Site icon La Dépêche de Kabylie

Wis tisusaf ma d awal kan ?

Yenna Matub Lunes : « irgazen wid yettnaɣen /targit-nsen d lfetna/tabrat i d aɣ-d-isnebhen/deg aḍḍu n leqrun i d-tedda/ awi yak id yeqimen/kkset afrag i wallen-nwen/ad twalim anwi iwen iḍewren/d atmaten neɣ d at lexla”.

Asefru-a d-yenna di tazwara n umcwar-is deg tẓuri, mazal yesɛa anamek-nsen ula di tegnit n tura, imi ayen nettwali d wayen neqqar deg yeɣmisen d wayen nsel deg yiberden s-ɣur aṭas n tamiwin iccuden ɣer tsertit neɣ ɣer idles, mačči kan yesewham: yessendaf u yeqqaz deg ulawen. Yir tamuɣli ɣer uqbayli d yidles Amaziɣ s umata d tin yettkemilen si zikk armi d ass-a. Akka dɣa menbeɛd yir tufɣa s wacu i d-yeffeɣ Ben Bella, aselway amnzu n tmurt , ɣer ljiha n yimeɣnasen iqbayliyen n tegrawla n 1954 am Ɛaben Ramḍen akked D Lḥusin Ait Aḥmed neɣ Krim Belqasem tussa-d nubba n yiwen umyaru uffir ur nettwasen akken ula d netta ad yernu lhem-is ɣer unar yesden s lkerh akked dɣal. Amyaru agi id yefɣen ur neẓri ansi ur d yufi ara abrid akken ad yilli umeslay fell-as alarmi yewweḍ ɣer uẓamul n yimenɣi n ugdud ɣerf yidles ines akked d timadit-ines Mulud Maɛmeri.

Amyaru-agi yettarun s teṛab( neɛdez ad narru isem-is) ur yessin yiwen, yefka yiwet n tadiwenit i uɣmis “ El Xaber” n wassen n sebt 21 di Maggu yezrin. Di tadiwenit –agi yettfuḥun d tismin akked d wer tamusni, yenna mebla leḥya neɣ tugdi ɣef Mulud Mammeri: “ amyaru –agi yettwamlek s taqbaylit, yuggar deg-s ayen yellan d aqbayli wala d adzayri” . Awal yefɣed akka srid seg yimmi-s am wakken it-id yenna Ben Bella ɣef Mas Ḥussin Ait Aḥemd. Aya yebɣa ad yinni nutni msefhamen , ẓran amek id –aɣ d tmuqulen. Ɣer ɣersen teddez tebrez : taqbaylit d lɛib neɣ d dnub neɣ ahat d ajeǧiḍ ilaq ad beɛden fell-as.

Mačča amyaru agi (umi qarren Tahar Benɛayca, yellan ziɣema d anaɣmas deg umaṭṭaf aɣelnaw, laṣel is n Lwed Suf, terra tmara a tid nesenɛet) ur yeḥbis ara kan tiyita-s ɣer ljiha n Mulud Mammeri, imi yeseɣzef iles, yeččur awalen-is s yir lmenṭaq, yemmeɣ ɣer umezruy akken ad ihamej deg ucedluḥ-is. Tin ɣef id yesmer ssem i-izedɣen ul-is d taggalidt Kahina5 Dihya) yellan d yiwen uzamul nniḍen n timuzɣa. Amyaru-agi umu ur yettizwiɣ wudem yenna: “ cwi kan tettwenɣa Kahina, limer ur ttenɣin -ara tili ur nettil-ara d inselman”. Fehmi-tt neɣ ǧǧi-tt. Ass-a grent-d tseqqar, yettban lkerh n tmaziɣt akked d taqbaylit ɛinani ɣer izumal n wind yettsuɣun d tiɛarbubt akked tineslemt. Dɣel i d-yellan deg ixef-nsen mgal yakk ayen iccuden ɣer yidles aqbayili akked d timadit tamaziɣt ass-a la d yettmiri,. Lewcayer n unecta iban-d segmi d yebda yir asaksi ger Saɛid Saɛdi d kra n yemḍebren ɣef udlis-is yura ɣef tmeddurt n Ɛamiruc. Aya diɣ ibaned deg yimawen n wid id -as yeqqren i Leqbayel yerzan ɣer Lẓẓayer tamanaɣt akken ad ran tiɣri i tasqamut n umbadel akked tugdut uɣal-t ɣer tuddrin nwen akken ad telḥum. Zun akken aqbayli ur yettalas ara di Lẓẓayer tamanaɣt. Ziɣ di kra n tagnatin yettɛedi uzaylal ɣef lqum. Amek i d-ixef n tamacahut agi? Acu ttnadin wigi?

Tuttriwin ahat negger-iten-d id kkan akka.Wama tiririt tegra-d ɣer yal yiwen. Mi ara imeyyez umdan deg acu yettwannan, d wamek bɣan ad sersen amus ɣef kra yellan d azamul n tmurt n Leqbayl ilaq a nẓer belli wigi begden-d ɣer lmuḥal. ihi am waken is yenna uzemni deg awal-is :” nutni nnan-d, uḥdiq yefhem neɣ yawwi.

Ait Slimane Hamid

Quitter la version mobile