Yal taddart neɣ tamnaḍt seg temnaḍin n leqbayel neɣ n tmurt n lezzayer s umata, yal yiwet deg-sent amek i d-tesmektay ansayen-is (Taεacurt, Lmulud, Yennayen…).
Tikkelt-agi neɛreḍ deg tirza-nneɣ ɣer waṭas n tuddar n temdint n Tizi Uzzu, ad d-nessiken i medden amek nuɣɣen tannumi sfugulen ass n Tɛacurt deg tuget n tudrin n temdint-a. Ansay-agi i d-yekkan seg tedyanit tineslemt, yettili-d yal 10 deg waggur n Muḥarem n leḥsab n Lhiǧri, aseggas-agi yemtawa-d d wass-nni n lḥed yezrin 01 deg waggur n tuber 2017. Tuget n tuddar, sufuɣen yimezdaɣ-is lewɛadi ɣef yimeɣban d uxeddim n lewziɛa, maca nekkni nebɣa ad d-nesken irmad d leɛwayed xeddmen wiyaḍ deg unsay-agi.
Nebda-d seg ladayra n Ʃin El Ḥemmam…
Taṣebḥit n wass-nni n umenzu n waggur-agi ideg nella, neṭṭef abrid ɣer tɣiwant n Uqbil, ladɣa taddart n Wat Ṣallan, nufa dinna inesbaɣuren n taddart taṣebḥit n wass-nni n lǧemɛa uqbel taɛacurt, sufuɣen yakkan lewɛadi, ẓuren-d lemqamat yellan deg tɣiwant-agi. Ma d ass-nni n lḥed nufa-ten akken kan ttheggin iman-nsen i wakken ad zlun izgaren n tmecreḍt n tɛacurt. Syin akin, nkemmel abrid-nneɣ ɣer tɣiwant n Ʃin El Ḥemman, neqsed lemqam n Jeddi Mangellet n taddart n Tewrirt Mangellet, neẓra-d belli bdan irmaden-nsen seg sendiḍelli-nni n tɛacurt, yal ass sewwayen-d seksu s uksum, ferrqen-t ɣer yinebgawen i irezzun ɣer dinna, ma d wid i ibeɛden ttnusun deg yisensa. Nnan-aɣ belli yella umkan n zzerda n tlawin weḥd-s, win n zzerda n yirgazen weḥd-s. Am wakken daɣen i d-ttasen yimdanen-nniḍen i d as-ittṣeddiqen i Jeddi Mangellet ikraren, izgaren, iqelwawen, zellun-ten deg lweɛda n tɛacurt. Wiyaḍ ttasen-d kan i wakken ad ẓuren u ad as-ḍelben ḥellu n yimuḍan neɣ lbaraka deg lerzaq-nsen. Am wakken daɣen llan yimdanen-nniḍen yettruḥun s axxam n Ccix Muḥend u Lḥussin, xeddmen daɣen akka.
…Taɣiwant n At Xellili
Mi yezgen wass, yuɣ-aɣ lḥal newweḍ ɣer tɣiwant n At Xellili, i wakken ad nẓer d acu merra n leqdicat idelsanen d yimettiyen i xeddmen deg snat n tuddar-is, i lmend n usmekti n unsay-agi aqdim. Dɣa nezwer-d seg taddart n At Xir, mi nelḥaq, nufa yebda yakkan usfugel-ines ass-nni n lǧemɛa 29 deg waggur n cutember 2017, tedda alarmi d ass-agi amenzu n waggur-agi n tuber 2017. Dɣa ixdem-aɣ-d uselway n tiddukkla tadelsant “Isselqam n talaɣt” n taddart-agi n At Xir, Mass Karim Taguein agzul n wayen yeḍran: “Nexdem ass-nni n larebɛa ɣer yiḍ 27 deg waggur n cutember 2017, lewziɛa neɣ timecreḍt, ideg nezla 07 n yizgaren i d-seddqen wat taddart deg ussan-agi iɛeddan, syin ass-nni n lexmis nefreq akk aksum-nni ɣef yimezdaɣ n taddart. Ma d sendiḍelli n lǧemɛa 29/09/2017, akked yiḍelli n ssebt aṭas n leqdicat idelsanen deg tlemmast n taddart sdat n tqubet yellan rrif n ubrid. Ɣef teɣzi n sin wussan-agi yezrin (lǧemɛa 29/09/2017 akked ssebt 30/09/2017), nga aṭas n temsikniyin: lfeṭṭa, idlisen, tamemt, afexxar, tiqendurin