59 di leεmer-is lukan d ak-terbiḥ ay ul !!!

Partager

1956-2015, ass-nni n 24 deg yennayer 2015 i d amulli wis 59 n Lwennas Matub. Lwennas, am wakken ẓran akk yimdanen, d acennay agrawliw γef tmaziγt d tugdut, d anazbay mgal At ṭṭlam rrebrab d udabu. Tudert-is, yefka-tt d asfel i umennuγ-is : tessa akk d isennanen, wa yekkes-it deg ubrid-is, wayeḍ yelḥa fell-as, iεemmed-it armi i as-qemmcen yiğadermiyen iḍerran tikelt tamezwarut deg useggas 1988 uqbel ad qemmḍen ,maḍi, ṣṣut-is, deg wass n 25 deg yunyu 1998. Wis anwi ?

 Tikelt-a, nebγa ad nẓer udem-nniḍen n ucennay : tirrugza-s akked teqbaylit-is. Aṭas n temsal i d-smektayen fell-as di tmetti. Nefren-d kra deg-sent, ha-tent-in.

Lwennas d waman n lbir.

Lwennas yesεa lbir deg uxxam-is. Seg wakken ttxaṣṣan waman i Wat taddart, yebna tala deg tmazirt-is yessalay-d aman seg lbir-nni ines u ttasen-d medden ttagmen γur-s.

Yiwen wass, mi d-ileḥḥu s axxam yemmuger-d tilawin uγalent-d mebla ma wwint-d aman. Yesseqsa-tent γef sebba, nnant-as-d :’’ la d-teqqar yemma-k, yeqqur lbir-nni.’’ Mi yewweḍ s axxam, yufa yemma-s la tettess tamazirt s waman n lbir. Si zεef-nni, deg-i yella, yekker yerkeḍ-as akk tibḥirt-is.

Lwennas deg wass lεid.

Iruḥ Matub γer tejmaεṭ deg wass lεid tameqqrant. Yufa din yiwen n urgaz yeqqim weḥd-s. dγa yenna-as Matub : ‘’nekk aql-i da axaṭer weḥd-i i lli&gamma,; i kečč acuγer mačči deg uxxam-ik i telliḍ γer warraw-ik ass-agi n lεed.’’ Yerra-as-d urgaz-nni :’’ad ak-iniγ kan ṣṣaḥ, setḥaγ ad qableγ tawacult-iw imi ur zmireγ ara  ad d-aγeγ ikerri n lεid.’’

Lwennas, yuγ lḥal yuγ-d, yakan, ikerri i yiman-is. Dγa, din din, iruḥ yewwi-as-t-id i urgaz-nni.

Lwennas d yiselman.

Yiwen wass, iruḥ Matub ad d-yaγ iselman deg taddart-nsen. Mi yewweḍ, yenna-as i winna yesnuzun ad as-d-yewzen azgen n kilu (arḍel). Yefka-as-t-id, meεna yessegra-as-d awal winna, yenna-as :’’ Matub s timmad-is yuγ kan azgen n kilu. Yuγ lḥal Matub yefka-as 1000 n yidinaren, ihi mi iruḥ ad as-d-yerr ṣṣerf winna yenna-as Matub : ’’aγ-d yis-sen lefhama.’’

Nnnan-aɣ-d ɣef Matoub

Am wakken,  nebγa ad nẓer, daγen, d acu ttxemmimen yilmeẓyen γef ucennay-a ? Nebγa ad nsel sser i ten-yeğğan ad t-ḥemmlen xas akken ur tessin ara mliḥ imi llan nutni d igerdan deg lweqt-nni. ihi, nefka awal i kra deg-sen, nnan-aγ-d 

Drifa  seg Wat Wagennun 

 ‘’yemmut γef tiktiwin-is. Ayen akk i d-yenna Matub yeḍra. Ahya a lukan ad d-yuγal ad iwali anda tedda Tizi. Tizi-nni γef wacu i d-yecna ZEDEK di taggara-a. Matub d iseγ n leqbayel. D azamul n timmuzγa d Yimaziγen.Isem-is yura deg umezruy γer tama n yimeqqranen’’

Razika seg Wat Dwala 

‘’seg wasmi lliγ d tamecṭuḥt ay sneγ Matub. Sellen-as yimawlan-nneγ. Yettγenni, di&gamma,; di taddart. Ihi, ass-a ayen nexdem i Matub drus u ayen yelhan ur yettmettat ara. Lukan kan yeddir, tili wigi yesbeγbuγen ulac win ara d-ineṭṭqen deg-sen. La smaḥ ur as-ğğan ara lweqt ad d-yini kulec xas ulamma yecna γef yal aḥric. Ḥemmleγ akk tizlatin-is ula d awalen-nni s trumit gerrzen, ladγa anda akken i as-yeqqar : ’’ni les droits de l’homme sous toutes les formes, ni aucune opposition n’ont pris part à mon malheur, sauf le peuple qui, comme un seul homme, a  osé défier la peur…’’

Mehdi seg Tala Σetman 

 ‘’nessen Matub s tuγac-is, s tirrugza-s : ihedder-d ayen yellan. Tizlatin-is, lhant dayen kan, ḥemmleγ ad asent-sleγ. Lukan kan i t-mazal, tili mačči akka ara teḍru yid-neγ. Seg yimir ar tura, aṭas n tγawsiwin i ibeddlen, aṭas n lbistat i iqelben. Akken yebγu yili lḥal, ass-a ad as-nini tanemmirt γef wayen i aγ-d-yeğğa.’’

Amar seg Meqleε

‘’nekk γur-i Matub d agellid n tmurt n leqbayel. Yenna-d tidet, yemmut γef tektiwin-is. Ala netta i d-yennan nekk mačči d aεrab u mačči bessif ara uγaleγ d ineslem. D izem, iγenna γef kulec : tasertit, tayri, JSK, lγerba, iγenna ula γef tqucciḍt n yisγaren…iḥettet tarbut i yicennayen.

Ayen akk i t-iqerḥen, yeqqar-it-id ‘’s wacu ara ak-ḥelleγ ay ul-iw, i wakken ur yi-tt-id-tettaddreḍ ara.’’ Neγ anda akken i as-yeqqar ‘’ad reggmeγ uqbel iman-iw, uqbel ad d-zziγ γur-wen’’. Matub d mmi-s n ugdud, ur yebγi ara cciεat daymi i t-ḥemmlen medden. D acu kan lukan ad d-yuγal akka tura ‘’ula d as-d-yeg imeṭṭi’’.

Hocine.M

Partager