Aït Menguellet “Axeddim-iw, ur iruḥ ara kan akka”

Partager

Ass n ttlata, 03 deg waggur n tuber, i as-tuɣal tejmilt i ucennay ameqqran Lounis Ait Menguellet anda i as-yettunefka warraz n Doctorat Honoris Causa di tseddawit Lmulud At Mɛemmar n Tizi Uzzu. S lfarḥ d ameqqran d-yerra ɣef yesteqsiyen-nneɣ.

La Dépêche de kabylie: Acu iwumi tḥulfaḍ imi i ak-yettunefk ass-a warraz-agi n Doctorat Honoris Causa?

Lounis Ait Menguellet: Ferḥeɣ mačči d kra. Aqeddim-agi d ayen yessefraḥen s waṭas, ibeggen-d d akken axeddim-iw n 50 n yiseggasen, ur iruḥ ara kan aka. Ass-agi, ahat zemreɣ ad d-iniɣ d akken tamedyazt-iw tessnarna tutlayt n tmaziɣt. Ferḥeɣ s akken d wid ḥemmleɣ d wid i yi-ḥemmlen, i yi-yerran tajmilt-agi ass-a.

Akka tura, isem-ik yura s yisekkilen n dheb deg umezruy n yiqbayliyen, bḥal Lmulud At Mɛemmar. Acu ara d-tiniḍ deg waya?

Aya d iseɣ meqqren imi ad afeɣ iman-iw cubaɣ argaz ameqqran am Dda Lmulud.

Tamedyazt-ik, nufa-tt deg waṭas n leqdicat deg tesdawit. D acu i ak-d-yerna waya ?

Ssarameɣ d akken aseqdec-agi, ad yili d ayen ara yessnernin tutlayt d yidles-nneɣ amaziɣ.

Yella-d wass ideg txemmeḍ ad tefkeḍ kra n temsirin neɣ yisaragen i yinelmaden d yimedyazen-agi i d-yettnekkaren i wakken ad asen-tessiwḍeḍ tamussni-inek neɣ ahat ula d tafiluzufit-inek ?

Tamussni ara asen-siwḍeɣ s way-agi xeddmeɣ kan i izemreɣ ad asen-tt-ssiwḍeɣ. s tmedyazt-iw, s yiḍrisen-iw d tezlatin-iw. Ad d-iniɣ d akken ur sawḍeɣ ara i wakken ad iliɣ d aselmad. I wakken ad tiliḍ d aselmad, ilaq ad tissineḍ amek ara tessiwḍeḍ acu i ilaqen ad t-id-tiniḍ. Nekk zemreɣ kan ad t-id-ssiwḍeɣ s ssut-iw, s uẓawan-inu d tezlatin-iw. Mazal ad kemmleɣ deg waya u mazal lxir ɣer sdat…

Acu ara d-tiniḍ ɣef wayen yeɛnan lwelha-agi i d-terra ddewla ɣer wudmawen n teqbaylit, ladɣa kečč akked Lmulud At Mɛemmar iwumi i d-tettwahegga tmeɣra tameqrant i lmend n 100 n yisegassen n tlalit-is?

Ad d-iniɣ kan d akken nekk ur qedceɣ ara di tsertit, ur tnadiɣ ara ad fehmeɣ neɣ ad sfehmeɣ lecɣal-agi s wuden n tsertit. Ayen yelhan deg waya, d akken ass-a aql-i da gar-awen, gar wigad i yi-iḥemmlen d wid ḥemmleɣ. S yis-sen i d-nemlal ass-a nelfarḥ. Ad rreɣ tajmilt tameqqrant i kra n wid i d-yusan s tikti n usnerni n yidles amaziɣ. Ass-a usan-d i wakken ad i yi-d-ssiwlen tayri-nsen, ad asen-iniɣ mreḥba yis-sen, tanemmirt-nsen imi i d-ussan.

Ass-a imi tessawḍeḍ ɣer tqacuct, Acu n wudem s wayes ara d-yeglu i umecwar-ik?

Ur yelli kra ara ibeddlen seg wayen yeɛnan leqdic-iw. Si zik ssarameɣ ad xedmeɣ ayen iwumi zemreɣ aken iwata lḥal. Mazal ssarameɣ daɣen akken ad izmireɣ sya d afella aken ad rnuɣ ad xedmeɣ ayen igerrzen. Tajmilt-agi d tabɣest ay d-terna, d asnimmer i wayen xedmeɣ. Iqeddimen am wigi, ttilin-d d asnerni n tutlayt d yidles-nneɣ.

Sya ɣer sdat, d acu n yisenfar i d-yessewjad Lounis Ait Mengeullet?

Seg wasmi bdiɣ ttaruɣ, 50 n yisegasen-aya, di leɛmir i d-heggaɣ ayen ɣef ara d-aruɣ. Zemreɣ ad d-iniɣ d akken iḍrisen-inu, ttaruɣten melmi i d-usan kan aka weḥden-sen, s yiḥulfan. Ttaruɣ ayen ttḥusuɣ d wayen ttwaliɣ di tmetti. Ssarameɣ d akken mazal ad yili wayen s ara d-yilin y-ḍrisen-nniḍen.

Tira n Lounis Ait Menguellet, tusa-d ahat seg leqdic n unadi ?

Tamedyazt-iw, tekka-d seg wayen fehmeɣ d wayen ttwaliɣ. D aya swayes qeddceɣ s waken ttwaliɣ isentalen ɣef ttaruɣ, imi ilaq ad sen-tefkeḍ azal d lmeɛna i wayen ara taruḍ.

Deg wussan yezrin, si Bgayet, tenniḍ-d d akken ur as-tessineḍ ara akken ilaq i tutlayt n tmaziɣt. Acu lmeɛna n wawal agi?

Nniɣ-d awal-agi, i wakken ur ilaq ara ad as-yini yiwen dayen sneɣ kulec. Amdan, ilaq ad yettnadi yal ass, ad yesteqsay . S waya ara sɛuɣ lḥir ad nadiɣ akter. Nekk ur seqqareɣ ara dayen ḥuddeɣ-d tutlayt n teqbaylit s telqayt. Tutlayt d lebḥer lqayen. Yal ass, nettissin kra, yal yiwen ad yernu si ljiha-s tamussni-nniḍen. Tamussni ur tesɛi ara taggara. GM.

Tadiwennit-a, teffeɣ-d s tefrensist Terra-tt-id ɣer teqbaylit Farida Elharani

Partager