Ad d-iniɣ, ammud amezwaru n Samia Allad
Ussan-a iɛeddan kan i terna tennerna tsekla taqbaylit, d tin n tlawin, mi d-yeffeɣ udlis n yisefra n tmedyazt Samya Ɛellad, iwumi tefka azwel « AD D-INIƔ ». Samya ɛellad i ilulen deg useggas n 1981, di temdint n Tizi Uzzu, tamnaḍt n Buzgan, i d-ibanen daɣen taggara-a deg unnar n usefru, tessaweḍ iswi-ines i tella tettraǧu seg wacḥal-aya, seld mi d-yeffeɣ dayen wammud-is ɣur teẓrigin timaynutin Ccix Muḥend Ulḥusin. D tumert i yeftin daxel wul n tmedyazt i d-ikecmen s lebɣi d tayri ɣer umaḍal n ucebbeḥ n wawal, i yessaramen, am yakk wid yettaddamen imru, ad yettwaɣer wayen tura d wayen i d-tesres ar tura deg udlis-is amezwaru. « Ammud-a-inu ad i yi-d-yernu ula d afud swayes ara lḥuɣ ɣer sdat deg ubrid n tirawt ». I d-tenna tmeskart. Ma nemmeslay-d cwiṭ ɣef wammud « AD D-INIƔ », ad d-nebder d akken yesɛa 64 n yisebtar d 31 n yisefra yemgaraden, ama d iqburen, ama d imaynuten. Aṭas n yisental daɣen i d-yettwawin deg-s, i d-iḥekkun s yiḥulfan ɣef lḥif, tayemmat, timetti d kra n wayen yeqqnen ɣer ccfawa i tezgel tatut, am uxxam aqdim i tessekles tmedyazt deg uqerruy, tessefra fell-as s wawalen i as-d-yusan. Tenna Samya deg yiwen n usefru iwumi tsemma « Nniyya »:
A yemma sɛiɣ nniyyaNniyya-w ɣezzifet, tḍul
Ḥkiɣ i tizya lbaḍna
Ḥkiɣ i yellan deg wul
Ɣileɣ ad i yi-teg leɛnaya
S sswab akked lmeɛqul
I yi-d-terna d lmeḥna
Fell-i la tesmuhbul.
Kaisa Khalifi
Tirga n wul n Sidali Lahdir
Ddurt iɛeddan, i d-yerna yiwen n ungal ɣer tsekla taqbaylit, wagi d ungal n Mass Sidali Lahdir , iwumi isemma ‘’Tirga n wul’’. Mass Lahdir d aselmad di tesnawit akked tesdawit n Bgayet, yettheggi tazrawt-is n Doctorat deg tesdawit n Mulud Mɛemmri. Yeffeɣ-d wungal-a ɣer tezrigin Tafat, azal-is n 250 DA . Ungal « Tirga n Wull » yewwi-d yiwet n tedyant i iḍerrun deg tmetti, maca d tin yellan teffer, ur d-tteffeɣ ara ɣer berra, ala win i terra tmara, wamma nnig waya, ala tuffra ara tt-iselken. Sima, d awadem deg ungal, d yiwet n tlemẓit ifazen deg ssifa, deg lxedma, axxam iman-is, takkerrust, tettawi-tt anda i as-yehwa. D acu kan, tadyant i as-yeḍran, turez-as ifassen-is, tessenquqel allaɣ-is. Ihi, terra lwelha-s ɣer wayen ara as-d-yerren asirem, tettaf lebɣi-s deg tceqqufin i tẓer, deg tizlatin i tsel, ar teklut i ttwalint wallen. Deg wadeg i txeddem, tesɣaray yiwen n yilemẓi, am netta am tizyiwin-is, yerra-d lwelha ɣer tɣuri, yebɣa ad d-yekkes iman-is deg leɣben i teslusuy tmetti i umdan. Yebɣa ad d-yeffeɣ seg yir axemmem deg-i keccmen madden. Ihi tamuɣli-s ɣer leqraya, d wamek ara iɛawen wid yeḥwaǧen, win terra tmetti ɣer rrif. Akken kan ttɛeddin wussan, Sima, tẓer deg Maziɣ win yemxalafen ɣef wiyaḍ, win irefden iḥulfan d usirem iressan, asirem yesɛan azal. Yettak leqder d lqima i yal taɣawsa, akken kan I ttmeslayen jmiɛ, akken kan i tettnejbad Sima ɣur-s. Ɛeddan kra n yiseggasen, Sima, yuɣal-as Maziɣ d targit, ayen akk tettaf d lehna ɣer tezlatin taklut, dayen yeddem-it waḍu, tebɣa ad as-it-tesmir i Maziɣ, ala ɣur-s i tettaf lehna d tlelli n umeslay. Targit-is tettimɣur, ussan uɣalen-as d uḍan, win yellan iḍelli deg tili, ass-a ur yettekkes gar wallen-is, ala lehdur-is i tt-yessuzunen, ala imeslayen-is i as-d-yettawin asirem. Akken teɛreḍ ad as-tehder, ur d-tufi abrid. Alammi d yiwen n wass, ɣlin-d yimeṭṭawen anda ur tettwaḥtam, anda ur tenwi.
Yamani Souhila
