Amuli wiss 56 n tlallit n ukabar n Tirni n Yiɣallen Inemlayen (FFS)

Partager

Yiwen useggas kan ɣef timunent n tmurt n Lezzayer, ilul-d ukabar n Tirni n Yiɣallen Inemlayen yellan d anza n tnekra mgal adabu amesbaṭli n Ben Bella, d Boumediene. Ɣas ma deg umezruy amiran unṣib n tmurt n Lezzayer, tuget n tedyanin yesɛan assaɣ d umussu d tmagit amaziɣ, ttwafrent neɣ ttwaksent s lebɣi n ugraw n wejda yeṭṭfen adabu s yiɣil mbaɛd timunent n tmurt deg 05 seg yulyu 1962, maca tabɣest d lebɣi n yirgazen n Tmurt n Lezzayer, ladɣa irgazen n tmurt n Leqbayel, kren-d mgal tatut n umezruy aḥeqqani n tmurt i yettwabnan ɣef ṣṣaḥ. Mbaɛd taswiɛt anda lbaṭel d yiɣil uɣen amḍiq n talwit, mbaɛd taswiɛt anda agdud yessutur talwit seld n sebɛa d uzgen n yiseggasen n tegrawla i d-yeglan s wugar n umelyun d uzgen n lmuta, teɣli tmurt deg yir ifassen, yewwi-d Ad tuɣal ɣer yimawlan-is.

Deg umnaḍ-agi ideg i d-ban Hocine Ait Ahmed, yellan yakan d amazan n ugzdu n Sétif, i yeḥṣa d akken s kra n wazalen n tegrawla n 1954, anda i iruḥ ugdud d asfel.Yewwi-d useḥbiber ɣef wazalen-agi s ibeddi mgal imḍebbren n udabu amesbaṭli. Dɣa yessefhem-d deg 10 seg waggur n yulyu 1963 deg cfawat n umeɣnas n tegdud Ait Ahmed:  » …Aql-iyin ass-a qesḍeɣ, ad d-naɣeɣ s wudem aserti ɛinani mgal adabu-a amesbaṭli axxedaɛ… D abrid awḥid i tuffɣa seg tegnit-agi yewwḍen ɣer lḥed-is… Aseqqamu Aɣelnaw n Yisegran (Assemblée Nationale Constituante ) ur tezmir ara ad ter tilisa i udabu amesbaṭli n unagraw . » Dagi i d-tban tmengla n ugrawliw Hocine Ait Ahmed.

Deg 28 seg waggur n cutember 1963, nnejmaɛen yimḍebren imezwura n tegrawla n lwilaya III d lwilaya IV, d irgazen n tsertit , deg yidigen n tɣiwant taqburt n Michelet (i ibaɛden s wazal n 50 n yikilumitren ɣef tlemmast n temdint n Tizi Uzzu). Gar wid-ak i ḥeḍren anejmuɛ-agi ad naf Hocine Ait Ahmed, Aknaner (Colonel) Moḥand Oulhadj, abugaṭu n yizerfan n umdan Ali Yaḥia Abdenour, Mourad Oussedik, Ait Medri Belaid, Agensas (lieutenant) Yaḥia Abdelḥfiḍ , d sin n yimeɣnasen n ukabar n Tegrawla Tanemnayt ( Parti de la Révolution Socialiste/PRS), Ali Ammar akked Aboubekr Belaid d waṭas n yimeɣnasen yekkan deg Umussu n tegrawla n 1954. Yella-d d unejmuɛ aneggaru n umussu uqbel taseɣrut tunṣibt azekka-ina n, 29 seg cutember 1963, deg temdint n Tizi Uzzu.

Talallit n ukabar FFS

Akabar n Tirni n Yiɣallen Inemlayen, d akabar aserti amezwaru deg Lezzayer seld timunent. Yesɛa tiɣerɣert tamanaɣt i d-yugmen seg umezruy alqayan n tmetti tanemnayt n Lezzayer.

Ɣas ma yella uqbel ukabar n Tegrawla Tanemnayt (PRS) n wudem agrawliw Mohamed Boudiaf yettwasnen s umennuɣ-is aserti mgal timharsiwin yemgaraden. Acu kan akabar-agi n Tegrawla Tanemnayt ur yesɛi ara altaɣen igdudanen ma nesserewes-it d ukabar n Tirni n Yiɣallen Inemlayen (FFS).

Gar imenzayen n tɣerɣert n akabar n FFS , ad naf aɛawed n tmuɣli n uselḥu n wayen i d-teḥrez tegrawla i lfayda n ugdud, yettwaḥsaben d amasaḍ awḥid n tegrawla. Deg teswiɛt-nni, yessemres udabu ttawilat akk n useḥres d yiɣil mgal iɛeggalen n ukabar n FFS, akabar n Tegrawla Tanemnayt (PRS) d ukabar n Tesdukla Tazzayrit (Parti Communiste Algérien/PCA) i iqeddcen s tufra. Yella-d lḥers meqqren deg tmurt n Leqbayel ɣef uselway n ukabar Hocine Ait Ahmed.

Zgan ttawilat n tɣamsa tazayazt n Ben Bella d rregmat deg-s, akken ad yecɛel times gar yizzayriyen. Dɣa, qesden yimḍebbren n lwilayat ad rren talast i lbaṭel u udabu n Boumediene d Ben Bella. Tuɣal Tmurt n Leqbayel i tikkelt-nniḍen d annar n umennuɣ gar trebbuyaɛ n yiserdasen n ukabar n FFS akked yiɣallen n Tsardest n Teslullit Taɣelnawt (ALN), i yeskecmen agdud deg twaɣit tameqqrant n ṭrad tamaynut.

Aneḥbus n Hocine Ait Ahmed

Deg yiwet n teswiɛt anda i d-yella uɣbel n tlisa gar tmurt n Merruk, ifures taswiɛt udabu akken ad yerr lḥedd i tegrawla, anda ula d iɣallen n FFS, ttwaceggɛen ɣer tlisa n tmurt n Merruk. Aya, yesseɣli ifadden n tsulta n FFS, deg waggur n unbir 1963, syin yella-d uneḥbus n Hocine Ait Ahmed deg 17 Tubeṛ 1964. Ger waggur n yennayer d fuṛaṛ 1965 i yebda umtawa gar sin n yidisan n tmengla, anda ssawḍen ɣef umtawa u usuffeɣ n yimeḥbas imsertiyen , d usekcem n yimeɣnasen n ukabar n Tirni n Yiɣallen Inemlayen deg tudert turmidt.

Ma d aḥric wis sin n umtawa, yella-d ɣef wudem aserti seld asarag n Tefriqt-Tasyawit n Lezzayer deg taggara n yunyu 1965, anda i seṭɛerfen s wudem unṣib s ukabar n FFS, d akabar anemgal. Maca adabu n temsulta, ur yefki ara yakk tilelli n usemres n tsertit s wudem n tugdut, ladɣa seld aseɣḍel n udabu n Ben Bella sɣur Houari Boumediene deg, 19 yunyu 1965, i yenɣan asirem n tugdut deg Lezzayer.

Ali Zalouk

Partager