Accueil Tamazight Mohsa : « Nniγ-am-t-id di temzi, nniγ-am-t-id mi meqqreγ… »

Mohsa : « Nniγ-am-t-id di temzi, nniγ-am-t-id mi meqqreγ… »

3003
- PUBLICITÉ -

Mohsa d yiwen umdan i yuklalen awal ‘’Anaẓur’’ s lqedd d tehri : d yiwen i yeẓran mačči deg usendu n waman i d-tettek twaract n wudi akken tebγu twulem texcact-nni. Yeẓra ayen ilaqen ilaq i wakken ad d-yifrir wudi : tlaq tfunast ad d-tefk ayefki akken ad yuγal d ikil, tlaq texsayt ad d-tefk taxcact, ilaq umrar i tcebbakt syin tamγart ad tessendu. Amek ur iẓerr ara netta yellan d aselmad n lmusiqa. Ihi, Mohsa yefhem timsal daymi yessawel i yimeddukal-is inaẓuren akken ad mεawanen deg usekles n tezlatin-is. Yal wa d tizemmarin-is, yal wa d allalen-is : wa d isefra, wa d aseggem (arrangements), wa d aẓawan (lmusiqa). Gan ticimlit deg stidyu n Si Moh imi Mohsa d Si Moh ‘’amzun yiwen’’, d imeddukel.

- PUBLICITÉ -

Aγmis n yimaziγen : Wicqa, d yiwet gar tezlatin-ik,tettmeslay-d γef smaḥ,amεiwen meεna s ccerṭ ma xḍant tismin. Zik llant tismin γer tnuḍin, ass-a ula gar teḥbibin.Neγ yella wayen yugaren aya ? I wacuγer azwel wicqa?

MOHSA : aṭas n yisental γef wacu i d-mmeslaye&gamma,; acu kan d smaḥ d usaεef i neḥwağ aṭas gar-ane&gamma,;d ayen i aγ-iceγben mliḥ. Ama gar twaculin ama gar temnaḍin n tmurt neγ gar tmura. Wicqa d asentel iwumi nesseγzef lmeεna-s. Nebγa ad d-nini, di&gamma,;ula deg wayen n ddir nezmer ad nejbed timsirin. Ma nwala γer tlalit n UE sebba-s d lgirat.Yerna yehwa-aγ kan, ulac win izemren ad iεic mebla wayeḍ,ilaq kan ad myeqqbalen gar-asen. Am wakka,wicqa, necna-tt s yimeslayen imecṭaḥ meεna weznen aṭas.

Ula d tayri, ur as-tcuḥeḍ ara, tewwi amur-is di tezlatin-ik yerna s mkul ṣṣenf !

Aḍris amezwaru n tayri yettmeslayen-d γef rğu. Ayen akk yezmer ad ixemmem umdan mi ara yettrağu tin iḥemmel, nettat tεeṭṭel ur d-tusi ara. Mačči d yiwet ara d-yini wul. Di tidet, d nekni i ittcuddun ddunit. Ddunit d ddunit kan.

Meεna ayen i d-tenniḍ yeṭṭef-itt, yezmer ad d-yeḍru, dγa wagi ‘’neγ balak deg ubrid-is, temmuger-d lğerḥ aqdim, yebra-d i tregwa cfer-is, teẓra tayri d aγurru’’.

Ahhh!! arruṭar d arruṭar…aḍris-nniḍen, ‘’win ḥemmleγ’’, yettmeslay-d γef wacu akk i txeddem tmeṭṭut i wakken ad tecbeḥ sdat n win tḥemmel mebla ma temgarad γef wayen iḥemmel netta, d wayen yebγa.D taqbaylit i tella ur tt-isderγil ayen d-yekkan seg wiyiḍ. Tebγa ad teqqim d taqbaylit di lebsa, di leεwayed axater argaz-is yebγa-tt akka.

Akken i as-qqaren, win iyi-iḥemmlen, ad iyi-iqbel akken lliγ ?

S zzux i d-teskan taqbaylit-is. Tizlit-nniḍen n tayri ‘’Kemm’’ d tajmilt i tmeṭṭut nḥemmel i lebda. Tayri n xemsin n ssna.D tameṭṭut yebdan tettcib, teqqar-as yezmer ad iyi-yeğğ urgaz-iw.Ihi, tizlit-a d tajmilt γef uxxam tessuli, i dderya trebba. Tameṭṭut am lfeṭṭa taqdimt, skud tettiqdim trennu deg wazal.D argaz i ilaqen ad yini i tmeṭṭut-is dakken cbaḥa-s tettili deg unẓad-nni acebḥan d tregwa n wudem-is.

