Ad tt-yessufeɣ Yellu ɣer lxir !» i qqa ren Leqbayel yal mi ara s-id-alsen i targit, imi ttɣillin belli tirga ttefɣent yernu amur ameqran teddunt mxalfa. Yeqqar Lunis At Mangellat :
Urgaɣ Lwerd azeggaɣ Tessufɣeḍ targit d idamen Urgaɣ lweṛd amellal Idammen-nni zzin-d i lekfen Ula d targit tuffiḍ-as anda teffeɣ Urgaɣ la ttruɣ Ahat assen ad ferḥeɣ Ifyar-a s wacu iluɛa umedyaz ddunit yesbeggen-d azal n targit d wamek tetteffeɣ di tmettitaqbaylit. Di tilawt, nettaf belli ɣer yal agdud di yal zzman, di yal idles ; targit tesɛa anamek ines yemgaraden seg ugdud ɣer wayeḍ. Ula di tujjya gan-as anamek, am wakken diɣ i ttufan dallal yesenɛaten agensay n yiman, dɣa yis-s ttafen abrid ad d-ssuksen ayen yesmunedlen fell-as talwit. Yessegzi-d umawal targit yenna :« targit d tuget n temsal i iḍerrun di tnafa n umdan », Freud si tama-s yenna: « targit d aṣṣiweḍ n lebɣi (lebɣi n tuzzuft) ɣer tagara-s » . Ula di ddin targit ɣer-s azal meqqren, amedya d nnbi Yusef i yessnen i usefru n tirga, am wakken diɣ s ttawil n tirga i d-yettmeslay Yillu i imceggɛen ines. Aya diɣ nettaf- it deg tanfusin iccuden ɣer tɣerma tagrigit akked d tṛumanit. Zeus yellan d agellid n yiraniten n “l’olympe“ s ttawil n tirga i yuzen izen-is i “Agamemnon“, am wakken diɣ “Morphé“ yella d Yillu n tnafa akked tirga. Aya meṛṛa yessenɛat-d azal teṭṭef targit di tmedurt n yal yiwen deg-neɣ ama zik ama tura . Targit temxallaf, tesɛa aṭas n wudmawen; Tella tin yeseḥzanen, tella tin yesefraḥen . Tella tin yeskanayen imal d wacu ara yeḍrun am wakken tella tin yeskanayen tiɣri n waggasen ikemnen daxel n yiman n yal yiwen deg-neɣ. Tella targit i izzuzunen asirem n umdan, am wakken diɣ tella tin iqemḍen lebɣi deg ul-is. Dayemmi di yal tasekla, ɣer yal aɣref, imyura d imedyazen ttgen amur i targit di tira nsen, sseqdacen-tt akken ad d-inin s wudem niḍen liḥala n waknef deg yella yixef-nsen. Am yal tasekla di ddunit, tasekla n teqbaylit ula d nettat tebna ɣef tirga. Tamedyazt n teqbaylit tessexdem aḥric-agi n tirga akken ad d-tini azal n lebɣi, inizzifen d wurfan yetteyzagen deg wul n unaẓur. Lunis At Mangellat ula d netta yunnag yis-neɣ ɣer tmurt n tirga deg waṭas n yisefra ama deg wid iccuden ɣer tayri neɣ deg yisefra-s imḥaddiyen .Di lǧeṛa n yisefra yezzuzunen temẓi, awal yettawi ɣer tegnewt n umenni yeswan timiqwa n usḥiyssef. Akken nettaf belli tikwal targit d timkellext :
Lemnam-agi yeskiddib Ur tettamen ay aḥbib Urgaɣ lliɣ di tmurt-iw Mi d ukiɣ ḍhiɣ-d d aɣrib Targit di lawan n tnafa, tettara allaɣ yettemceččew akked wayen yellan di tilawt, yesḥissif ɣef yiḍ yefnan , iɣunza ass i d-yulin:
Ur s tt-semmeḥeɣ i targit Assen mi ṭṭseɣ tameddit Yewwi-yi-d rebbi Tessefreḥ-iyi-d ddunit S kra mennaɣ tqbel-it Ɣurem terra-yi Ukiɣ-d lferḥ tbeddel-it Terra tamemt d lḥentit Ziɣ tɣur iyi
Targit tga leɣrur, terra lebɣi yettcercur. Maca lexyal yella d lexyal kan. Lewhi d udem n lewhi kan. Tili d lemri n tili kan. Abeḥri werǧin tekres-it twemust ger icuduyen-is, werǧin yeqfel fell-as uffus s iḍuḍan-is. Abbu werǧin ijemɛ-it uxxam ddaw ssqef-is.
Urgaɣ-tt ass-nni Terfed s wallen-is Ɣileɣ dayen-nni Ad rwuɣ isem-is La ttruɣ ya lɣaci Mi beddleɣ idis Griɣ-d kkan weḥdi Iruḥ lexyal-is.
Tanekra iwaqqaren n yiṭij tella d acengu n tudert tesserqiqis tanafa ger lemwaji-s. Tanekra d aḍu yetthuddun iɣulad tebna targit i wezru n tqellaɛin-is. Tanekra d isallen i d-yewwin iɣilifen n wayen yellan akken ad sxerben aẓeṭṭa n tkerkas tessuli tnafa. Maca xas akken, di kra n tegnatin yella yinnig ɣer tuǧǧwa n yiḍes acku di dduḥ-is yettban yeshel lewɛer :
Zriɣ-kem di tnafa Amzun akken d ṣṣeḥUkiɣ-d ul yettfafa Beṭṭu yidem i iqrreḥ.
