Tajmilit i yimeɣrasen n tafsut teberkant deg taddart n Ubizar

Partager

I demma n tejmilt yuɣalen i yimeɣrasen n « tafsut taberkant » n 2001  deg taddart n Ubizar  deg At Jennad  s lmendad n tidukla tadelsant «  Amnay n Ubizar »,   tella-d  yid-nneɣ temlilit akked Temsiwt Takjudt  Lamiya,   yellan d teɛagelt  akked timsiwelt  tunṣibt n tidukla-agi , uskasi ɣef  ayen iccuden ɣer  yidles sumata akked  liḥala n  timeɣnest akked   d liḥala  di tmeti-nneɣ menbeɛd mi zrin 34 isaggasen ɣef tafsut n imaziɣen.

Ahat tzemreḍ  akka s tewzel  aɣ- id tefked tamuɣli ɣef tidukla tadelsant Amnay n Ubizar ? 

Tidukla –nneɣ tebda leqdic deg annar n yidles deg useggas n 1991.  Maca zedwa id tewwi temderkal deg useggas 1996  ɣef  uguren n « tɛacrat taberkant » anda rebrab yerki tamurt, dɣa teḥbes leqdic-ines alarmi d-aseggas n 2011 anda id tuɣal s-annar s-ifaden nniḍen  ddew  leɛnaya n uselway –ines amaynut Mass Murad At Mimou yettwasnen d-aneɣmas deg tilibizyu «  Dzayer TV ».

Acu n leqdic teséɣem seg asmi id tuɣalem s annar ? 

Gar wayen tɛebba tidukla –nneɣ deg annar n yidles,  nezmer ad nebder  asfugal n izemziyen ( dates)  yallen d limara n umenuɣ ɣef yidles amaziɣ am yanayer, tafsut n imaziɣen am akken diɣ yal aseggas nesfugul tameɣra n tlawin di 8 mars, ussan n tigemmi( patrimoine)  anda id nesbedd i tikelt tamenzut  lqaleb n tisbeddit n umanay n ubizar .  Si tama nniḍen, deg leqdic n yal-ass &nbsp,;netthaggi timeɣriwin deg ussan n unebdu  neɣ wid n remdan  anda yettili ccna akked umezgund tmedyazt d isaragen. 

Tidukla-nwen tegezmi-tt d ṛay ad terr tajmilit i yimeɣnasen n tafsut teberkant deg ass n 25 akked 26 deg agur n Yibirir, acu n wahil id theggam s demma ? 

Deg teɣzi n ssin wussan-agi ad tili i tezwara  tisemɣert n imeɣnasen n-umusu adelsan amaziɣ( MCB)  yellan deg annar seg isaggasen n tmanyin ɣer ass-a am Mass Nuredine A.S, Oubelil Youcef, Hamama Youcef, Massa Ousmeur .  Aya ad yilli menbeɛd asersi  n tmequnt n izeǧǧigen ɣef uẓeka n  Guermah Massinisa akked Matoub Lounes deg At Dwala.  Am akken diɣ ara yilli usarag ɣef  tidyanin n  «  tafsut n imaziɣen » sɣur Mass Arezki About akked Mass Nait Mouloud. Ad yilli diɣ  asɛeddi n usaru  ɣef tafsut taberkant yexdem s demma Mass Abderzak Larbi Cherif.  Ama akken diɣ nenwa ad tilli tecquft n umezgun sɣur terbaɛt n «  Lewhama ». Ahil-agi nneɣ ad yekfu ass n sebt s tmedyazt ara –aɣ d awwin  imedyazen-nneɣ ara d yassen si yal tamnaḍt n tmurt n leqbayel.

Aṭas n imeɣnasen  n yidles id tefka tamnadṭ n At Jennad  uklalen asen tuɣal tajmilt ur d- ddin ara di tafrant nwen. Amedya unaẓur iɣ- yeǧǧen Said Iamrache, neɣ imejraḥ n tafsut taberkant  am  Achour Asefsaf, Habou Hamid…..

Ilindi nebedd ɣef izekwan n Hamaned  akked Rihane yeɣlin di tafsut taberkant n 2001.  Ma yella d wiyiḍ di dhen-nneɣ asen- tuɣal tajmilit uklalen  di lawan, imi yal yiwen s wazal-is akked lqder-is . Ulamek ara nettu ayen ɛatben d wayen xedmen ɣef yidles –nneɣ akked tilelli-nneɣ.

Ayen ihi  imi d- asmekti n tadyanin n  tafsut teberkant, ur d tencidem-ara  iɛagalen n umusu n leɛrac a beɛda mi ara nnẓer d akken  tikti n usbeddi n umusu agi tebda dagi  deg At Jennad deg unejmuɛ amezwaru yellan s demma di tɣiwant n Freha ?

Anect-a d ayen yellan,  mebla cekk d wagi ara yillin d -ahil –nneɣ ɣer zdat akken  aktay n ugdud d-awzɣi ad yettwettu.  Ulamek ara nettu  irgazen  id yegran leɛnaya deg tallit-nni n leḥris  imi iswi-nneɣ d wagi. Nekni nella akken a neseḥbiber  ɣef umezruy n tamnaḍt-nneɣ i tazwara akked  d win n tmurt n leqbayel s umata si tama nniḍen.

Kem yellan d tilemẓit ur neddir ara tadyant n tafsut n tmanyin akked tin n 2001,  amek i d –aḥulfu-inem yal mi ara d yilli wawal ɣef  timsalin-agi ?

Aya yesllalayed deg-i tawnafit akken ad issineɣ ugar ɣef umenuɣ n imezwura-nneɣ,  bdu-tt-id si trad  mgal amnekcem aṛumi alama  d win iccuden ɣer umenuɣ ɣef tugdut, izerfan  n umdan, idles amaziɣ si 1962 ɣer  ass-a. Amzruy-nneɣ yeččur d  lumayer yeqnen ɣer tirugza d iseɣ.. tamurt-nneɣ teǧǧa-d irgazen d tilawin  s wacu nezmer ad nezdi lqed.  Aya diɣ yesimɣur leḥmala deg ul-iw  ɣer timadit-inu am akken is yeqqar usefru : «  ay azwaw aqli ferḥeɣ / imi iyi-nnan anwi ikem-illan/ nekk laṣel-iw n imaziɣen/ widen umu mechur yisem ». Si tama nniḍen aya yesmendig deg ul-iw  lebɣi akken a nkamel deg umecwar id –aɣ id neǧren imezwura am Krim Belkacem, Mammeri, Matoub Lounes, Ait Menguellet, Ferhat Mhenni,Taous Amrouche .. d wiyaḍ irekelli ! 

Ait Slimane Hamid

Partager