U mazal lxir yer zdat!

Partager

“ Win i s-yennan tamaziɣt tefna, d win iɣelten ayen ur d-iḥer ara.” Isdawiyen n Tizi Ouzou kkren i udrar s ufus, maca win iwumi yeɛwmer walla&#611,; ad iqabel yal taswiɛt, ad yezreɛ ayen ara yemɣin. iwakken kan ad d-nesmekti, segmi adabu yugi ad d-tili temlilit ass n 10 di meɣres 1980 gar yisdawiyen akked Dda Lmulud ɣef udlis-nni yura ɣef yisefra, tebda akka times tceɛɛel cwiṭ cwi&#7789,; almi yekker ujajiḥ ass n 20 di yebrir. Di tnafa, iɛsekriyen d yiqejjan-nsen rẓan lḥerma n tesdawit, kksen leqder ɣef tmusni, ẓedmen ɣef yilmeẓyen yellan kan ssuturen azref-nsen di tmurt-nsen. Tiririt qessiḥet, adabu yeffeɣ-it leɛqel, ur iban amek ara teffeɣ. Yuli wass, lexbar yuɣ tudrin. Bgayet tuki-d s uɣilif, ttemnadin madden amek ara qablen taswiɛt. Di Tubiret, ur yezdir lexbar, tamsalt n nnif ulac deg-s asqerdec. Lezzayer tamaneɣt tger irebbi i yiqbayliyen, lbaṭel yewweḍ s imnaṛen. Lḥasun, tamurt n leqbayel teskefkuf am tlafsa, ur rǧin ad d-iḍru waya. 24 d aqbayli i yettwacelqen ɣer leḥbus, ur nɣin ur ukiren. Tlata n wagguren, ulac aɣfal, ulac tasusmi. Imi akken s-yenna Lwennas:” Ma nnan-ak d acu i d tafat, ini-asen d iɣallen yeddukklen”, ssawḍen yemdanen almi i d-ssufɣen wid yettwaṭṭfen. Seg wass-nni rẓen leqyud, tekfa tugdi. Yezzi-d useggas, di ɣuct 81, mlalen akk wid iqeddcen deg yidles amaziɣ deg uxxam n yilemẓiyen n Yakkouren, iwakken ad reṣṣin lsas i tmaziɣt, gar-asen Mammeri, Kateb, Djaout d wiyaḍ. Iɛeṭṭel umecwar, mačči ass mačči imalas. “ Acḥal yettḍul lebni n lasel”. Ilaq kan ad d-nini

Di 85, asmi akken d-tlul tiddukkla-nni n yizerfan n umdan ɣef uqerruy-is Ali Yahia Abdennour, d Lambèse i deg d-ggran imeɣnasen. Tlata n yiseggasen ! Dacu kan, s kra n win i tt-yendin teṭṭef-it. Ass n 5 di tuber 88, tqum lqiyama, yegla useɛdi s usexḍi. Leǧnas merra ttnezzihen, d acu akka i ɣ-yuɣen? Ziɣ faqen akk medden, a rbeḥ a tafat ! Aselway n tallit-nni yeldi tibbura i tsertit, i umeslay, i tdukkliwin. La ttefruruxen yikabaren, ḍaqen yemdanen, lameɛna xas njebbed amrar, ixef-is ata-n s adabu. Akken kan nebda astuti, llafɛa-nni am sebɛa iqerra tezzi-d fell-aneɣ. “A tafat n tifrat mmel-aɣ abrid ɣer zdat”. Aqbayli, asmi akken yufa ddwa i snat, nnulfant-d tlata. Aniwa ara iḥarben ɣef yiseɣ d waniwa ara yeseddun tasertit?

Akken yebɣu yili lḥal, tsellek teswiɛt, lameɛna mačči s tezdeg. Tettwaɛezza tmurt n leqbayel s lexyar deg warraw-is. Amek ara nettu Djaout, yefsah d wiyi&#7693,; tedduḍ-d ɣer Matoub ?

Amennuɣ yettkemmil, imi akken kan ncerreq nɣerreb tuɣal texreb. Tezzi-d taluft n 2001. amek akka almi nettheggi ad d-nesmekti tafsut n 80, xelqen-aɣ-d tafsut taberkant. D Massinissa Guermaḥ i iruḥen d asfel. Din din, tecɛel di Bgayet, tuɣ aẓar di Tubiret. Uzzlen yidammen, 126 n yimeɣrasen i yeɣlin, tuget deg-sen d ilmeẓyen. Ulac ass iɛeddan melba ccwal, d asuter-nni n yebrir n 80 I ikemmlen di yebrir 2001. maca akken qqaren: wid iteddun ɣef tidet yessawaḍ.

Ass n 12 meɣres 2002, aseqqamu aɣerfan aɣelnaw yerra tamaziɣt di tmendawt d tutlayt taɣelnawt tis snat. Mačči yessawaḍ umennuɣ nneɣ ?

Taggarra –agi nesla i uselway Bouteflika d akken ad d-yesbedd “l’académie” i tmaziɣt ad d-yernu ɣer yid-is “ un haut conseil pour tamaziɣt”, aya ad d-yernu ɣer “ le HCA” iqeddcen yakan deg unnar seg useggas n 1995.

Tura, ahat annar ad yili i tira, d usnulfu, imi d iberdan i yesnernayen di ccan n tutlayt.

M. Smail

Partager