Tilelli Bellal d tilemẓit taselmadt tamarut yeṛẓan leqyud n tiquẓẓelt akken ad texdem s tsussmi d tmussni tutlayt-nni ‘’yeḥwaǧen kan ad tt-naru, ad tt-nɣer’’. Tessaweḍ isekkilen n tutlayt n Mɛemri ɣer tmurt n Ccinwa. Deg tdiwennit-a, newwi-d awal s umata ɣef uselmed n tmaziɣt.
Aɣmis n yimaziɣen : Ini-d di kra n wawalen anta i d Tilelli Bellal ?
Tilelli Bellal : Nekk, d yelli-s n Tubiret di taddart n Tqerbust, kkreɣ-d dinna i lemdeɣ deg uɣerbaz amenzu d ulemmas d tesnawit-is, syin deg useggas n 2011 wwiɣ-d akayad n BAC n tutlayin tiberraniyin. Kecmɣɣ ɣer tesdawit n Tubiret anda xtareɣ tutlayt tamaziɣt ideg d-wwiɣ agerdis lisens deg 2014 syin kemmleɣ master akken ad sɛeddiɣ duktura. Rebḥeɣ deg temsizzelt taɣelnawt n uselmed, uɣaleɣ d taselmadt deg uɣerbaz alemmas n Ɛarib Ḥusin deg Yiwaquren akken daɣen selmadaɣ inelmaden icenwiyen s wallal n internet.
Ɣef wacu txedmed anadi-inem ?
Xedmeɣ ɣef ‘’Anadi ɣef tmagit deg ungalen n Ɛmar Mezdad’’
Gar uxeddim-im deg uɣerbaz alemmas, win n tesdawit n Tubiret d uselmed n n yinelmaden icenwiyen, amek tluḥeq Tlelli anect-agi ?
Tidet kan, mačči d ayen isehlen, yewɛer aṭas acku di tazwara mi bdiɣ selmadeɣ deg uɣerbaz amenzu, yerna ttheggiɣ duktura, yusa-iyi-d yewɛar aṭas imi ufiɣ-d iman-iw ur zmireɣ ara ad xedmaɣ snat n leḥwayeǧ ɣef tikkelt ? Rnu, akken i d-neffeɣ nennum almud kan, dɣa ɣef tikkelt yusa-d uxedddim deg uɣerbaz alemmas d win n tesdawit dɣa aya yeǧǧa-yi ad ḥebseɣ aselmed deg tesdawit. Imir, teɣli-d tegnit-agi n uselmed n yinelmaden icenwiyen s wallal internet ɣas yewɛar maca leɛtab ur t-id nettadar imi s lferḥ i t-xedmeɣ .
Ma tzemreḍ ad aɣ-d temmeslayeḍ ugar ɣef usenfar-agi ?
Aselmed deg tesdawit-agi n Xibi yebda-d sin n yiseggasen ɣer deffir u mačči d nekk i d tamezwarut yebdan amahil-agi. Maca d nekk i d taselmadt tamezwarut i ixeddmen aya nekk d temeddakult-iw Massa Xerbuc Ḥassiba, Yebda-d usenfar n uselmed seg snat n telmeẓyin yellan dinna, ladɣa yiwet deg-sent tesselmad tutlayt talmanit deg ugezdu n tutlayt talmanit d tefrensist, maca, gren irebbi i waṭas n tutlayin. Tessuter ad rnun tamaziɣt, imiren nudan ufan tutlayt-agi d taqburt, tuklal azal. Dɣa d nettat i yebdan tesselmad din, syin tewwi-d yiwet-nniḍen tesselmad yid-s, maca ufant-d ugur ameqqṛan imi nutenti ur ɣrint ara tamaziɣt. Ihi, xedmen-d yimḍebbṛenywen wulɣu anda ttnadin iselmaden n tmaziɣt. Nceggaɛ-asen, dɣa qebblen-aɣ seld mi walan tabidyut anda xedmeɣ tamsirt. Ṭṭfeɣ aswir amenzu yebdan leqraya deg wayyur n tuber s wallal internet s tutlayt tafrensist, maca ufiɣ belli inelmaden, ur tt-ssinen ara mliḥ dɣa uɣalaɣ xedmaɣ s tutlayt taglizit neɣ tikwal tasuqilt s teglizit. Yettii-d waya deg yiḍ ɣef 1 :30h alamma d 5h n ṣṣbaḥ i sin yigrawen. Ɣef 6h n ṣsbeḥ d abrid n ṛrwaḥ s Iwaquren, ad seɣreɣ deg yiwaquṛen. Akka akk, nekk xeddmeɣ duktura-inu.
Tilelli mačči kan d taselmadt, maca d tamarut, daɣen. Tullist-im « Tayri n facebook » tewwi arraz ‘’Belɛid At Ɛli’’. Ini-aɣ-d ugar ɣef tullist-agi ?
