Tanedlist “Tira” n Brahim Tazaɣart, i d-yezgan deg ubrid n Terga Uzemmur n Bgayet, teɣleq tiwwura-s, azal n wayyur aya. Acuɣer?! D ayen i ibanen am yiṭij. Acku ur tezmir ara ad tɛeyyec iman-is nettat yakkan, ur tezmir ad d-tefk lfayda i win i tt-yesselḥayen. Lekra-s, d uxeddam-is, yif ayen i d-teggar d rras n lmal, wama leɛtab ur t-id-nettadder, am temẓin yeɛlef uɣyul.
Mačči d tanedlist “Tira” i aɣ-d-yecqan da, d amihi (danger) ideg tettidir tutlayt-nneɣ taggara-ya. Yenna-yas Muḥya : “Uggadeɣ ad nɣelli, ad nɣelli alamma nenger dayen.”
Mi teɣleq tnedlist yesnuzen idlisen n tmaziɣt, acku imdanen ur ɣɣaren ara idlisen yuran ama s tmaziɣt, ama s tutlayin-nniḍen ɣef tmaziɣt. Ma yella idlisen n tmaziɣt ur ttnuzen ara, wid yettarun ad ḥebsen tira, acku wid yettarun mačči i nutni kan i wimi ttarun, i yimeɣriyen. Ma tekfa tira, ad nuɣal ar yiɣed-nneɣ, ar timawt. “Nekkni s Leqbayel ntettu” i yenna umedyaz. Ad d-nɛawed daɣen s wadda. Ttun Librobro tabrat yura Mulud Mɛemri ɣef tmussni, ma ɣran-tt yakkan.
Amek almi i as-nerna i lebḥer aman?!! Drus-as ahat?!! Acḥal n tnedlisin yesnuzen idlisen n tmaziɣt i yejlan ta deffir ta?! Mmelem-iyi-d ma tecfam-d i kra n tnedlist yesnuzen idlisen n tutlayt yeṭṭfen adabu n yigenni d udabu n tmurt tejla?! D anemgal n waya, rennunt-d ɛad, lukan ad tkecmeḍ tinedlisin-nsen ad ak-yeffeɣ leɛqel, ad ttwehmeḍ anisa i d-ttekken yidrimen, ad ttwehmeḍ daɣen amek ttnuzen yidlisen ɣur-sen!
Tamukrist neɣ asteqsi i ilaq ad d-yefk yiwen da d wa: d acu n wassaɣ yellan gar Umaziɣ (Aqbayli) d tmaziɣt-ines (d teqbaylit-ines)? S wawal tamaziɣt (taqbaylit) da, neqsed tutlayt d wansayen.
D amedya, mi ara tkecmeḍ Tamurt n Leqbayel ass-a, ulac d acu ara ak-id-yemmlen belli deg Tmurt n Yizwawen ay telliḍ. Tzemreḍ ad tcukkeḍ kra n tmura am Fransa, acku tiḥuna, leqhawi, isensa,… akk tiplakin-nsen urant s tefransist. Tiqcicin qrib ɛeryan ay leḥḥunt deg ubrid, yella kullec anagar taqbaylit. Tzemreḍ daɣen ad tcukkeḍ albeɛḍ n tmura taɛrabin am Kabul : iqenduren, icumar, iɣennasen, ḥettmen-aɣ laxert deg ddunnit.
Inim-iyi-d anda-ten Leqbayel?! Anda-ten wansayen-nsen?! Anda-tt tutlayt-nsen?! Akken yenna Lewnis : “Lasel-ik yezgel-ik, win tebɣiḍ yugi-k, mmel-iyi-d wi k-ilan?!” Tidet qerriḥen d ta : teẓram acuɣer Leqbayel n zik ur ttetten ara aksum n yilef (uḥelluf), mačči laxaṭer d leḥram, ala, acku ilef ur yesɛi ara nnif, ad iwali ilef-nniḍen yusa-d ɣer tileft-is, ad as-yanef, ur t-d-tecqi deg-s… Anamek n waya, Leqbayel zik sɛan nnif, i nekkni…?!
Tirirt ɣef tmukrist-nni n llina, d turda-ya : “Assaɣ yellan gar Umaziɣ d tmaziɣt-ines, d assaɣ n ukrah n yiman!!” Meḥsub, neḥemmel akk tutlayin, anasayen n yiberraniyen, ma d tutlayt-nneɣ d wansayen-nneɣ neɣɣunza-ten, nerra-ten ɣef rrif, nessenɣes deg wazal-nsen.
Tamukrist am ta, yewwi-d ɣef wid i iqeddcen deg tesdawit ad as-d-afen kra n tifrat.
IGHIT Mouhand ou Remtane