Tuttra tagujilit

Partager

Mi kfant tuzmiwin, mi yemmundel ṣṣwab, mi yecceg lebɣi , mi yeɛreq ubrid, mi teskucber tidmi ɣef yiman-is, yettɣimi-d umraḥ d lxali. Allen yettḥekkiren nnig n lemwaji n yilem,nnig n usigna n ṭṭlam, nnig n tneẓrufin yesburren tugdi, zṛant ɣef wacu i ttnadint. Iɣemɣumen yedlen azenẓrayen n yiṭij , duleqrar ad fsin, imi tafat d awezɣi a tt-yekbel ufus. Taɣect, urǧin yefkan tamugent i tsusmi, xas tebbeḥbeḥ, tessawel i win izemren ad iniwel imeslayen yellan d dwa ḥellu i wul inedfen deg wakken hamjen deg-s yisɣan yesmenyafen amurḍus ɣef lbenna n tiẓeḍt . Ixef yunagen ɣer tmurt deg urǧin yemmut ccna, tesla i tasa yezzan mi tcewweq tenna :

Slimane Azem anwa i k-id-yerran

Ma ad twaliḍ zman

Ma ad ak- ɣaḍen widen yettrun

Ad aɣ- d- tecnuḍ ɣef wayen iɛeddan

Akked wayen yellan

D wayen i la d-iteddun

Ayen i aɣ-d –ǧǧan yimawlen

S yiseɣ d leḥsan

Tura kkren-d widen i t-yettun

Smirjiḥen yisefra yettleqqimen tudert ɣef ufruk n timurṣaḍ. imeɛfan zizren amus ɣef wakal deg i d- yemɣi acḥal d imɣi n lewqam. Yendekwal ṛruḥ ɣef tizzelgi yellan , yufa ziɣ leqmen ɣef tejra n leḥlu tikerkas, widen iwumi yecceḍ laṣel. Yeɣli sqef yeddurin axxam deg nnejmaɛent tezlatin tiden i nḥemmel. Nedqen yenzizen ɣef wudem n yimenduyar yettawin ṣda n yimeddaḥen, widen yettbedden tawwurt tawwurt, amer ayen akken nwan n tidet ad tt-ṣṣiwḍen. Yeɣli-d wxeḍ ɣef tmurt, nufa deg yirebbi n wayen nettɛuzzu i d -yefrurex lɛar, armi yuɣal kennu d azamul n tiḥerci. Teqfer tmusni deg wallaɣen n widen yerẓan tisirt n teqbaylit di leryac. Ixef yunagen ɣer yigemmaḍ anda sser werǧin yeɣli wazal-is, anda leḥya werǧin yebbelkem leqder-is, yufa yiman yennuɣnin , xas ma taɣect-is tebbeḥbeḥ, mazal tettnamar iɣulad ireglen abrid i tmenna :

Acḥal n widak yerfan

Am widak yenfan

D imeɣban di tmurt-nsen

Xedmen armi dayen ḥfan

Ayen i d-snulfan

Yuɣal-d d aɛdaw-nsen

Am win yettrebbin

Izerman

S lxir d laman

Mi meqrit ar d ad t-qsen

Yuli-d uɣebaṛ n tatut ɣef udlis n tmusni . Tessa takka ɣef wudem n yizmamen yeččuren d tizumna. Annar yuɣal d tazniqt deg yettlaweḥ waḍu n uɣurar. Yekkaw lmidad di tedwat. Yeḥzen leqlam, yeɣli si gar yiḍudan, yewwet gursel. Timucuha sebkent deg yikufan n meɣrud. Isefra skucebren ɣef yiles celḥen lemwas n ustehzi. Ulamma lweɛd iteqqes , taɣect xas tebbeḥbeḥ tsuɣ lhejna yellan :

Aqli ttawiɣ-d isefra

Terra-yi tmara

D lemḥayen iten- id-yeǧǧan

Si tmeddit ɣer tafrara

Ur gganeɣ ara

Am win iwumi ɛejben yitran

Ixef-iw yurǧan taggara

Mačci kan d kra

Ayen yezṛa d wayen i t-yurǧan

Dderz yettawin lexyal n yiḍelli yexmet deffir yir idurna. Abbu i d- yessuḥeb wass-a, d win yerran amendil n tidderɣelt ɣef wallen. Siwa leɛyub i d-tettencad tmuɣli ikecmen deg wurar n yir lemri. Yekna uɛrur i lbaṭel, yufa lebɣi-s ɣer-s armi yuɣal lehlak d win icuban ḥellu, armi ula d axbac yuɣal ineggi d leḥnana. Iselman iweqɛen deg yir ticerket, simmal ttembiwilen simmal tettẓeyyir tyersi ɣef yiraw-nsen. Yenqedwa wawal deg yir amdun, sellaw lmenṭeq s wacu i d-yegla :

Ẓriɣ amur-iw yenza

Dayen i d-tefka twenza

Ur ẓriɣ anwi iyi- ɛaqben

Reqmen-t yakk s leḥzaza

Mi teqden yezza

S usefru i t-zenzen

D widak terriḍ d imenza

A bab n lɛezza

Ziɣ s ẓẓur i tt-cehhiden

Igudar ggunin tamurt. Yejla lbaz, teqqumec tninna am tadla i yir lawan. Zzman yeḍṣa ɣef widen yettun tansa n timadit. Di tigzirin n ulejlej, tennuɣ targit akked tilawt. Izumal n yinuɣniyen i d- yemmaren ur d-ddin ara di sfina n ugacur. Lqeḍ yellan zik-nni yeddem-it yir uqamum armi tuɣal teɣribt teɛreq nnig n lkanun. Amek ara teḍru d win iteddun di ṭṭlam i d- tefka tafat n yir taṣebḥit akken ad yedlu ɣef uɣbalu n tidet ? Tidderɣelt mačči d yiwen i d udem-is :

Tikwal amzun d aderɣal

Ɛereqen- iyi lecɣal

Am win yettargun lewqat

Aferṭeṭṭu d amellal

Yettruḥ yettuɣal

Yedewwir ɣef lembat

Sliɣ-as mi d- yessawel

Ugadeɣ ad imal

Ad yerɣ ur tettban tafat

Win yewten deg-neɣ la smaḥ. Win yenwan anṣib deg yixmir mačči d izli i tebɛed targit-is. Win yestenwan deg wayen i d- yenna wawal meɛdur ma yekcem di tmeḍlas. Agens ur yesliɣ alamma tella temlilit. Ammus ur yekkis alamma uzlen waman. Ul ur yettidir alamma yekseb tayri. Lḥir ur ifennu alamma d- tewweḍ tmugent. Lewham ur yettiwzil alamma d- yewweḍ ttbut. Nnig n tɣaltin yesmirǧiḥ wawal acqiq akken ad yini : « Sliman azem wi ik d- yerran ? ». Nnig n lexwaṭer yessan asḥissef deg wulawen-nneɣ, yezzi-d ṣṣut neccedha, izger-d lebrur, lebḥur, idurar, swaḥel, ṣhari…akken xas taɣect tebbeḥbeh akken ad yessefru ɣef wayen ttun widen iɛebden leɣrur :

Yebḍa yakk ẓẓehr-iw yecbek

Yeqḍeɛ aḥerrek

Sanga iruḥ mačči ɣer din

Lukan d lehlak i yehlek

Ad as- id- nadiɣ amek

Ad as- d- afeɣ ddwa i umuḍin

Ziɣen yeḍha-d yettumlek

Imi kan yebrek

Waqila izedeɣ-it wis sin

Ait Slimane Hamid

Partager