Liḥala n udlis amaziɣ

Partager

Ulac timeti izemren ad taf abrid yettawin ɣer tenfalit mebla adlis. Ulac agdud izemren ad iḥareb ɣef timadit-ines mebla tira. Adlis d tira dduklen di lebni n lasel akked tɣerma. Deg unamek n wannect-a yeqqar Jean Paulhan : « win yebɣan ad yewɛu tamusni, ilaq ad yeldi adlis ». Timura yewwin asurif ɣer zdat , d tid isenden ɣef udlis s wudmawen-is meṛṛa. Di tmura- agi, imyura ttafen tizrigin ara d- yessufɣen ayen uran yerna nnig waya ttenjarent ( tizrigin) abrid akken adlis ad yaweḍ ɣer ufus n wid ara t- yeɣren acku am akken i d- yenna Jean Guéhenno : « adlis d yiwen wallal yessufuɣen ɣef tlelli ». Deg wakka, ad naf deg tmura anda taktabt tesɛa azal( deg yiɣmisen, deg rradyu, deg tilibizyu, deg tesnawit, di timeti, ɣer yimeɣriyen) aɣref d win yedren tilelli akken ilaq lḥal, d agdud yesnen ad yini « ih » melmi ilaq « ih » ala, ticki d « ala » i iwulmen . Agdud yeɣran d lmuḥal ad iɛeddi uzaylal fell-as ! Di tmura-agi, deg wakken adlis yeddem azal yekkan akkin i kra yellan, yenna Victor Hugo : « yal amdan d taktabt anda ula d Rebbi yettaru ! ». Yettban ala s ubrid n tira, akked s ttawil n udlis izemren iɣerfan ad gen leqrar i tjaddit-nsen, s wannect-a kan i izemren waktayen ad ɛeddin si tsuta ɣer tayeḍ akken ula d nettat, nnuba ad ternu taḥjurt-is di lebni n talsa. Am yal agdud di ddunit, agdud amaziɣ yeǧǧa-d aktayen, yefka-d tamusni, yeslal-d tasekla yeddan akked uɣanib n umraḥ d lawan anda yettidir. Di lqern yezrin, tasekla –agi( yellan akk d timawit s sebba n txidas n zzman akked umezruy) tekcem ɣer ugni yessufuɣen awal nnig n temnaḍt-is, nnig n yimi i t- id- yennan, imi tasekla yellan akken seg wudem n tmedyazt akked tmucuha, telli-d abrid i yiman-is ɣer tira ɣezzifen. Deg wakka, mbeɛd mi d-yerẓa asalu Racid Ɛellic akked Saɛid saɛdi ɣer tira n wungalen, mačči d yiwen wungal neɣ d amud n tullisin i d- yennernan ɣef ayen. Imyura n teqbaylit mačči d yiwen mačči sin, bdu-tt-id s i Ɛebdalla Ḥaman ɣer Linda Kudac , Saɛid Cemax, d waṭas nniḍen. Lameɛna ur teqqim ara di tira( acku wid yettarun gten ama deg uhric n wungal, neɣ tullsin, neɣ tamedyazt, neɣ ayen icudden ɣer tidmi). Anda teɛweq d amek ara taweḍ tira –agi ɣer yimeɣriyen ? Tizrigin yellan di tmurt ur qqiment i cɣel akken iwulem lḥal. Xas ini qrib ixir- asen ay llan wala ayen nniḍen. Tuget deg-sent ur d- ssufuɣent ara i umyaru alamma d- yefka tadrmit s- ɣur-s. Xas akken yerna ahdum yeqqim imi adlis-nni yezmer ad yewwet d iseggasen( alamma i t- yuli uɣebbar) akken ɛad ad d- yeffeɣ. Mi d- yeffeɣ udlis, tizrigin ur as- llint ara di lmendad( ad as- gent aberreḥ akken ad slen medden yes-s, wa ad bɣun ad t- aɣen akken ad t- ɣren). Tuget n tezrigin-agi ur sɛint ara ula d allal n linternit akken win iten- iqeṣden ad – yewɛu ( ma aṭas ad naf sɛan aselkim ( d aqdim , yeqres, yeɛya, yemmut). Ɣef uɣbel n tezrigin ur d- nelhi ara d leqdic-nsen, ulac diɣ tisɣunin i d- yettmeslayen ɣef wayen i d- yefɣen d amaynut deg uḥric –agi n udlis ? Di tiliẓi, neɣ di rradyu ulac nnubat yelhan deg wannect-a, isdawiyen ara igen aktazal i wayen i d- yettlalen d tira xas ini jlan ulac-iten. Di tegnit yerkin am ta yewɛer i umyaru akken ad yettwassen xas ulamma tira- ines d tin i d- yewwin ajdid( ama deg usentel ama deg uɣanib). D ayemi tira akked udlis qqimen d igujilen di tmurt-nneɣ. Amedyaz am Ḥmed Laḥlu, Murad Rehman, Luni Husin, Ḥmed Xaṭabi, Nuredin, Methari Ḥakima, Mehdi Samira d wiyad akked d tiyaḍ uklalen ad tili tmedyazt-nsen d tin yeččuren timkerḍiyin… fiḥel ma nuder-d Ben Muḥamed, Muḥya yettwasnen. Deg wakken lḥal yesbek ɣef udlis, amur ameqran n yimyura s teqbaylit ufan tawwurt akken tira-nsen ad tenulfu, s ttawil n tezrigin Numérique( les éditions numériques) am tezrigin Lulu.com neɣ tizrigin Ebook. Dɣa mačči d yiwen neɣ d sin i d- yessufɣen akka adlis –nsen akken ad tili tsekla n teqbaylit d tin yellan di leɛḍil ad d-nulfunt tezrigin di tmurt ara ikecmen annar-agi s lmun !

A.S.H.

Partager