23 n yiseggasen-aya segmi yettwanɣa uneɣmas, ameɣras Smail Yefsah, yiwen umaziɣ n taddart n Tala Amara deg tɣiwant n Tizi Rached, lwimaya n Tizi Uzzu. Ilul deg 29 tuber aseggas 1962 , yelmed deg Tizi Uzzu , deg yiɣerbazen yemgraden gar-asen: aɣerbaz n Hamoutène , yuɣal s aɣerbaz n Mouloud Feraoun, syin, ikemmel leqraya-s deg Larbaa N Ath Yirathen, taggara deg tseddawit n Lezzayer. Yelmed tussna n tsertit. Mi yekfa leqraya, yebda lxedma deg tiliẓri n Lezzayer, d yiwen iḥemmlen lxedma-s. Ala taḍsa ɣef wudem-is yeččuren d asirem d tafat , d bu-tebɣest. Smail yefsah, mi yella ixeddem, ul-is yeḥreq imi tutlayt n taɛrabt d tefransist ṭṭfent adeg ma d tamaziɣt ur tt-id-yewwi umeddaḥ deg teqsiḍt. Asirem-is, ad ilint tedwilin s tmaziɣt, acku asmi i t-id-teɛreḍ Massa khadidja ɣer umaṭṭaf wis sin, aseggas n 1991, iɛedda-d deg tedwilt n War isem ideg iqeddec Belaid Ath Mejkane, yeseteqsa-t amek yuɣal d aneɣmas dɣa yerra-as-id belli iruḥ am netta am wid yekfan leqraya ur d-ufin ara axeddim, iqbel-it Crif Mammeri yenna-as: ‘’neqbel-ik’’. seg wassen, yeṭṭef amekkan –is, ixeddem deg 21 boulevard des martyrs, yerra-d akk ɣef yisteqsiyen n Belɛid, ɣer taggara yenna-as: ‘’asirem-inu ad ilin Yiqbayliyin deg tiliẓri s waṭas, imi tutlayin-nniḍen i yeṭṭfen amkan’’ , yenna-d, diɣ: ‘’ sya ɣer sdat, ad ilint tedwilin s tmaziɣt , imi akka am wakken d iɣriben di tmurt-nneɣ’’. Yerna yemmeslay-d ɣef wayen i d-yettheggi ɣef Dda Lmulud , yenna-d daɣen: ‘’ur nqebbel ara win ara ad aɣ-yarren deg rrif’’. Yiwet n tikkelt, ggulen deg-s, suɣen fell-as At ičumar ɛinani srid ,ɣas akken ittkemmil axeddim –is mebla tuggdi. Am yal ass tanezzayt , Smail yeṭṭef abrid-is ɣer lxedma , ur yeẓri ara d acu ara t-yettrağun , maca agraw n yiɛdawen n tudert akken yeqqar Lwennas, sqaṭɛen-as-id sdat n uxxam-is, deg Bab Ezzouar, wten-t s ujenwi , rnan-as tlata terṣaṣin , ddmen tarwiḥt-is deg wass n 18 tuber 1993 , deg lbaṭel smaren idamen n yilemẓi n 31n yiseggasen akken yebda yeğğuğğug , seggden-t yimcumen, yerna akken yewweḍ wass wis 40 ɣef zzwağ-is. Isali, yuɣ-d akk tamurt n Lezzayer. Aneɣmas yecban wagi, yettwanɣa di lbaṭel, ur yukir ur yenɣi. Ulac win ur nettru ara fell-as. Ass n temḍelt-is, ttnadin akk medden anida i d-tezga taddart n Tala Amara, akken ad t-walin i tikkelt taneggarut. Yeqqar Lwennas: ‘’ruḥen-aɣ yirgazen ur nuklal’’. Ur ilaq ara ad nettu. Tajmilt ara as-rren Leqbayel, d asirem i yessarem : tamaziɣt ad tt-nelmed , ad tt-naru, ad tt-nesselmed , wa ad teṭṭef adeg -is am tutlayin-nniḍen ad ak-yerḥem Rebbi a Smail Yefsah.
Zakia Ben yahia

