Accueil Tamazight Ajgu n uzagur (colonne vertébrale)

Tazmert-nwen : Ajgu n uzagur (colonne vertébrale)

988
- PUBLICITÉ -

Deg umagrad-a, ad neɛreḍ d d-nawi awal (ɣas d awezlan) ɣef wamek i yebna ujgu n uɛrur, acu d aṭṭanen i t-yettḥazen? Syin, ad d-nefk kra n tmusniwin d wamek ara iseḥbiber yiwen fell-as.

- PUBLICITÉ -

Yebna ujgu n uzagur s 33 n teɣlalin (vertèbres), yeṭṭef seg uqerruy seg tama n ufella armi d imessaḍen i icudd ɣer wammas. D ayen ara yefken ljehd i tfekka n umdan, ad yezdi lqedd-is, ad iqeṭṭeb. Gar 33 n teɣlalin-agi ad naf 24 ttembiwilent :7 n temgarḍt (cervicales), 12 n uɛrur (dorsales) ma d 5 n wammas (lombaires). Ad d-grint 9 n teɣlalin rṣant, ur ttḥerrikent ara: 5 n tesmart(sacrées) ma d 4 n tbaqit n tqesrit(coccygiennes). Tarusi n yal taɣlalt ɣef tayeḍ i yaɣ-d-yettaken ajgu n uzagur, ma d tarusi n yal tiṭ ɣef tayeḍ tessufuɣ-d targa ideg yettili wadif (moelle épinière) i ɣef yesseḥbibir yiɣes n ujgu. Gar teɣlalt d weltma-s ad naf aḍebsi alwawaḍ (disque élastique) akked yidded (ligament). D ttawli-a i d-yettakken i tfekka n umdan ad tqeṭṭeb, ad tali ad tader, ad tmil akkin d wakka war ugur ilmaend n uḥerek n ujgu n uzagur.

Aṭṭanen d wamek ara nḥader iman-nneɣ seg-sen.

Gar waṭṭanen i yettḥazen s waṭas ajgu n uɛrur, ad d-naf lbeɛj (hernie discale). D aṭṭan iseg ttuɣun aṭas n yimuḍinen deg tizi n wass-a. D ssṭer neɣ d aqraḥ i d-yettlalen seg yal tikkelt ara yenser uḍebsi n gar-teɣlalalin ad d-yeffeɣ i umdiq-is, d ayen ara igen laḥris ɣef iẓuran yellan ar tama-s, Dɣa ad yebdu ssṭer irennu yal tikkel ara yenɛettab umdan neɣ ad iɣli ɣef uzagur-is neɣ ad yerfed ayen ẓẓayen mliḥ… Aqraḥ-a irennu kan,labaɛda win n tammast akked d win n zellim (sciatalgie), ɣef waya, ur ilaq ara yestehzi yiwen ma yesɛa leqiḥ acku yezmer s ad yennal adif, dɣa d taluft-nniḍen ara d-yilin. Ar tama n lbeɛj, ad naf tizelgi n temgarḍt (torticolis), d lahlak n yifessugan(muscles) akked teɣlalin n temgarḍt, akken daɣ i yezmer ad d-teddu di tlalit n llufan . Aselsul n uzagur yezmer ad t-ḥazen waṭas n waṭṭanen nniḍen : axenzir(cancer), lberd (tuberculose), aduz (anesthesie). Yella daɣen umu neqqar aɛawaj (déformation) i nettaf ama s ameqqran neɣ s yilemẓi ara d-yawin uguren meqqren deg tudert-is ara yesɛeddi akken d amaɛdur.

Acu kan, aɣbel ameqqren ad t-naf deg yisehwa (accidents) i d-yettmagar umdan deg tudert-is n yal ass. ama deg ubrid, deg lxedma neɣ deg turart (addal) amdan izmer ad yerẓ neɣ ad ileɣẓem. Taruẓi n teɣlalin izmer ad tili d iɣisi kan neɣ tikkwal d tubbya n yiɣes. Aleɣẓem (luxation) yettilin deg uɛrur akked tammast anda tiɣlalin ttaẓent-d ɣer zdat. Mebla ma nettu aneftal(entorse) id-d-teslalay tɣersi n yidded. Isehwa-ya mgaraden, zemren ad d-ilin xfifit imi ttḥazen kan aselsul s timmad-is,am akken zemren ad nnalen adif ara yilin d sseba n karraf(paralsie). Aḥareb seg karraf-agi ad d-yebdu seg tegnit-nni ideg ara yexdem umdan asehwu am wid id-nebder imi yewwi-d fell-aneɣ di tazwara ad ncudd tamgarḍt s wayen nufa, ur nreffed, ur nessembiwil win yeɣlin acku nezmer ad as-nkemmel i tyita, ad d-yeḍru ubaxix. Ma terra tmara ad as-nbeddel amḍiq ilaq xersum 5 yimdanen akken ad t-ddmen ɣef tikkelt (ramassage en bloc). Win yesɛan ssṭer, iqerḥ-it uzagyr-is, ilaq ad d-isɛeddi fell-as ar ṭbib, ma yeɣli ujgu trab tfekka. ur d-teqqim ara tudert.

Dali Salima

- PUBLICITÉ -