‹‹ Yal adlis ara d-yeffɣen s teqbaylit, d acqirrew…››

Partager

Newwi-d awal di tdiwennit-a akked umaru Allas di Tlelli i lmend n usufeɣ n yiwen n udlis imezdi d tajmilt i Kaṭya Bengana.

Aɣmis n Yimaziɣen: Meslay-aneɣ-d ɣef udlis i d-tessuffɣeḍ ussan-a d tajmilt i Kaṭya Bengana…

Allas Di Tlelli : D adlis deg-s d tajmilt i Katia Bengana, deg-s daɣen, d tajmilt i tlawin am nettat i yennuɣen, i ibedden s tebɣest iɣef iceffu umezruy, mgal taremɣa tineslemt, mgal agdal n yizerfan n tmeṭtut i yettwarekḍen, mgal tinekkit d yidles ibeṛraniyen i d-yusan akken ad sefḍen idles, amezruy, tameslayt d yizerfan-nneɣ. D adlis mgal tatut

Taluft n lḥiǧab tesɛa amur deg udlis. Amek tesseftiḍ asentel-a n lḥiǧab i yekkaten irennu deg yidles aqbayli d umaziɣ s umata?

D tidet, asentel n lḥiǧab d ayen leqqaqen, d azernan aṭas am wayen icban meṛra kra icudden ɣer ddin ineslem. Akken i d-tenniḍ, d taluft ! Maca, akken yebɣu yili, deg idles-nneɣ, deg umaḍal amiran ideg nettidir, akked deg tseɣrut n yizerfan n umdan, mačči kan d azref, maca d lwaǧeb ɣef yal yiwen deg-nneɣ akken ad isenqed, ad isleḍ yal tamsalt s wallal neɣ s ttawil n tenfalit iwumi yezmer neɣ i yesseqdac; d tira, d taẓuri, atg. Deg udlis-a ideg i d-nebder Katia Bengana, amennuɣ d tebrat-ines, nesmekta-d amek i tella tegnit n wass-n ideg teḍṛa tedyant-is. Syin akkin, nunag deg umezruy n talsa, deg uzarmezruy, di tira n krad (3) n yisɣanen i d-ilulen meṛra deg yiwet n temnaḍt n umaḍal, deg usamar alemmas. Nebder-d ayen uran yimdanen di tallit-nni, nenced-d ula d tasnilest akken ad d-naweḍ ɣer unamek asertan d uzamul asnaktan i d-yeslalen, i yesmendagen tussdiwin d ccwal gar/deg yigduden, i yerran tameṭtut d azgen n urgaz, ugar n waya, d taɣawsa! Ihi, asentel-a n lḥiǧab ur ihemmej ara kan deg yidles aqbayli d umaziɣ, yeqqel d anay n tesnakta tineslemt (l’idéologie islamiste) i yekkren i talsa s umata d wayen i tesɛa d azal n tlelli, n leqder i yal aɣref, i yal idles, i yal tameslayt, i yal tamagit. Ayagi yeslal-d taṛemɣa i yessenquqlen llsas n talwit deg umaḍal, d ayen yettheyyin annar i ṭṭrad ameqqran.

Acimi, ɣef tmuɣli-k, ur yettwaḍfer ara umedya-a n tnubit sɣur waṭas n tlawin. Ahat d asissen n taluft-is i ixussen?

Yella kra seg waya, imi tuget n tlawin d yirgazen ur slin ara neɣ drus s Katia Bengana. Ur slin ara neɣ drus s Amel Zanun Zwani, s Nabila Ǧeḥnin. Ur slin ara neɣ drus s waṭas n yirgazen d tlawin i yefkan tudert-nsen s tasḍa (héroïsme) akken ad d-tegri talwit d tlelli i tsuta-nsen d tarwa ara d-yasen seld-nsen, deg-sen tasuta n wass-a. Ayagi yella-d imi i aɣ-yettwakkes umezruy-nneɣ n zik d win i d-nedder send d seld 1962. Yuɣ lḥal, mi tekseḍ i umdan asmekti, ur yettaf ara kra n wayen ara t-yeǧǧen ad iḥemmel iman-is, ad yezdi lqed. Dɣa, ad yebdu ad itettu iman-is, syin akkin ad ikṛeh iman-is, di taggara ad yuɣal d wayeḍ-nniḍen, d win akken i as-yekksen tamagit-is akken ad as-yesbur tin-is. Tasussmi n waṭas n yinaẓuren, imussnawen d waggagen, afus i fkan yikubar, wid ibedlen tayet i lfuci d wid yettazalen ɣef yiɛebbaḍ-nsen, ɣur-sen tamasit anect-ilat deg wayen i aɣ-iṣnehlen armi, ass-a, wwḍen-d yimesḥaf-a s yijerbuben-nsen ɣer tɣerɣert.

