«Asefru mačči d acebbeḥ n wawalen kan…»

Partager

Qeddur Rabeḥ seg yilemẓiyen i d-yufraren s tazzla deg wannar n tmedyazt. Newwi-d awal yid-s di tdiwennt-a ɣef ddeqs n yisental.

Aɣmis n Yimaziɣen: Teddiḍ d tikti i d-yeqqaren amedyaz mačči d win yessefruyen awal kan, maca d win i d-yesbeyyinen aẓayer-is deg waddud-is d tikli-s…

Qeddur Rabeḥ: Nekk seg wid i d-yeqqaren «Amedyaz, mačči d win yettcebbiḥen kan awal s tugniwin tezgel tikti !». Tamedyazt tatiktit, neɣ tamedyazt n tiktiwin, anect-a d ṣṣwab, imi tamedyazt, ilaq ad d-tawi tikti yellan di ddhen n umedyaz s uɣanib amedyazan; meḥsub, di tazwara, ad tili tikti i yebɣa ad d-yawi fell-as umedyaz, syin ad tt-yaru s talɣa n tmedyazt i yeffɣen fell-as neɣ s uɣanib ilelli. Syin ad icebbeḥ tikti-is s tugniwin, ayen ara yeǧǧen aɣanib n tmedyazt ad yemgared ɣef uɣanib n tesrit. Lhiɣ-d deg wanect-a “Tugniwin n uɣanib”, am wakken daɣen llan yimedyazen i yessemrasen kra n tetiknikin i yellan yakan di tsekliwin tiberraniyin, akka am tsekla tafransist, aya d amaynut ɣur-nneɣ…Ihi, tamedyazt ma ur d-tegli ara s tikti deffir-s, mačči d tamedyazt! Win i yenwan tangilawt (le surréalisme) d acebbeḥ s wawalen, ad iɛiwed tamuɣli-s mliḥ di teẓriwin n tsekla tafransist.

Telliḍ gar yimedyazen i d-yuran ubriz aseklan ideg i d-tessawlem i uqeyyem n umedyaz. Acimi ur d-iban usenfar-nni seg yimir-n ?

Lliɣ deg ugraw Amedyez, seg wid i d-yuran Ubriz aseklan amenzu deg umezruy n tsekla di tefriqt n ugafa s tutlayt taqbaylit di 2016. Ur ẓriɣ ara ma d asiwel i d-nessawel i uqeyyem n umedyaz. D nekni ara iqeyymen neɣ ara yektazlen tamedyazt n yimedyazen, neɣ ad d-nerr azal i umedyaz aqbayli ! Imi di tikli-nneɣ nekni, nebɣa ad d-nekkes tasekla taqbaylit seg usfulkler, nebɣa tasekla taqbaylit ad tesɛu azal am wakken tesɛa azal ɣur Yigrigiyen, am wakken tesɛa azal ɣur Yigliziyen d Yifrensisen, am wakken tedder yis-s tmetti Taɛrabt. Nebɣa ad tesɛu tsekla taqbaylit imeḍqan i tsekla kan, mačči mi i d-tella tegnit i ccḍeḥ, ad d-siwlen i umedyaz, ad ten-id-yesteɛfu s yiwen n umedyez (asefru). Nebɣa ad tesɛu amḍiq am wakken tesɛa tsekla Tagrigit di Athena l’Agora, xas ulamma ixxamen n yidles di tmurt-nneɣ, rran-ten kan i ccḍeḥ ! Ttwalin tasekla d tẓuri d ccna kan! Neɣ wid yettwalin idles d taqendurt neɣ d abernus… Ma d asenfar-nneɣ mačči d nneḥ i newwet fell-as neɣ nestehza, imi yal yiwen deg-nneɣ isedday tikti n usenfar deg wayen yettaru. Lhiɣ-d s waya “tasekla tatiktit” imi yal yiwen yumen yis-s, llan wid i d-yessuffɣen, llan wid yettheggin, am wakken daɣen, ilaq ad ḥṣun wiyaḍ belli Amedyez d tikli, d tikti taseklant, mačči d beṭṭu uɣur i d-nessawal gar yimedyazen. D tamuɣli-nneɣ kan, d ayen swayes numen i d-nger d asenfar, yal win yumnen yis-s, yebɣa ad yili yid-nneɣ, tiwwura ldint.

Aṭas i yegren imedyazen iqburen kan deg yiwen n uqusis ifazzen. Ɣur-k yella deg-s kra n uḥqar n yimedyazen n tallit-a ?

Ma nḍeqqer tiṭ ɣer wayen uran yiberraniyen di tsekla-nsen, ad d-naf yettili ubeddel si tallit ɣer tayeḍ di tira-nsen taseklant, yettili umaynut di yal tallit. Amaynut-a, d afud i yerna i tsekla-nsen, daymi yal yiwen deg-sen s wazal-is di tsekliwin-agi. Amedya. Di tsekla tafransist, ayen i texdem La Pléiade di tutlayt-a, yeqqim-d kan akka i lebda, tbeddel udem n tsekla d tutlayt ɣer wayen yelhan. Tefka-d ula d tiririyin i wuguren i d-tufa tutlayt tafransist di lawan-nni. Mačči kan ala uguren iseklanen, ula d wid n tjerrumt d tseddast. Tasekla taɛrabt daɣen mi ara nẓer ayen i xedmen “yimedyazen n yinig” di tmurt n Marikan, agraw iwumi semman “El rrabiṭa Elqalamiya” i yellan ɣef uqerru-s di lawan-nni umaru-amedyaz afelsaf Ǧubran Xalil Ǧubran. Suffɣen-d tasekla taɛrabt si lqaleb aklasiki ɣer lqaleb ilelli. Aya akk d timerna i d-rnan afud i tsekla d tutlayt-nsen, armi sɛan daɣen azal…

Tettkemmi lYesteqsa-t M. K.

Partager