Site icon La Dépêche de Kabylie

Acimi iɛeṭṭel umaynut n Zedek Mulud ?

Aṭas i yurǧan amaynut n Zedek Mulud i wayyur n ɣuct iɛeddan akken dɣa i aɣ-t-id-yenna netta s timmad-is. Deffir n « D abrid kan » ihi, iseɣrez (album) amaynut i izewwel « Asderfef », yella yetturaǧu i 20 seg wayyur n ɣuct 2014, d azemz amezray, imi d-yesmektay amulli n uswir n Sumam 1956. Maca, ɣas yewwi-d tili ahat yeffeɣ-d imir-nni, tilufa llant mgal anect-nni. Meḥsub ur lḥant ara yakk am wakken i ten-yessarem win i terza taluft. Dɣa deg umagrad-a ad d-nefk tasebba n uɛeṭṭel ed wayen  yeqqnen i ɣur-s. 

Ur yemsefham ara akked umaẓrag 

Zedek  Mulud mačči d menwala, ilaq ad t-id-nini. Amaynut-is urǧan-t ama d wid i t-iḥemmlen, neɣ d wid iḥemmlen aẓawan s umata. Maca atan ziɣ, ula d inaẓuren imeqqranen la d-ttmagaren ugur deg tmurt-nneɣ. Ɛlaḥsab isallen i d-nelqeḍ ihi, ur yemsefham ara unaẓur akked umaẓrag-is (éditeur) ɣef ssuma taneggarut s wanect ara yezzenz aḍebsi-ines. Aneggaru-a, akken nesla i kra n tukkisin deg internet, daɣen akken snagayen wid i as-yeslan, ad yili gar yiḍebsiyen igerrzen i yexdem segmi yuma (yebda) ccna. Ɣef waya, nettmesteqsay ɣef wamek almi i d-yella ugur-a. Acku, wis ɛni lemmer Zedek Mulud d acennay kan n tmeɣriwin i uhuzzu n wammas, amek ara yili waddud n yimaẓragen mara bɣun ad t-siẓergen. D tidet, ula d  amaẓrag d amzenzu, ula d netta seg tama-s yugad ad yexser ɣer taggara, skud yeṭṭuqqet yiwen n ccɣel i icewwlen akk inaẓuren, wayi qqaren-as : asɣendef (piratage). Lamaɛna, akken yebɣu yili, snat n tamiwin-a ameskar-ameẓrag yessefk tili gant kullec bac ad yili umtawa jar-asent, acku ayen merra ɣef nettmeslay ayen d imal n tezlit tazwawt.

Yettxemmim ad d-yesnulfu tiẓrigin i yiman-is 

Seld ayen akka i as-yeḍran almi yettwaḥettem ad yessexreb ahil n tuffɣa n walbum-is, Bab n tezlit « aderwic » yettxemmim seg wul tura akka ad yesnulfu tiẓrigin i yiman-is iwakken ur d-yettemlil ara ugur am wa ɣer sdat. Ihi, dima ɣef usiḍen n yiwet n teɣbalut i t-iqerben, ma yella ur yessemres ara tikti-a tamezwarut, anaẓur iɛewwel ad yesuffeɣ ɣer ssuq amiran-is s yidrimen-is. Wamma aheggi, ed tukkfa n usekles, akken i t-id-newwi deg wayen iɛeddan deg Uɣmis n Yimaziɣen, Zedek Mulud yella yekfa asekles acḥal-aya imi yezga deg ustudu ssbeḥ meddi, i yiwen n yiswi: ad iwennaɛ aqeddic. Ihi tura, deffir laɛtab, mazal kan ad d-yeffeɣ i tnezzut. D ayen ara yeǧǧen azayez-is ad yesber cwiṭ alama d taggara n useggas-a deg nella, neɣ ma ulac, ma iḍul maḍi maḍi, i tazwara n useggas ara d-ikecmen 2015. 

Ar melmi aɣilif-a n usiẓreg?

Ugur-a n usiẓreg atan yeqqel d lmeḥna tamezwarut n umekar, ama n tira neɣ n ccna. Dɣa ugur-a ansi i d-iɛedda Zedek Mulud iɛedda-d fell-as yakan Crif ḥamani maca akken nniḍen. Yuɣ lḥal d tin ay tamentilt tamenzut i t-yeǧǧan ad yeffer annim-n d akud seg umaḍal n usufeɣ. Dɣa mi d-yuɣal s yiseɣrez mu isemma « Ɣur-k ay ul » yenna-d deg usarag i tɣamsa dakken imaẓragen llan zdeffir n uɛeṭṭel-ines, acku nutni ur t-steqsayen ara, netta daɣen ur iḥemmel ara ad ten-yenced iwakken ad yessinef i wuguren-a gedged n umsegzi. Ɣef waya, taluft tuklal asteqsi: sanda akka teddun tẓuri ed yidles deg tmurt-a?

Skud ameskar ur yettemsegzay akked umaẓrag, ur yettgerriz ugemmuḍ. Ma nemmeslay ɣef tira, s ssenf-is yemgerraden. Atan aṭas n yimyura i yettarran ad suffɣen seg tjibet-nsen. Wayi acku ur as-tehwi « tmeḥqranit » deg i d-yeɣli, anida uqan aṭas yizerfan-is s yisem-is d ameskar, skud yettalas kan 10 % seg takkit, rnu ɣer-s, aqqayen n ugatu n usiẓreg (contrat d’édition) kkaten-t ɣer uqaɛ, am umagrad wis 3. Deg waya, yessuham daɣen yesseḥzan waddad n umeskar i yessidiren tamussni deg ukaɣeḍ, ur ixemmem ḥedd lemmer ad yeḥbes tira acu ara yeḍrun. Aẓawan d yiwen-is, aɣilif agaɛmir n yinaẓuren n ccna deg tallit n tatrara d aɛiwed i yiḍebsiyen berra i usaḍuf (lqanun), neɣ lpirataj. Tasenselkimt teggra-d tettwaɣlet ɣef uzref n wayeḍ. Ager dayi aḍebsi ad ak-d-yefk ma yehwa-ak alef n yineɣlan (copies). Dɣa d ayen i yerran icennayen ɣer tesga n layas. Aredmani, ixxamen n yizerfan n umeskar deg umaḍal merra ilaq ad walin ɣef taluft-a n yimyura ed yinaẓuren icennayen. Acku ma tsemmed akka, taẓuri ad temmet, ma temmut tẓuri ad temmet talsa, imi aɣref war taẓuri ur yezmir ad yili. 

Mhenni Xalifi  

Quitter la version mobile