Rebbi unaẓur

Partager

Tasebḥit n wass n lexmis 19 yebrir 2012 γef 09, tawacult n tẓuri d yedles t-ḍeggar yiwen wergaz s wazal-is, wagi d Dda Mhenni Amroun , azamul n tẓuri d yedles amaziγ tewwi-t tmettant labaεda mi yeḥbes wul-is i tyita, yemmut deg wexxam-is i taddart n Wizgan, yesεa 74 n yiseggasen di laεmer-is.

Ilul as n 3 dujember 1938 deg Wizgan. Mhenni yesεeda temẓi-s deg taddart-is At Wizgan, id-yezgan γef 65 km γef usamar n Tizi-Wezzu. Ass-mi yesεa 8 iseggasen yekcem γer ulmud amenzu deg uγerbaz n tlata iwmi sawalen tura At-Yexlef.

Aseggas n 1952 yunag γer tmurt n Fransa, tamdint n MARSEY akk d jeddi-is akken ad ikemmel ulmud-ines, rnu yelmed lḥirfa n uḥeddad neγ alsaq n wuzal(soudeur) deg sin iseggasen.

Ass-mi id-yuγal γer tmurt deg useggas n 1954, tendah tnekra n tegrewla n Lzzayer. L3eskkar n tmurt n Fransa ttnadin γef Mhenni yellan iqeddec lawan-nni mgal-nsen. Ur ṣawḍen ara at-id-tetfen, yuγal γer wansa id-yekka, γer temdint

n Marsey aseggas n 1955.

Din-kan yekcem deg umenuγ meqqren γer yidis n watmaten-is yellan deg la federation de france n FLN aseggas n 1957. Ula deg temdint n Marsey ur yemniε ara, ttnadin fell-as iγalen n laman n tmurt n Fransa, yesunefk fell-as ad yerwel γer tmanaγt n Fransa Paris, slekwaγeḍ ur n ṣeḥḥa ara, dinna yekcem γer terbaεt tanaẓurt n FLN i iqedcen s tufra deg leqhawi akk d les bistrots izzayriyen. Ger inaẓuren-agi ad d-naf cix Misoum, hnifa, Abchiche Belaid, Akli yahyaten, Youcef Abjaoui, ….atg. Tarba3t-a tqeddec atas γef tegrewla n Lzzayer, sakkin win yellan yeṭṭes, sfaqen win yellan yeγfel s cnawi-nsen agrawliw akk d tceqqufin umezgun, xas akken teggat fell-asen lεesa d leḥris. Mhenni yesekles sedis (6) n tezlatin id-yettεedayen lawan-nni deg Radyu n Fransa ger-asent ( Tamaεzuzt n wul-iw, a abarani , a abaḥri…..atg).

Ass-mi id-yusa γer tmurt n Lzzayer deg seggas n 1963 iwaken ad-yestaεfu kra n wussan mbaεd ad-yuγal γer Fransa, yemlal d Colonel Mohand Oulhadj is-yenna-n “Dagi, ara-teqim-ḍ i tmurt n Lzzayer nesεa Radyu” .Mhenni yeqbel tiγimit di tmurt-is. Syen Mohand Oulhadj i-weṣṣa Mohamed Hilmi inna-as ”Γurek aqcic-agi awi-t yid-k γer Radyu», lawan nni Mhenni yesεa 24 iseggasen kan di laεmer-is. Dinna Radyu teskcem-d inaẓuren i xedmen s waggur, idgi llant trebuεa n uẓawan d tarbaεt n umezgun i dgi yetteki Mhenni.ticeqqufin umezgun tεeda-yent-d yal ddurt. Tacqquft i dgi-d yurrar i tikelt tamenzut d-tin iwumi qqaren “Amezruy n Umeγras” . Aseggas n 1964 , Mhenni iεedda comédien profissionnel s wudem unsib.