Yal mi ara d temmel belli lmerɣub qrib ad t-ḥazen iffasen ad ihub ubeḥri n teṣebḥit akken ad t-yenkeṛ. Wi cqa ma yella-d waya, ul yeḥlulin di nnesma n tayri werǧin ad yecɛef. Anda i-yettwaqqes i iḥemmel ad yexnunes. Di yal tikelt, mi ara d-alin iragen n lxiq ɣef wul iḥemmel umedyaz ad yinnig ɣer tmurt n targit akken ad yessusem aggasen yeɣza lweḥc n beṭṭu deg tecriḥt-is :
Ma bɣiɣ ad kem-zṛeɣ Ad bellɛeɛɣ allen-iw Ad kem-ttsewireɣ Weḥdi di lmux-iw.
Yesmenyaf umedyaz tugna n tirga ɣef tid n tilawt acku di targit awezɣi yettarra aḍar, ayen ibeɛden yettban yeqreb.
Di tnafa sliɣ i teɣri Ḥulfaɣ tergagi tassa-w Ḥulfaɣ tessaki-d lebɣi Lebɣi i s-cedhaɣ ayla-w Ukiɣ-d zriɣ assagi Ad s-geɣ abrid i lmeḥna-w Tikwal targit tezzuzur ɣef tasa isufar n leḥnana, widen i d-yessakayen lebɣi deg ul n umdan akken ad iqazzem tebrek n tilawt. Ccuq d ucedhi ttuɣalen deg tegnatin-nni d afriwen yettawin ixef ɣef uɣbalu n wayen yebɣa :
Urgaɣ ttejra n leḥlu Tefreḥ yeḥya-d uẓar-is Neɣ Urgaɣ am akken d ṣṣeḥ Ass-a mačči am yiḍelli Urgaɣ am akken d ṣṣeḥ Ḥedreɣ i udrar yuki Urgaɣ am akken d ṣṣeḥ Agris i t-yedlen yefsi Di teswiɛin niḍen d tilawt s timad-is i d-yettawin iferdisen yeslusuyen talaba-s i targit. Mi d-yella wanect-a tanafa tettuɣal d alejlej yettarran amdan ger iɣuraf n yir tallit.Tazmert tkennu ddaw ttɛebga umu tezmer. Ixef yettkukru ad iqazem ayen yefflen i lmeɛqul. Di teswiɛin am ti, tilwat tettuɣal d yir targit, tettuɣal d arejrej :
Am di yir targit kecmeɣ Mi sliɣ tbeddleḍ axxam Griɣ-d d awḥid nṭerreɣ Ugiɣ ad ṣebreɣ fell-am.
Leɣṛur di tilawt, leɣṛur di targit ! Anda yuzzel rruḥ yufa tagnit tezmek. Ulac afran. Tikwal reffu yettili-d ɣef tidet yellan akked d lekdeb ur nelli. Deg akken ur yelli lxetyar yembarraz rray d rray-is, yennuɣ ṣṣber d ṣṣber-is, tagrawla tegra-d iman-is :
Mmel-iyi d acu d-tessuliḍ Ɣer-i mi i d-tusiḍ A targit efk-iyi lehna Ma si ṭṭaq i tettɛeddiḍ Ad t-ɣelqeɣ kul iḍ Ɣer-i ur d-tkeččmeḍ ara ! Tidet tettecceg deg yir iberdan, targit tettawi ɣer timedwa ɣef wayeg ur yebni lxaṭer. Tidet teskan-d tebrek n yal ass, tanafa tesselleɣ ihdumen deg allaɣ.
acu d-yettawi ɣer tafsit n lemḥayen :
Txerreq targit yis-i Tessaki-yi-d s waman Ansi i d-tekkiḍ Ansi Armi ḥesleɣ di lukan Maca tikwal, tirga tettili-d i sswab. Tettlal-d akken ad d-tini tid yakk yefran. Tettidir akken ad d-tjab tid yakk iɛerqen. Tikwal targit d ddwa i yixef yenuɣnin, i wul yettwameḥqen, i tasa ycuḍen. Tikwal tirga ttillint d amazan n yigenwan i widen yeḍruren. D aslufu n yiniren ɣef tfekka yulwan. D tabret n Yillu i widen umu yeɛreq lewhi. Tikwal targit tjebbud akken ad as-tinni i wul tidet yellan, akken ad tessefhem i wacu tugdi i tt-yerḥan :
Urgaɣ yir targit leɛca Ɣufren-iyi d imeyyaten Ṭṭfeɣ itbir di tala Seg yifassen-iw i d-it-wwin Uɣaleɣ ddmeɣ abuqqal Yeɣli-yi mazal lḥiɣ Aman-is swan akal Iɣaḍ-iyi mi terẓiɣ Mazal akken di targit Walaɣ win ɛzizen am rruḥ Yenna-yi ta d dunnit Kra teṭṭfeḍ ad am-iruḥ Tekcem targit di tilawt. Ayen yekkukra wul ad at-iẓer icebbel tanafa-s. Tanekra iban ad tili ɣef tidet ama tqeriḥ ama telha. Tikwal targit d netta-t i d ddwa n tlufa. Tikwal targit d netta-t i d tiɣri ɣer tegrawliwin akken yimal ad yelhu. Di yal tallit ɣer yal agdud targit tessawel i targit, tirga ttleqqiment asirem, asirem yessidir amdan, tudert tettawi amdan ɣer leɛli akken tinirin n yigenwan ad as gen-t rreḥba i lebɣi n lebɣi deg uɣbalu n tafat ansi i d-tekka yakk tafat.
Ait slimane Hamid