Acḥal segmi I as-tekkreḍ i tekti, neɣ i usenfar?

Takti, tlul-d deg wallaɣ-iw asmi lliɣ di tesdawit, d acu kan temẓi d lexṣas n wallalen d teflest deg yiman-iw, rnu idammen yettazalen yal ass di tallit-nni, ǧǧan takti tegres deg-i. Tuki-d dɣa di 2014 imi deg useggas-nni i greɣ afus di lebni n udlis-a, greɣ tiɣri i kra n yimeddukkal imeɣnasen, deg-sen imura, imedyazen, icennayen, inaẓuren, ineɣmasen… rran-d awal, yebda leqdic armi I d-yeffeɣ di cutembeṛ-a yezrin.

Iban tesɛiḍ iswi seg usufeɣ-a…

Ulac igi n uslal (acte de création) ur nesεi iswi ! Adlis-a, ɣur-s mačči yiwen kan n yiswi. Udreɣ-d kra deg yisteqsiyen imezwura.

Yadra temlaleḍ-d kra n wuguren deg usufeɣ?

Uguren ṭṭuqten, aṭas deg-sen sersen-ten deg yiberdan n wid yezgan ssaramen ad sfeclen, ad rẓen ifadden, ad nɣen lebɣi d usirem d kra icudden ɣer uslal. Ulayɣer ihi i nesnejbad awal ɣef wuguren. Γas llan wid i yettṛuẓen tirga, tikwal d nutni i d-yessemɣayen afriwen, i d-ireggin aḥelwiḍ-nni i yettaran amdan d waɣzen i yetthuddun yal aɣrab, yal agadir ara d-ibedden sdat-s.

Acu i d tamuɣli-k ɣef tsekla taqbaylit tamirant?

Tasekla taqbaylit, tlul-d di leḥris, s lebɣi n uɣref-is akken ad yezdi lqed gar tmura, akken ad d-isken d akken taqbaylit d tameslayt icebḥen mačči d kra, d tin izemren i yiman-is, d tin izemren i uslal d usnulfu. Abrid i d-tewwi yezzi, yenneḍ, yuli, yeẓḍa d icangalen, yessa d isennanen. Γas akken, Si tmucuha n zik, ɣer Belεid At Ali, Mɛemri, Ɛmer Mezdad armi d tizi n wass-a, tasekla-nneɣ tga isurifen d imeqqranen. Ur llin ara aṭas n yimeɣriyen, aya d aεewwiq anect-ilat, akken ma nella neẓra ansi i d-tekka taluft-a. Wicqa, aṭas i yettarun, sufuɣen-d ungalen, tullisin, tamedyazt… gerrzen mačči d kra ! Lemmer s tefṛansist neɣ s tmeslayt nniḍen i ttwarun idlisen-nsen, ulac ccek, aṭas deg-sen ad ṭfen taqacuct n warrazen n tsekla mucaεen deg umaḍal. Si tama tayeḍ, yella wayen n dir, d mi ara yerr udabu tajmilt i yiwen akken ad t-id-yesbin, iswi-s ad iɣbu tafat n wid yettarun ahuskay d uquran s teqbaylit. Daymi, am di yal annar, di tal taɣult (domaine), yal adlis ara d-yeffɣen s teqbaylit, d acqiṛrew, d azbu, d igi n umeɣnas.

Ahat tesɛiḍ isenfaren-nniḍen?

Mačči d yiwen ! Uɣalen meṛra di rrif segmi I d-greɣ iɣallen i udlis-a ɣef Katia Bengana. Tura, ad qqleɣ ɣer yisenfaṛen-a, d ulaqrar, yal yiwen deg-sen ad d-yas wass-is !

Tanemmirt. Awal-ik n taggara…

Tanemmirt-ik yakan ɣef wayen i tettaruḍ ula d keččini. Di taggara, ad azneɣ tidmi-w i Merzuq Tuwwati, i Masinisa Ben Ɛliwa, i yinelmaden n Tubiret yettwaḥebsen acḥal n wagguren-aya, i wid yettwanfan, i kra n win yettwawten, yettwaεedmen, yettwaḍeggren ɣer leḥbas ɣef tikta-s, ɣef yizerfan-ines d umennuɣ-ines asertan. I yal aɣref deg umaḍal yettnaɣen ɣef tlelli-s.

Yesteqsa-t M. K.

Partager