Aseggas n 1967 yesεa tadwilt iwumi qqaren “Laεyub n Ddunit” i ḥemlen aṭas imsefliden lawan-nni, ru ixeddem ticeqqufin umezgun s cnawi akk d les Sketchs s wazal-nsen. Yelḥa-d

amecwar almi d tagara n useggas 1979. Deg umecwar-agi id-yewwi yegla-d s tlalit n yiwet n zlit mucaεen aṭas deg iseggasen n 70 “Zejiga”. Mhenni yeqdec atas γer yidis inaẓuren meqqren ger-asen”Mohamed Hilmi, Said Hilmi,Ben Mohamed, Mohamed BEN Hanafi, Achrouf Idir, Anissa, Djamila, Nouara d wiyad niden i yesulin deg ccan n Radyu n teqbaylit, ama s cna, ama s umezgun neγ idles sumata.

Amenuγ i yuεren d win iseggasen n 70 γef temsalt n tmaziγt, lawan i-dgi yeqwa lḥars , tegdi tezdaγ ulawen n yemdanen , fuden mara maca ulac anda ar ad-swen. Maca Mhenni , Ben Mohamed d wiyaḍ rrẓan asalu, bran i tegdi, qublen tagnitt γas aken tuεar aṭas, mεawanen taεkemt ẓẓayen almi tuγal fessus-t. Ihi Mhenni damedya deg umenuγ γef temsalt n tmaziγt, d netta akk d yemdukal-is id yeswejden amenuγ n 80(tafsut n yimaziγen). Llan teddun γef tsedawiyin akk d tesnawiyin, cennun i nelmaden , senεaten-asen-d ticeqqufin umezgun, swayes iten-sakkayen γef temsalt n tmaziγt, acku lawan-nni kukran adabu ad yawi atas ilmezyen γer tama-s. Tikti agi tekka-d sγur Mouloud Mammeri ass-mi i yenna i Mhenni: “ Atan arrac nnaγ at nawin, γurwen id yegra leslah a Mhenni, ilaq asen-t-cnut”. Deg-imiren yernayasen tabγest , qeddcen s-nnig tezmart-nsen. Dγa din Mhenni yexdem tizlitt iwmi yeqqar “tcekreḍ-iyi jeddi-k” aken ad-yesefhem itarwa bli sεan lejdud. Tallit-nni daγen tadwilt iγennayen uzekka id-sewjaden yal ddurt Cherif Kheddam akk d achrouf Idir, texdem cγel-is, sakkin aṭas n ilmeẓyen, rnu tasuqelt n umezgun “ tawrirt yettwattun” di Radyu, taceqquft-agi ksen-t-id deg wengal n Mouloud Mammeri ig-ḥeḍren i wsekles-is anda Mhenni yurar le tamtilt n meqqran. Mouloud Mammeri yenna “ A Mhenni carrweγ!”

Bara n tedwilin n Radyu Mhenni yurar deg watas n isura i dgi tella teqbaylit di tilizri taγelnawt n tmurt n Lzzayer ger-asen ad-tnaf Σic betnac , Si Slawec, Lwelf Sεib, yurar-it-id akk d Mestafa el 3enqa .,Qiṣat Cahid. Ur s-id sawlen ara adyurar deg isura n taεrabt acku ur yessin ara tutlayt n taεrabt.

Aseggas n 1998, Mhenni yefγed lantrit (la retraite). Yeqqim akken almi d-ass mi id-tlul tilizri n tmaziγt (amaṭṭaf wis 4), teldi tiwwura-s aseggas-a 2009. Syen isawel-as-d Sid Ali Nait Kaci akk d Mohamed Mansri iwaken ad yurar deg deqs n yisura am “ yak nniγ-ak!»,  » Aḥlil Aḥlil », « Axxam n Dda Meẓyan ».

Ihi Dda Mhenni d wwin yetawin tamaziγt deg ul, yeččur d tayri n tmurt-is, yura akken tamṭṭelt-is a d-tilli ass n 20 yebrir, tafsut n yimaziγen di tmeqbert n taddart-is Wizgan. Sgunfu a Dda Mhenni di talwit, amḍiq-ik di reḥma.

Islam Bessaci

Partager