n leqbayel, ijeqduren n usɣar, zzit n uzemmur, allalen iqburen, idlisen, isenza s yibuddan(…). Am wakken daɣen tella ccna, isefra, ticeqqufin n umezgun, iḍebbalen…atg”. Ma d ahil ufṣil yella-d akka: deg ass amezwaru 29/09/2017, tella-d yiwet n tmeɣra n ccna s wazal-is, ideg ccnan waṭas n yicennayen n taddart-agi n At Xir. Rnu ɣur-s timsikniyin-agi i d-nebder yakkan. Ma deg ass-nni wis, i d-yellan ass-nni n ssebt 30/09/2017, tella-d tejmilt meqqren i sin n yicennayen-nneɣ imeqqranen wigi d Atmani akked Taleb Tahar. Dɣa cnan-d kra n tezlatin-nsen, yerna wwin awal ɣef umecwar-nsen d tnagiyin fell-asen. Am wakken i d-yella Massi Lewhama deg lmendad, anida necraḥent aṭas twacul.in i d-yusan ad tnezhent. Ma ɣef 12h00 n uzal tella-d lweɛda, anida seččen merra taddart d yinebgawen s seksu d uksum. Ma deg wass-agi n lḥed 01/10/2017, nelḥeq deg lawan n lweɛda, syin akkin kfan-tt s yiwet n tmeɣra meqqren, ideg ccnan aṭas n yinaẓuren gar-asen: Yousef Guerbas, Ahitous, Dehmani Bilaid…atg. Am wakken daɣen i d-yella Attaf n Lewhama ɣef lmendad n tsaɛet n unecraḥ d teḍṣa. Syin ɣer-s, tella-d tukci n yigerdasen n uttekki i wid ittekkan deg usfugel n tɛacurt-agi n useggas-agi. Syin ɣer-s newwi abrid metwal taddart n Leɣrus, dima deg tɣiwant n At Xellili, anida nelḥeq ɣef ddqayeq tineggura n lewziεa i xedmen taṣebḥit n wass-agi n lǧemɛa, ideg seččen akk taddart s uksum. Anida i d-tella yiwet lweεda, ideg i d-fkan wat taddart sin n yizgaren i wakken ad ten-zlun d waṭas n yidrimen ara tessexdem taddart d useddu n yisenfaren n unegmu. Ilmeẓyen n taddart-agi n Leɣrus, εeddan-d akk ɣef yixxamen n taddart tawwurt s tewwurt, jemεen-d timellalin d ufḍir (aḥeddur), d yidrimen. Syin akkin, wwin-ten akk ɣer tejmaεt n taddart. Aksum-nni, ferqen-t ɣef wat taddart, yal yiwen yewwi amur-is ula d timellalen d ufḍir yal yiwen s leḥqq-is. Ma d idrimen-nni, gan-ten deg texriḍt n taddart, mi ten-ḥwajen ad ten-id-kksen.
Ɣer taggara, nezger ɣer tɣiwant n Tizi Raced
Nessaweḍ ɣer taddart Yicerɛiwen, taddart n Si Muḥend u Mḥend akked Laimache Ali, yellan deg tɣiwant n Tizi Raced lewhi n ṭṭhur. Nufa-ten xedmen yakan lweɛda ɣef 12h00 n uzal, dɣa zlan 23 n yikraren i ten-id-ikecmen s yisem n ṣṣaddiqa, seččen akk At taddart si rrif alamma d rrif, syin aksum-nni yugaren ferqent ɣef yixxamen. Am wakken daɣen i xedmen tameɣra n ccna, ideg ccnan kra n yilmeẓyen n taddart-agi, yecban: Lallouche Salim, Ladjani Cherif, Hacen Oukid, Lamhene Arezki…atg. Am wakken daɣen i d aɣ-d-yenna yiwen n uɛeggal seg tesqamut n taddart-agi, mazal-asen 7 n yizgaren ad xedmen yis-sen timecreḍt deg ddurt-agi sdat-nneɣ. Ihi s wakka i tekfa tirza-nneɣ ɣer tuddar-agi i d-nebder yakkan, i wakken kan ad twalim ay imeɣriyen amek i d-yettili usfugel n unsay n tɛacurt deg yal tama deg lwilaya n Tizi Uzzu.
Adaoun Abdelghani

