Yeqqar unzi : « ansi akken i iɛedda lɛez, ad iɛeddi ddel ». Ma nedla ɣef igarujen id aɣ- d -ǧan lejdud , anzi-agi yufa-d anamek -is deg tmacahut-nni umu neqqar « tawenza n wewraɣ » neɣ ɛad « M’ḥend Bu tkerciwt ». Tamurt n leqbayel ur tt-yezgil ara waya-gi. Tucḍa ɣer ugadir ur temugar lluḍa yebda deg iseggasen 1990 asmi nɛamed i yidles ad yecceḍ ɣer gar ssin-nni n yiɣuraf ɣef acu id icar umedyaz deg awal-is asmi id as-yenna :
A wid ifaqen
yegra-d yiwen ulqaf
d idles ɣlayen
di ddiq i t-nettaf
di ddiq i t-nettaf
ḥadret win ara t-yerran
ɣer gar iɣuraf
akken ad aɣ terẓen
idles ɣlayen
ɣurwat a nettu
yiwen ur t-irahen
yiwen ur t-yeznuzu
Seg assen yuɣal wagni am akal iḥuza unaɣur. Si yal tama d icerrig, si yal tama d iɣisan . Nuɣen iẓermen di tɛabut : gurɛen-d ccḥani, gran-d karuh d nehta , sufɣen-d illudyan n yir tismin armi yal yiwen seg-nneɣ cihwa-s d yir tikli ! Beṭṭu yekkran gar watmaten d lɣela n yir tasertit ḍefren widen deg neḍmaɛ aɣ-segmen ussan. Maɛna yeqqar diɣ wanzi « Laẓ ur d yettak baba ». Teddra-tt yid-nneɣ am win yenwan axelxal deg useɣwan ! Yekker uhatwir zdat n tarbut n ṣṣwab dɣa din teččeḥ lḥara n wadda , terfa tin n-ufella . Tḥur tanica ɣef tayeḍ , ufgen ifeṭṭiwjen n tizelgi dɣa seg assen wa ur yeɛqil wa.
Deg widak deg nuṛga leɛnaya id tussa tiyita. Seg widak neḍmaɛ abruy n tafat id yekka ṭlam. Asmi nɣil ad ceɛlen tafat akken a nwali anwa i d-abrid yettawin ziɣ nutni begsen-d akken aɣ- smunedlen allen. Seg imir yenudem lebɣi, yekfa uḥazeb imi widak si nnumen iḍeli uɣalen s ddew tiṭ i ttemyaxẓaren. Tedra-tt yidsen am win yenɣan afrux d tmelalt. Tedra-tt yidsen (yid-nneɣ) am akken is-yenna Sliman Azem deg awal-is :
temẓi-nsen tesgal-iten
alama mmuten
ar d mḥamalen seg ul
ma ttemɣer tesḥent-iten
alami nnuɣen
din-a i t-ɣabeḍ a lmeɛqul
Ahat d taluft-agi i yewwin amedyaz ad yeger tuttriwin ɣef tettqalib tassa asmi id yentaq yenna :
« leqrun i-iɛeddan ɛeddan
mazal wiyaḍ deffir-sen
ur neẓri d acu i n-ǧǧan
ur neẓri d acu ara d ǧǧen
ahat s wayen yellan
a nefhem d acu id aɣ yuɣen
ahat d ajenwi iɣ yezlan
d netta ara aɣ-id yeskren » .
Gar ahat d wayen yellan yettban usigna si tekkat. Yeqqar wanzi « imɣi n ṣṣaba meɛqul ». Ayen nudent wallen d wayen ɣef yedla yiẓri ur myafkan anzi . Yestewḥac lemri deg nettmuqul, tettefriwis tassa yal mi ara tẓer amek myagzaren widen turew. Awal d amedyaz it-id yennan :
yiwen ma yefreɣ
awid kan ad yilli nsen
ad t-rren ad yeffeɣ
d lemxayer gar-asen
win yecḍen ɣer-nneɣ
ketren-d ɣer-s ijenwiyen »
Ɣef times , nḥemmel aseyzeg n waman n umillus alarmi ala yir irragen i oɛemren tignawt akken ad tenced asigna n lemrar. Ayen iḍaren yettawin ɛabden abrid ɣef acu yessa ugris ? Ayen Ifassen ibennun ḥamlen asali s yejdi ? Tuttriwin ulama laqent, lejwab-nsen tikwal yesewham :
s kra nezmer i cwal
mi ilaq ur as-nezmir ara
mi i d-yewwet uḥamal
aɣ-yeǧǧ nebded mi iɛedda
ɣef tigecrar nuɣal
zdat n ulɣam di ṣeḥra
acmi.. acimi… acimi.. »
Yettkemmil
Ait Slimane Hamid