Site icon La Dépêche de Kabylie

Zrin 13 n yiseggasen ɣef tmettant-is

Tasebḥit n wass-nni n larebɛa 3 deg yennayer 2017, i d as-tuɣal tejmilt tameqqrant i yitri n ccna akked tezlit taqbaylit, Brahim Izri.

Ulamma zzemen 13 n yiseggasen ɣef wasmi yemmut, maca At taddart-is, At Leḥsen deg Wat Yanni, mazal-it yedder deg wulawen-nsen. Dɣa xedmen-as tajmilt deg zzawiya n jeddi-s Lḥaǧ Belqasem, ideg xedmen ddqiqa n tsusmi ɣef yiman-is, syin akkin llant-d tnagiwin sɣur waṭas n yinaẓuren d yiwudam n yidles. Am wakken daɣen i d-yella usmekti n umecwar-is d yimuhal-is deg ubrid n ccna d wayen akk i d-yefka i tezlit d yidles n teqbaylit.

Tudert n Brahim Izri

Ilul Brahim Izri deg wass n 12 yennayer 1954, deg zzawiya n jeddi-s Lḥaǧ Belqasem, yellan deg tama n At Leḥsen deg tɣiwant n Wat Yanni. Yebda yetturar s snitra asmi yesɛa sebɛa n yiseggasen deg leɛmer-is, lmeɛna-s deg useggas n 1961. Imir-nni yella ilmed aẓawan deg zzawiya-agi n jeddi-s, anida llan ssexdamen kan abendayer, tijewaqin akked tẓemmarin, ma d tagiṭart ulac win i d as-issnen deg yilmeẓyen n lweqt-nni, dɣa yextar-it jeddi-s i wakken ad yekkat tagiṭart. Yeɣra deg uɣerbaz amenzu, syin deg uɣerbaz alemmas. Asmi yewweḍ ɣer tesnawit n lɛerc n Larebɛa n At Yiraten, yesɛedday aṭas n wakud deg lmusiga wala deg leqraya-s. Yezga yeddukkel d sin n yimeddukkal-agi-ines Nait Abdelaziz akked Aziz Berrahma, yid-sen i yettqeṣir tagiṭart, dɣa xedmen-d agraw n ccna d netta i rran d aqerruy fell-asen, yerna iɛawen-iten aṭas ucennay Idir. Agraw-agi-nsen, semman-as “Igudar”, yesseḥbibiren deg lweqt-nni ɣef yidles amaziɣ akked tutlayt tmaziɣt. D yiwen gar yigrawen n ccna i d-yenulfan deg yiseggasen n 60, llan wiyaḍ daɣen yekkaten ɣef wannect-a, yecban: Isulas, Inaṣliyen, Abranis, Imaziɣen Imula…atg. Ma deg yiseggasen n 70, yunag i tikkelt tamezwarut ɣer tmurt n Fransa, dɣa ifures tagnit dinna, yekkat-asen agiṭar i yicennayen-agi: Idir, Lewnis Ayt Mengellat akked Ferḥat Imaziɣen Imula. Yuɣal icennu, ur yeqqim ara kan d amẓawan neɣ d win yekkaten agiṭar. Dɣa yesselmed dinna timsirin n uẓawan, syin yuɣal isefray dɣa, deg yiseggasen n 80, yekcem s astudyu yessekles tizlit-is tamezwarut. Syin akkin yecna netta d Yidir akked Maxime le Forestier, tizlit-nni “Tizi Uzzu”. Yesɛa daɣen azal meqqren deg tefsut taberkant n yebrir 2001, yefka-asen afus n tallelt d wafud i iwatan i yilmeẓyen, ama s yidrimen-is ama s udawi d wayen-nniḍen.

Tisfifin-is akked tezlatin-is

Deg useggas n 1981, i d-issufeɣ tasfift-is tamezwarut iwumi isemma “Sacrifice pour un enfant”, ideg llant 12 n tezlatin, gar-asen-: Tura d nnuba-m, Ass amcum, D ameddaḥ, Tiqubac…atg. Syin deg useggas n 1983, yerna-d tasfift tis snat iwumi iga isem “L’enfant de la terre”, ideg llan snat n tezlatin-agi: L’enfant de la terre, Tizi Uzzu. Aseggas kan mebɛed yerna-d album wis tlata iwummi yefka azwel “D acu-yi”, ideg llant 11 n tezlatin, gar-asent: Tajmilt i Sliman Ɛazem, Nnig tɣaltin, D yir aḥnunef, Wid iyi-ɛman…atg. Ma d tasfift-is tis rebɛa, yessuffeɣ-itt-id deg useggas n 1986, isemma-s “Ala, ala”. D tasfift ideg llant 10 n tezlatin, gar-asent ad nebder: Ay acewwiq, Ad cnuɣ, Ddxir, Tismin ulac…atg. Syin yeqqim alammi d 1988 i wakken ad yernu album-is wis xemsa, iwumi iga azwel-a “D ifrax i nella”. D tasfift ideg llant 9 n tezlatin, ad nader gar-asent: Semḥet-iyi, Yemma, At Mengellat, Titiche des montagnes…atg. Ma deg useggas n 1995, yesazreg-d CD wis setta iwumi isemma “A lbudala”, ideg ara naf 9 n tezlatin, gar-asen nezmer ad nefk amedya n: Amnet-iyi, I tegmat, Nadi-d lḥeqq, Ccteddu-yi…atg. S wakka, ad t-id naf belli d amedyaz, d amẓawan, d acennay i yecnan 14 n yiseggasen, yesɛa deg umecwar-is n ccna 6 n tesfifin d 83 n tezlatin s snat n tutlayin-agi: Taqbaylit akked tefransist.

Aṭṭan-is d lmut-is

Yebda-t-id waṭṭan deg useggas n 2002, yedder 3 n yiseggasen n umdegger akked waṭṭan-is. Deg wass n 3 yennayer 2005 i t-teḥweṣ lmut tɣeddart, mazal urɛad yessaweḍ 51 n yiseggasen mi i yeǧǧa ddunit, maca yeǧǧa-d isem-is deg-s. Yemmut deg sbiṭer n Paris deg tmurt n Fransa, ma d tamḍelt-is, tella-d deg zzawiya n jeddi-s Lḥaǧ Belqasem deg Wat Leḥsen.Tura akka ɛeddan 13 n yiseggasen ɣef tmettant n yitri n ccna n teqbaylit Brahim Izri, maca mazal-it deg wallaɣ n yimdanen, yezga ɣef yilsawen-nsen i lmend n wayen yexdem d wayen i d-yeǧǧa. Yal tikkelt d anwa i d as-yettaran tajmilt, taddart-is yal aseggas txeddem-as asmekti, Axxam n yidles Mulud Mɛemmri n Tizi Uzzu, yexdem-as tajmilt meqqren deg yiseggasen yezrin, ula d tiddukka tadelsant Tarwa n Gaya n Reǧzwna txeddmen timsizzelt n ccna amaziɣ d tajmilt i netta deg useggas n 2016, ma d tiliẓri Berbere TV, tettmektay-it-id yal aseggas ama s tezlatin-is, ama s tmeɣriwin-is neɣ s umeslay fell-as, ama s tdiwennit-nni yexdem netta d Kamel Tarwiḥt. Yerra-s daɣen tajmilt ucennay Allawa, deg yiwet n tezlit anida i as-yeqqar: (Yella, yella ur temmuteḍ ara…). Gen deg talwit, ulamma tɣabeḍ am yitri deg yigenni, maca mazal-ik teddreḍ deg wulawen.

Adaoun Abdelghani

Quitter la version mobile