« Amussu amesduklan di Fransa ur d-yewwi ara i tmaziγt…

Partager

taqbaylit mačči d les clips kan, mačči d zzawiyat kan… »

Anwa ur nessin Mohand Amalloul ? Ala win, ahat, leεmer iwalan BRTV (Berbère TV) deg yiseggasen yimezwura. S tedwilt n Mohand Amalloul i tebda BRTV i tikelt tamezwarut ass n 24/12/1999. Acu kan amecwar n umeγnas ur yebdi ara s tilibizyu-agi imi yella yakan, 10 yiseggasen uqbel, di RadioPluriel n Lyon n tmurt n Fransa ; mazal-it ar tura.

Nemlal-it di Tizi Wezzu, yesmekta-aγ-d amecwar-is d wayen akk icudden γer umussu amesduklan amaziγ di tmurt n Fransa.

Anda i d-yeggra Mohand Amalloul tura ?

Aql-i di RadioPluriel si zik, sεiγ yiwet n tedwilt iwumi semmaγ ‘’tigemmi d wansay’’. Tettεedday-d yal lğemεa si lεacra n yiḍ alamma d zzuğ n sbeḥ, rebεa n swayeε. Tadwilt-agi, d nettat akk i d tameqqrant, tura γur-s azal n 22 yiseggasen di leεmer-is.Nettaεraḍ akken ad neqqim d nekni, lmaεna-s nettmeslay γef wayen icudden γer tgemmi d wansayen. Iminigen, γef wakken nettwali, ḥwağen aya. Si tama-nniḍen, nettaεraḍ ad nessaki, ad nesduqqes i wakken ad asen-nini i wiyaḍ ula d nekni nella.

Tadwilt-a tewwi-d amecwar γezzif, ulac anwa ur nεeddi syin : ama d anaẓur, ama d tasartan…aql-aγ da i wakken ad nefk afud i tmeslay-nneγ acku εussen-tt-id si yal tama.

I leqdic n umussu amaziγ di Fransa, anda yewweḍ ?

Amussu amesduklan amaziγ di Fransa ur d-yewwi ara i tmaziγt. I wacuγer ? Tiddukliwin timeqqranin yessexdamen aṭas n yidrimen, yettwasnen, ddant d ukabar n tsertit n Fransa. Ad ak-d-inint ad d-nesmekti yennayer di tγiwant n Paris neγ Lyon, i wakken kan ad d-yini lmir-nni azul, daya. Meεna deffir n usmekti n yennayer di yal taγiwant tameqqrant n Fransa, tella tikti tasertant. Leεmer xemment tiddukliwin-agi ad d-ğğent kra i dderya n dderya : ama d le musée, une bibliothèque di Fransa…wwin-tent yikubar n tsertit, sya γer da ad ak-d-inin :’’ nekni d les citoyens français, aql-aγ akked la laïcité et la république…’’Leεmer xemmen ula d yiwen wass, ad as-ini ahat sya di lγerba ara ruḥent tiktiwin ara yessufγen tamurt n Leqbayel di twaγit-is. Wagi d rray-iw, d rray n Mohand Amalloul, kan.

I wacuγer ulac-ik di Berbère TV ?

Asmi iyi-d-ssawlen γer BRTV, qebleγ srid. Amek ara d-tiniḍ ala ! D nekk i ixedmen tadwilt tamezwarut n tilibizyu-agi ass n 24/12/1999. Cfiγ mi nwala i tikelt tamezwarut la mire n BRTV, amεellem γlin-as-d yimeṭṭawen, yeγli timendeffirt. Nella d agraw, nḥemmel ayen nxeddem. Amur ameqqran gar-aneγ d lxedma-s. Xas akken ulac ttawilat, nettsellik iman-nneγ. Yella wayen igerrzen swayen ur tettasmeḍ ara s tilibizyunat-nniḍen. Mebla ma nettu afud i aγ-d-tefka tmurt n Leqbayel.

Acu ara yessḥissef umdan, ur nkemmel ara deg umecwar-nni. uγalen llan ttawilat aṭas, meεna yebda uswir akked yisental n tedwilin ittenqas aṭas. Ihi, asmi ara twaliḍ yiwen am Boussaâd Berrichi, Mennad Ould Sliman, Ouiza Smili, Malika Talmat, Mouloud Ait Amer, Tahar Yami d Abderazzak Larbi Cherif, imdanen am wigi ttruḥun, ihi d agrireb kan i d-yeqqimen. Σerḍeγ ad qqime&gamma,; meεna ur as-zmireγ ara i liḥal-nni : mačči d amekkan-iw, mačči d aswir-iw, mačči d isental-iw. Taqbaylit mačči d les clips, mačči zzawiyat…

D acu i d isental-ik, kečč ?

Mi ara twaliḍ acḥal i ineqqen iman-nsen (gar 800 ar 1000), acḥal yettwaxeṭṭfen neγ mi ara twaliḍ lehlakat n ddunit merra kecmen timetti taqbaylit, tamurt n Leqbayel tewsex, ulamek ur tessexdameḍ ara ttawilat yellan gar yifassen-ik i wakken ad d-senddekwaleḍ imdanen, ad ten-id-tessakiḍ. Ha-t-an γef wacu i ilaq ara nemmeslay ass-a, ama di tilibizyu ama deg yiγmisen.

Amek i d-tettwalim tamurt, amek i tt-id-tettafem ?

Nekk ul-iw yezga di tmurt. Yal mi ara d-ruḥe&gamma,; ttawiγ-d tikti i zerεeγ di taddart, di tγiwant neγ di lwilaya. Ttwaliγ-d tamurt n Leqbayel d lemri inu, d agdud s wazal-is. Mačči kan d tamurt n unebdu : mi ara d-yawi ṭunubil, igerwajen-is, ad yettzuxxu di taddart.

Llant tuddar n Leqbayel ur tettasmeḍ ara yis-sent di berra : xeddment aṭas n tγawsiwin. Tamurt n Leqbayel teḥwağ tifrat s tiktiwin, mačči kan s uṣerdi. Ur d-yeqqim ara kan ad d-nini diri-t wagi, ilaq ad d-nini d acu i ilaqen. Ma d taktabt i d-tewwiḍ si Fransa, iεum…

Tanemmirt i Uγmis n Yimaziγen, afud igerrzen.

Yesteqsa-t Hocine.M

Partager