Zohra, d tacennayt taqbaylit, tlul-d akken kan tefra tegrawla n Lezzayer, di 17 duǧember 1962 deg Ugemmun, taddart i d-yezgan di Larebɛa nat Yiraten.
A laεtab-iw iruḥen, A win xelseɣ s temẓi. Ay afus i ten-ijebren, Ass-agi budden-ak tirẓi. D lxir-ik i d-yuɣalen, Imsewwaq-d d ccḥani. Am win yettrebbin azrem, Tura, yenneḍ-as-d i yiri.Tettak anzi tmeddurt n Zohra ɣer tid n tullas n taddart-is di tallit-nni. Telmed tilufa n uxxam, asewwi, aniwel, tibḥirin, tamegra, lqeḍ n uzemmur, tulma n taduḍt…Teǧǧa aɣerbaz imi tewweḍ s aswir wis 5, akken ad tili di lmendad i yemma-s yuḍnen. Xas akken teǧǧa aɣerbaz, maca mazal-itt kan tḥemmel taɣuri n yidlisen, tḥemmel daɣen ccna d uẓawan.
Kseɣ talaba ɣef yiri-w, Fkiɣ-tt i wid-n yeεran. Semdeɣ-as irebbi-w, I ugujil mebla imawlan. Nek ɣileɣ mi ḥnin wul-iw, Akk-nni medden akk llan. Selmen-iyi lwaldin-iw, Ass-a, mi i yi-bdant lemḥan.Temẓi-s, tɛedda am waḍu, deg useggas n 1980, tesɛa 18 n yiseggasen, tezweǧ, tesɛa-d taqcict, maca ur tɛeṭṭel ara tennebra. Deg useggas 1982, tessufeɣ-d aḍebsi-ines amezwaru iwumi tefka azwel «Yemma ixdeɛ-iyi zzher-iw». Terza ɣer tmurt n Fransa, din tezweǧ i tikkelt tis snat, tesɛa-d taqcict-nniḍen, maca ur tɛeṭṭel ara tennebra daɣen. Ayen yezrin fell-as, yeqqed ul-ines. Ɣef waya, ad naf ccna-ines, itezzi ɣef uguren i tedder, i tettidir tmeṭṭut taqbaylit, ɣef uguren n ddunit. Isefra-s, qqazen deg wulawen n wid ara asen-yesslen, jarḥen, sruyen-d tameṭṭut yeddren deg uguren akked tin yettidiren di tlemmast-nsen.
Kfan wussan di lεamr-iw, Mi yekna lqedd-iw, Ẓẓay ufud i tikli. D tamɣart i sεeddeɣ temẓi-w, I sεeddaɣ temẓi-w, Win i d-rebbaɣ, yerwel fell-i.Deg yennayer 1995, Zohra tesselqef deg yiwen n ubaxix n ubrid gar temdint n Marseille d Paris, temmut di laɛmer-is 32 n yiseggasen. Ass-nni d ass amcum fell-as, d yir ass i wid i tt-iḥemmlen. Yuɣ lḥal texdem tameɣra di temdint n Marseille di Fransa. Imi tekfa, tḥar ad tuɣal ɣer Parisi. Temmut deg urebbi n yimdukal-is, gar-asen win i as-yekkaten agambar «Ɛellawa BEHLULI», aneggaru-agi, yeḥka-d ɣef wass-n, yenna-d : ‘’Ass-nni, deg wakken liḥala n tegnawt ur terkid ara, ur yelli ara di ddahn-nneɣ akken ad nekcem ɣerr Paris deg yiḍ-nni, maca Zohra teckernenneb deg-neɣ, tebɣa ad nruḥ syinna. Nenna-as belli ur tessefraḥ ara tikli n yiḍ imi akka yexṣer igenni, maca netta tugi ad aɣ-d-tsel. Dɣa nuɣ-as awal akken ad tt-nsaɛef. Deg ubrid, tettmeslay-aɣ-d kan ɣef icennayen yemmuten, dɣa Ḥsen MEZZANI, am wakken iwerra-as Rebbi ad tent-lḥeq ɣer wanda wwḍen di kra n tsaɛtin kan. Deg ubrid, yewwet ugris, agu, ur tettwaliḍ ara ula d aḍad-ik, s tmara i tleḥḥu tkeṛṛust. Akken iṛuḥ ad yali wass, ddeqs i d-nelḥa, ur nuki imi tecceḍ tkeṛṛust, anehhar ur yeḥkim deg-s, tṛuḥ…. Nwala tafekka n Zohra, tugi ad d-tembiwel, tugi ad d-tger nnefs, tugi ad d-terr i wawal-nneɣ, nefhem belli dayen temmut’’.
Imi iyi-d-tewḍeḍ a lxiq, Refdeɣ-d acewwiq, Гef lemḥayen i d yi-yuɣen. Win ur nesεi lzem-is, rqiq, Awal, ad t-ictiq, Ad t-id-yini gar medden. Ur ttkal ara ɣef urfiq, Xas yenɣa-k ṭṭiq, Ur ḥekker i gma-k ass-a.Ṣṣut-is yewweḍ akk imeẓẓuɣen n Leqbayel, ladɣa ɣer tullas d tulawin. Xas akken lmut tḥudd-as-d tilas, maca Zohra, tessaweḍ, ad tessekles 36 n tezlatin di 15 n yiseggasen : ‘’Ayen ayen ? , Kfan wussan di laɛmer-iw, Ad ak-ḥkuɣ ay amyaru, Tayri, Zerɛeɣ ur d-mgireɣ ara…atg’’. Texdem aṭas n tmeɣriwin di tmurt n Fransa, isem-is d ṣṣut-is qqimen-d. Tecna d waṭas n yicennayen, gar-asen, SAIDANI Rabah, Mhenna OUZAID, Moh SMAIL d wiyaḍ.
Fahim Messaoudene