Accueil Tamazight « Akken ur ttiliɣ ara am uɛeẓẓug ger yiḍebbalen »(3) / Tamsirt...

« Akken ur ttiliɣ ara am uɛeẓẓug ger yiḍebbalen »(3) / Tamsirt tamezwarut

1951
- PUBLICITÉ -

…Heyyaɣ-d tamsirt tamezwarut ɣef ugemmay, tcebbeḥ s wunuɣen d yiniyen (dessins coloriés) ččuren-tt 20 n yisebtar imeqqranen. Meɛna ssutren-iyi-d ad d-awiɣ awal ɣas s tewzel ɣef umezruy n tutlayt n lejdud-nsen. Ddiɣ-asen deg lebɣi yerna furseɣ tagnit i wakken ad nesseɣti kra n tekta tuzligin yesseɛraqen i tarwa n Lezzayer abrid ɣer lasel. D amedya : ur ǧrin ara belli tlata leqrun mbeɛd mi tuɣal Tmazɣa d tineslemt qrib yiwen ur yettmeslay taɛrabt deg tmurt-a. Yesteqsa-iyi-d yiwen unelmad yenna-iyi : acimi uɣalen imezwura-nneɣ d aɛraben ? Nniɣ-as am wakken nḥeqqer nekni ass-a kra n wayen yellan d azzayri. Axater nekni s yizzayriyen nrennu lhiba d ccan i uberrani ntekkes-itt i yidles-nneɣ… Ihi awi yufan, nekni d arraw n wass-a ilaq ad nbeddel tikli.

- PUBLICITÉ -

Alugen n tira deg temsirt tamezwarut ihi d agemmay : isekkilen d wamek neṭṭqen. Deg urmud n tjerrumt d alugen nezwar deg lebni n wunti ay d-itekken seg umalay (masculin / féminin). Iban :

unti = t + amalay + t. Ulac tasureft ! Sin n yisental deg urmud n umawal win n wakud d win n twacult. Semmi-ten-id ad tafeḍ sebɛa n wussan : ass-a, azekka, seldazekka, sellawseldazekka, iḍelli seldiḍelli, sellawseldiḍelli. Iseggasen kifkif : aseggas-a, qabel, wabel, ilindi, seldilindi, sellawseldilindi, rnu ɣer-s akaḍani, akamira, ass yecban ass-a, ass yecban assen… Wa akk mebla ma neckem deg ttfasil n beṭṭu n wakud i tfellaḥt… Ur nesfugul ara Yennayer kan akk-a ! Asentel wis sin d tawacult acku zik nekni d timetti yesswayen aẓar n yidammen. Mkul wa deg twacult tsemma-t-id tutlayt-nneɣ. Yefka-as yidles tawuri-is deg tmetti. Nger tamawt am nekk am nutni yella deg umawal n twacult wayen ay aɣ-icerken deg tmeslayt timezgit (courrante) n usemmi n uẓar. Armi ay d-tenna yiwet : “immala kima lɛerbiyya”. Sfehmeɣ-as belli kra d awalen n tmaziɣt ɣas qqaren-ten ula d nutni kra d ikulak (calques) ɣef tmaziɣt. S ti ay ttfaqen d imaziɣen ay llan deg lasel ɣas d aɛraben s yiles. Nniɣ-as deg wul-iw kan ɣas ur ḥemmleɣ ara ad bnuɣ axxam n rrmel ɣef yiri n lebḥer meɛna ahat am wakken yeqqar umedyaz : “D tin ay tinelli ara ken-id-yerren”… Nkemmel tamsirt s tenfaliyin n usteqsi d tririt uqbel ad nebdu iluɣma. Nekka deg temsirt-a 35 n wussan nessuli-tt s yiwen uḍris ay d-ɣran weḥd-sen ay fehmen qrib weḥd-sen

Ma ɣef wahil n wamek sennaɣ azrar n usekcem d usexdem n tferdisin n tjerrumt deg tefyirt ad fell-as d-nawi awal tikkelt nniḥen ma irad.

Hamid OUBAGHA

- PUBLICITÉ -