Acu kan xeddment lḥenni neγ la teinte a Mohsa, ladγa timeẓẓyanin, neγ ala ?

C’est un détail i ak-yeεnan kečč…ehhh !!!Aḍris-nniḍen n tayri d’’ Lexyal-im’’ d lexyal n tmeṭṭut i iεewwqen tudert n urgaz. Andan yedda yettwali, sdat-s, lexyal n tmeṭṭut-a. Ma d aneggaru d’’Laṣaṭa’’, d lkar-nni n yiseggasen 1970 i d-yettasen si tuddar γer temdinin. Amekkan deg-i i nettrağu lkar-agi, d sebba kan i wakken ad d-nader taqṣiṭ n tayri i d-ilulen gar urgaz d tmeṭṭut i ittaṭṭen yal sbeḥ lkar-agi. Acu kan tayri-nni s wallen kan, s lebεid kan. Leεmer mlalen.

Ar tura mazal ur tt- temlaleḍ, neγ ur tuγaleḍ ara γer umekkan-nni ?

Yal ass din…yal ass di tmurt n leqbayel.

Tizlatin akken ma llant ṣṣenṭaqent-d amezruy n tmurt, iḍrisen-a ad ilin d inigan. Ladγa mi ara d-tadreḍ tamurt-iw,ass-agi,cfayat, ttebcira lxir…

‘’Tamurt-iw’’ : anda ddi&gamma,; ttagaden ad d-mmeslayeγ γef tezlit-agi. D tizlit i d-yettaddren tawaγit n tmetti anda ttidiren yilmeẓyen nneγ. tizlit-agi, d taswiεt-nni ttidiren yilmeẓyen uqbel ad ṭtfen abrid n lebḥar (ḥarraga).uqbel ad yeṭṭef umdan taflukt-nni.tizlit-a teskan-d dakken aqcic-a mačči d akreh i ikreh tamurt-is, ala, iḥemmel-itt aṭas, meεna ad tt-yeğğ mebla lebγi. Rwaḥ-is d ugur, tiγimit-is d ugur. Yeḥsel gar yiccer d uksum. ‘’Ass-agi’’ : lbaḍna n temεict n zik. Lḥif sεeddan wat zik ur yessenqes ara di trugza nnsen, qqimen ur γlin ara. Ur yelli d acu i ten-iseγḍlen.

‘’Ttebcira lxir’’ d asirem; dayen yelhan kan i d-yettasen γer yiqerra n yimdanen. Aferṭeṭṭu ifeteḥ tiwwura n usirem. Wid yessaram ur ttendemmayen ara daymi tella tizlit γef usirem, axater d asafar i temεict. Ma d ’’Cfayat’’ :d asmekti n temẓi, d asmekti n lweqt n lgira, d asmekti n wid yettruḥun γer lakul aεebbuḍ yexwa, tiṣandalin n kawiču, tilkin,lhif…

Dγa di tezlit-a ‘’cfayat’’, tettaddreḍ-d amek ccix-nni i itekkes sser s teγrit γef warrac sdat n teḥdayin, sdat n tid ḥemmlen. Kečč yellan d aselmad, amek tettiliḍ akked yinelmaden-ik ?

Arrac daxel n la classe, dayen igerrzen, sεan ulawen d ileqqaqen, sεan tayri nsen, iseγ nsen. Aql-aγ da i wakken ad ten-nqader, ad ten-nεiwen.

Tura ma tebγiḍ ad tt-nekfu s uẓawan (lmusiqa) n tezlatin. D acu yellan, ansi i d-tettagmeḍ ?

Ad naf kulec, ad naf ṣṣenf atrar n yiseggasen-nni 1970, gnawi, aqbayli, classique…ma d lakulat ulac lεib ma lemdeγ-d γer Yidir, Crif Xeddam, Igerbucen neγ Lunis.

Awal aneggaru a Mohsa

Tanemmirt i uγmis n yimaziγen, tanemmirt,di&gamma,; uqbel ad ttuγ i IZEM PRO γef wayen akk yexdem i wakken ass-a ad nsel i tezlatin-a.

Yesteqsa-t Hocine.M

- PUBLICITÉ -