Wiss ma teffeɣ ɣef udlis amaziɣ, neɣ ala ?

Partager

Tella-d di tɣiwant n Ccmini, seg 16 armi d 17 unbir, teẓrigt tamezwarut n tfaska n udlis s tikkin n 58 n yimura, 17 n tmaruyin, 10 n yicennayen d waṭas n teẓrigin.

Ɣef wawal n wid yekkin din, aṭas n yimdanen d yimezdaɣ i yerzan i rreḥba-a imi yehwa-asen umaynut-a n tddukkla tinmettitadelsant Agraw, i d-yesɛan ttesriḥ-ines deg useggas 1998. D acu, i lmend n teẓrigt-a tamezwarut, gten wid iwalan ilaq ad yili usnerni n tikti i teẓrigt tis snat. Amedya n tinḍi (artisanat) d tgella i walan yimura ilaq-asen taẓrigt weḥd-sen akken ad yaf udlis iman-is ugar. Neɣ daɣen d adlis amaziɣ iɣef i d-nnan yelha ad yesɛu aẓayer afellay. Akli Muhubi d yiwen n umedyaz si taddart n Iɣil Wiss deg Uweqqas. Yessufeɣ-d ar tura yiwen udlis n tmuɛay ideg i d-iḥawec kra n tmuɛay seg tgemmi taqbaylit. Ulamma ur yessenz ara aṭas di rreḥba-a, yettwali teffeɣ ɣef udlis amaziɣ. « Ɣur-i teffeɣ ɣef udlis amaziɣ, acku yeṭṭef amur ageɛmir di ttiɛad. D acu, lemmer ad d-tuɣal d tafaska n udlis amaziɣ, ad yili xir, imi idlisen n tefransist d teɛrabt, sɛan imeɣriyen, sɛan tignatin-nniḍen, ma d adlis aqbayli, yettnuzu kan di tmurt n leqbayel. Ma d timsikniyin n tgella, ur yelhi ara ad ttwazdint akked yidlisen deg yiwet n tfaska », i d-yenna. Nesteqsa Lɛerbi Yeḥyun, amaru n temnaḍt n Uqbu, i d-yessuffɣen kra n yidlisen, gar-asen adlis “Taqbaylit, iles d yidles”: « Tura ad d-ibin wayen ara gen yiɛeggalen di teẓrigt i d-iteddun, acku waqila ad d-snulfun ula d yiwen n warraz i yeɛnan taqbaylit, abeɛda ma ufan aspunsur yelhan. Fkiɣ-asen kra n tmuɣliwin, am wayen yeɛnan asdukkel n yiḥbuben akked yidlisen. Maca, s umata, telha teẓrigt-a tamezwaut, ama si tama n usuddes, n tikkin n yimura neɣ d tirza n medden ». Ɣur uneggal Lehdir Sideɛli, bab n wungal “Tirga n wul”, tusa-d tfaska-a d tagnit iwennɛen i umaru: « Tafaska-nni d ayen yessefraḥen imi tesseqreb amaru ɣer yimeɣri, ladɣa wid ur nezmir ad ilin di SILA (…). Ma d tafaska, nwiɣ ilaq ad tili i tutlayin merra akken ad d-tekkes tutlayt-nneɣ iman-is gar tutlayin-nniḍen (…) », i aɣ-d-yerra. Tamedyazt Lilya Seɛdi, twala telha s umata teẓrigt-a: « Ɣur-i tgerrez teẓrigt-a. Ulamma tuget n yinerzafen rezzun ɣer yidlisen n tefransist, maca teffeɣ cwiṭ ɣef udlis amaziɣ », i t-twala. « Tɛedda tfaska nnig n wamek nenwa nekni. Ur nurǧa ara ad ilin annect-n d imekkiyen, ad d-rzun annect-nni n lɣaci. Ahat wwḍen 5 000 i d-yerzan », i d-yenna Nadir Uddak, d aɛeggal deg tddukkla timheggit Agraw. Send ad d-yemmeslay ɣef umaynut ara yilin deg teẓrigt tis snat: « Nesɛa tikti, ad nesselḥu ɣer sdat tfaska, imi a-t-an nettheggi akked teseqqamut i uslal n yiwen n warraz s tallelt n Useqqamu unnig n timmuzɣa, ara yerzun adlis amaziɣ. Seg yennayer-a i d-iteddun, ad d-nger tiɣri i yimura ».

M. K.

Partager