Mačči d tamezwarut i uriɣ, maca d tamezwarut ideg rziɣ leqyud. Fkiɣ-tt i walebɛd ad tt-iɣer acku ɣas uriɣ yakan maca ulac win i tt-yeɣran. Mi d-tella temsizzelt-nni, nniɣ-as i wacu ala ? Ahat ad taweḍ s imeɣriyen, xas ma ur tewwi ara arraza, ad d-awiɣ timuɣliwin. Dɣa uzneɣ-tt deg 2018, wwiɣ-d arraz wis-sin n Belɛid At Ɛli.
Tesɛiḍ isenfaren-nniḍen deg tira ?
Ttheggiɣ ungal, qrib ad yekfu. Ma d ammud n tullisin, yekfa maca ssarameɣ ad d-ffɣen jmiɛ anda yella wawal ɣef wid yettruḥun d iḥeṛṛagen neɣ wid yeǧǧa usirem neɣ adeg n tmeṭṭut di tmetti, amennuɣ-is : tin iqebblen ddel d tin xati.
Tillelli, d taqcict n taddart, d Taqbaylit d tameṭṭut acu d iɛewwiqen i d-temlal deg tudert-is neɣ deg yal asenfar ?
D tidet, yewɛer ad tiliḍ d tameṭṭut di tmetti taqbaylit, acku nwala akk adeg teṭtef ɣas ma yella akken qqaren tesɛa azal, nettat ulac. Ad tafeḍ acu ara kem-id-iḥebbsen, ma mačči d wagi d wa imi aɛewwiq yella yella. Staɛyiben s kullec. Ula di tenhert, ad ɛerḍen, ad akem-id-deḥsen, yerna yal tikkelt ttmuqulen-tt s yixef n tiṭ.
Acu d izen n Tlelli Bellal i telmeẓyin am nettat ?
Sbeggnemt-d iman-nkent acku ulac anwa ara kent-id-yesbggnen siwa iman-nkent. Ur ilaq ara ad neḥqeṛ iman-nteɣ, acku, ma neḥqeṛ iman-nteɣ, wiyaḍ ur aɣ-ttqilin ara, dɣa ur sen-ttaǧǧa ara ad akem-arzen neɣ ad akem-ṛẓen. Ayen tesɛiḍ d asenfar, xdem-it, ayen tebɣiḍ, awed-it.
D acu neɣ aniwa yettaken afud i Tlelli ?
Lebɣi-nni bɣiɣ ad beddleɣ tudert-iw mačči d aḥqar ara ḥeqreɣ yemma, maca Bɣiɣ ad idireɣ tudert tilellit am yisem-iw.
D acu tettheggi Tlelli ɣer sdat ?
Bɣiɣ ad kemmleɣ deg ubrid n tira imi ttafeɣ iman-iw mi ttaruɣ, maca amezwaru d asenfar n duktura?
D acu dɣa teḥwaǧ tmaziɣt ?
Teḥwaǧ ad tnerfed mačči s’’Anwa wigi, d Imaziɣen’’ maca s tmussni yerna ad tt-naru ad tenɣeṛ.
Adlis i ibeddlen tudert n Tlelli neɣ teqqar Tlelli akka tura ?
Tira n Ɛmer Mezdad i ḥemmleɣ aṭas ɣas qqareɣ s tefṛansist, maca akken yenna Lmuhub Ɛemruc ‘’Ttettruɣ kan s teqbaylit’’ maca ula d tira tamaynut am Fahim Mesɛuden, Lyes Belɛidi, Mecwar Muḥend s yisental yelhan aṭas, ma d win qqareɣ akka tura d Hiba Tayda, yelli-s n Tubiret s’’ Un slow avec le destin’’.
Anta tizlit i yellan deg ul-im ugar n tiyaḍ akk deg uẓawan aqbayli ?
ḥemmleɣ tizlatin n Maɛtub, Ferḥat, Ideflawen, Ayt Menguellet, Zedek ladɣa tizlit ur d-iyi-ttaǧǧa
Awal-im n tagara ?
Tannemirt i Uɣmis n yimazaiɣen imi i yi-d-yefka tagnit. Azlet deffir wayen tessaramem ɣas leɛtab ur t-id nettadar. Baba-s d yemma-s n Tlelli, ssarameɣ-asen rrbeḥ i lmend n wul-nsen, acku ul-nsen yelha aṭas, sɛan lxir i uxxam i medden akk uklal imi tettmeḥḥin aṭas. Ssaramaɣ aṭas n teqcicin ad ilint am Tlelli akken tayemmat ad tefreḥ, ababat ad yefreḥ. Ssaramaɣ ad telḥu ugar ɣer sdat, ad tɛeddi seg Ccinwa.
Testqsa-tt Tigrine Nisma