Tirza ɣer temdint taqdimt d tuɣalin ɣer umezruy

Partager

“ Ihran s yiwudam-is d yidgan inmazrayen“, neɣ «Oran à travers ses personnages et munuments», d asentel n tirza yettwawelhen, i d-tessuddes Tddukkla Les Nomades i yettwassnen s tuffɣiwin ɣer yidgan imazrayen, ass-nni n sed 15 duǧember.

D tuffɣa i aɣ-yerran acḥal n leqrun ɣer deffir. Ɣer tallit n Yiṭerkiyen, Spenyul d Yirumyen, i d-iɛeddan ɣef temdint n Wehran, imi later-nsen mazal-it ar ass-a, s lbenyan d wayen akk gan u neǧren asmi llan ddren deg-s.

Tagnit i yimnadiyen

Tirza-a, tella-d d tagnit i wid iḥemmlen asekfel n umezruy aqbur, i wid yettaken azal i tallit yezrin, d wid iran ad mlilen d wudmawen imfeǧeǧǧen i d-iɛeddan ɣef tmaneɣt n umalu n tmurt. D ayen iɣef nbedd, nwala usan-d yinelmaden n tesdawit yeqqaren tussna n later, d wid yeqqaren daɣen deg ugezdu n tussnamdant (Anthropologie), gar yisdawanen d tesdawanin. Usan-d ula d wid yeflen i 60 n yiseggasen akkin. Llan daɣen widen yesɛan lḥerfa n twellaft d tbidyutin iseggmen, s les caméra-nsen, ad gen arraten (documentaire) ɣef yidgan-a.

Amezruy ad yeqqim d anagi

Beddu n tirza yella-d seg umraḥ n yimrigen “Place d’arme”, ɣef 9h n tnezzayt, anda i d-mlalen wazal n 20 n yilmeẓyen d telmeẓyin, seg wid iḥemmlen asekfel d umerreḥ, gar-asen daɣen kraḍ n yiɛeggalen n Tddukkla timsuddest akken ad ilin i lmendad n wiyaḍ d uwelleh-nsen d usegzi ɣef yimukan uɣur ara ruḥen, d umezruy d yismawen-nsen. Bdan dɣa syin seg umraḥ n yimrigen, amezruy-is d lebni n usebdad yellan di tlemmast sɣur Yirumyen deg useggas n 1898. Ar tama-s kan, llan sin n yidgan i d-yernan tahuski s lebni-nsen icebḥen i umkan-nni. Amezgun n l’Opéra (Ɛebdelqader Ɛellula imir-a), akked usensu n temdint “Hotel de ville”, yuɣalen d axxam n tɣiwant ass-a, d sin n yihran i iɛussen fell-as, d azamaul n Wehran, d tadra n yisem amaziɣ i seg i d-tekka Wehran. Tkemmel tuffɣa, lewhi tikkelt-a, d lǧameɛ “El Pacha” i d-ǧǧan Ṭṭerk, deg uzniq Philipe, d lebni-ines i mazal yeqqim akken ar ass-a. Syin ulin ɣer “Leqṣer n El Bay”, gan daxel tuzzya meqqren, s usegzi n yal tiɣmert, d wacu i tella di tallit-nni. Ɣas akken yella wanda yehruri, maca lebni amatu mazal-it yeqqim, daɣen d ttɛebga n yiseggasen i t-yerran akken, imi d win yemmugen lewhi n useggas n 1345, di tallit n Yimiriniyen (Les Mérinides), asmi yenbeḍ Abu El Ḥasan El Mirini .

Gar Seppenyul, Iṭerkiyen akked yirumyen

Simmal tarbaɛt tetteddu, simmal imdanen-nniḍen rennun-d ɣer ugraw, almi ssawḍen azal n 70 yid-sen, gar yisdawanen d wid-nniḍen. Ayen yelhan daɣen, d tilmeẓyin yellan s waṭas, d tid yesɛan tamuɣli lqayen deg yinadiyen yecban wigi. Umbeɛd rzan ɣer tebḥirt n Létang (Ben Badis i d isem-is tura), acku d tin i d tamezwarut i xedmen Yirumyen di temdint n Wehran, yebna-tt urumi Létang, ɣef waya i mazal isem-a deg umezruy. Tikli, kemmlen-tt ɣer yiɣrem Sidi Lhewwari, d tuzzya gar yizenqan-is iqdimen d yiɣraben meqqren, d trekkabin i d-yettawin ɣer din seg uzniq “De Jardin”, i as-yernan sser. Kecmen deg yiwet seg kraḍ n tewwura n Wehran i d-ǧǧan Spenyul, i mazal llant ass-a, gar-asent “Tawwurt n Kanastel”, yettawin ɣer yiwen n lḥemmam d aqbur, ǧǧant-id Yiṭerkiyen, wwin-d fell-as awal, tikkelt-a tekki Tddukkla n tdawsa n Sidi Lhewwari, imi din kan i yella uxxam-is. D lawan n umsefraq, tirza tekfa ɣef 13h, uɣalen-d akken d agraw almi d amraḥ n yimrigen, msebḍan s ubuddu n wafud i tddukkla Les Nomades, d usirem n uheggi n tuffɣiwin yecban tagi sya d afella.

Khaled. A.

Partager