Yenna-as win yettwalin i uderɣal : acu tettnadi-ḍ ? Yerra-as uderɣal yenna : d tafat ! Tamnaḍt n Suq N Lḥed, yellan d tamanaɣt n tɣiwant n Timizart deg At Jennad, ɣef ayeg ɛeddent cctawi n ddel akked uɣilif, ahat tikelt-a tufa irgazen arad tt—id yesuksen si lḥif deg tezdew acḥal d aseggas aya. Ahat temlal d wid ara ibedden akken as id rran lɛez akked cbaḥa tuklal netta-t id yefkan acḥal d amusnaw akked unaẓur am Yusef Uqasi, Ali Ideflawen, Meksa Abedel Kader, Noredine Nat Slimane. Ahat tamnaḍt-agi id yefkan acḥal d agrawli akked ameɣras di trad n 1954 yukki seɛd-is. Ahat tamnaḍt-agi i qedcen akken ad yefti yidles aqbayli s demma n tidukliwin tidelsanin Yusef Uqasi akked Amnay n Ubizar, tura dayen tenǧer abrid n tanfalit i yiman-is. D asirem-agi i yettawi yal amezdeɣ n tɣiwant deg ul-is. Tamnaḍt n Suq n Lḥed ɣef tessa takka n ddel, seg asmi tewwi tmurt timunent ɣer ass-a, imi kra yellan d tawil deg-s ixus : iberden-is nhudden, tisedarin n yemsebriden ( trottoirs ) nexren, aɣebar deg unebdu yeṭṭafer-it ixmir di tagrest, tirisiti tesmirjiḥ i wazɣal neɣ i ugeffur, iqudas n waman zgan qerṣen ttfegiḍen am azal am yiḍ. Yir liḥala –agi ahat tura tefra, ahat dayen bedlen leryaḥ !
Iɣermaniyen n tamnaḍṭ n Suq n Lḥed id ifernen Mass Taouchichine Mohand d aselway ɣef usqamu n tɣiwant( P.APC) s tumer i wallen argaz-agi ibedd ɣef leqdic n ṣṣeḥ. I kra n waguren kan degmi yeṭṭef amkan n tiselweyt , timsal bden ttemwiwilent, fɣent seg aglugel deg llan-t. Ugur n usekcem n lgaz n temdint ɣer ixamen ttwaksen iɛawiqen-is. Lebni n tisadarin i yimesebriden yebda ceɣl-is. Iberden yedgedgen am rmim , ččuren ixemǧen sya d sya , tura ssan s lgudrun uɣalen d tigertyal wenɛen i tenhert n tikeryas. Di ccew ibeddel udem n Suq Lḥed tuɣal d tamdint s wayen ibub wawal-agi d inumak.
Nnig leqdic agi id yellan di tagara-agi di temnaḍt n Suq n Lḥed , ayen yesferḥen ugar imezdeɣ-is  ,; d ibeddi id ibedd Mass Taouchichine Mohand akked d amɛiwen-is Mass Said Iguernaissi ɣer tama n tikabaniyin yellan di lmendad i cɣel n ucebeḥ n tamdint-agi. D tikelt tamazwarut deg wallen medden – da di tmurt-nneɣ- aselway n tiɣiwan d netta s timad-is i yettɛasen ɣef leqdic n tkabaniyin akken ad yili d win iwenɛen si tama , akken ad ikkes uguren i d-ttmagarent tikabaniyin-agi si tama nniḍen. Ilmeẓyen izedɣen di tamnaḍt-agi yesaramen d akken abrid ameqran n Suq Lḥed( win yettawin si Tizi n Sebt alama d axxam n tɣiwant) ad yeɛmer ɣef leryuf-is s isekla ara s yernun tahuski, yerna ad zizedgent azwu ( l’air) iragem-asen uselway n tiɣiwant Mass taouchichine Mohand akken ad yili wanact-en. Yenna-k uselway n taɣiwent : imi nutni aten bedden-d d iwaziwen akken ad ẓẓun tjur-agi, tewwid kan aten id nawi akken as nefk udem-nniḍen i tamdint.
Imezdeɣ n Suq Lḥed iferḥen aṭas s umbeddel agi, id yellan , ur ḥyin ara cekran deg Mass Moḥand Taouchichine imi ufent d win yebɣen ad yexdem, d win id yettaken tamazuɣt i leryuy n iɣemaniyen. Win i t-luɛeḍ (deg imezdeɣ n Suq N Lḥed) ad ak yinni : « netta ibededd ɣef umahil ( lxedma) nekni labud ad as nilli ɣer idisan-is. Anda id-aɣ yeḥwaj neɣ anda id yufa ugur aqleɣ deffir-as ! ». Moḥand Taouchichine netta si ljiha-s yenna-aɣ-id : « ayen zemreɣ at-id awiɣ i tɣiwant ur stehzayeɣ ara deg-s siwa ma tekka-d nnig ifaden-iw. Ibeddi-agi n medden ɣer tama-w d afud meqran akken a neṣiweḍ lebɣi wuɣur nesflit ɣer tagara-s. »
Aya-gi meṛṛa yesbagened d akken, xas akken adabu icudd reẓẓa ɣef imnefranen n ugdud( élus) s tawil n lqanun n uselḥu n tɣiwanin, ma yella yella lebɣi, ma yal tella taflest ( confiance) ger imdaberen akked wid iten id ifernan, ugurenyallan, xas ma seɛben, ttaren aḍar. Aya yettben deg ayen akka i d-yenulfan di Suq Lḥed deg ussan-agi yezrin melmu kan, imi astehzi n waḥal d-aseggas yettwaneqdaɛ di kra n wussan.
Ait Slimane Hamid