Ffɣen-d 5 n yiwellihen deg taggara n usiher-a

Partager

Tekfa temlilit tussnant ɣef uselmad/amnadi i d-yeḍran ussan n 1 d 2 deg tuber-agi ideg-i, deg tesdawit Mulud Mɛemmeri, s ufran n xemsa n yiwellihen. Awellih amezwaru i sumren yimekkiyen deg temlilit-agi yerza agezdu n tutlayt d yidles amaziɣ n tesdawit Mulud Mɛememri, imi ḍelben deg wid teɛna temsalt asemmi n tzeqqa n yisaragen s yisem n uprifisur Mohand Akli Haddadou i yeslemden deg ugezdu-agi ugar n 27 n yiseggasen.

Deg ussan-agi n uskasi i yellan diɣ d tajmilt i uselmad Haddadou, aṭas n wawal i yezzin ɣef leqdicat-is sɣur iselmaden d yimnuda i d-yusan seg tesdawiyin n Bgayet, Tubiret akked Tizi Uzzu, ladɣa ɣef yisental n yidlisen-is, yerzan tasekla, tasnilest, tasnawalt d wayen-nniḍen. Deg wass amezwaru n temlilit-a, llant-d aṭas n tnagiyin ɣef umnadi-agi ameqqran deg uḥric n tmaziɣ sɣur tawacult-is, imeddukkal-is akked yinelmaden-is i yuɣalen akka tura d iselmaden ula d nutni. Syin, d Dr Said Chemakh i d-yewwin awal ɣef umecwar n tesnawalt n tmaziɣt seg lqern n 18 armi d tallit-a. «Llan zik, qeddcen deg uḥric-agi n tesnawal tamaziɣt yiserdasen, deg lqern 18 d 19.

Syin, d at n ddin. Ɣer taggara, d imusnawen yecban Mulud Mɛemmeri akked M. A. Haddadu», i d yenna umnadi-agi n tesdawit n Tizi Uzzu. Deg usarag i iga ass wis sin Dr Alik i yellan d anelmad n Mass Haddadou, yemmeslay-d s telqayt ɣef wayen yura deg yidlisen neɣ ayen i d-yenna deg ttawilat n teywult. Yewwi-d awal diɣ ɣef tmuɣli n Haddadou deg wawalen ijenṭaḍ d wamek i ten-iṣennef (Amyag, isem d urbib). «Ma yili wawal ajenṭaḍ d amyag, yettnerni, yettili-d useddem seg-s, seg uẓar-is. Acu kan ma yella d isem neɣ d arbib, yettɣimi akken», i d-iyenna Dr Ali Kossaila. Seg tama-s, Dr Lydia Guerchouh, taselwayt n temlilit-a, terra ddhen-is ɣer umawal n M. A. Haddadou ‘’Dictionnaire des raciness berbères communes” anda i d-tebder leɛtab d wuguren i d-yemmugger umussnaw-agi deg unadi-ines, ladɣa “deg yiẓuran, gar tantalayin d wayen-nniḍen”, i twala Lydia Guerchouh i ikemmlen deg wawal-is “Leqdic n umussnaw-agi, yesnerna aṭas amawal n tmaziɣt”.

Iwellihen n temlilit Asemmi n tzeqqa n yisaragen n ugezdu n tutlayt d yidles amaziɣ s yisem n Pr Mohand Akli Haddadou.

Asizreg n yisaragen i d-yettwaheggan ɣef M.A. Haddadou.

Asebɣes n unadi ɣef yura uselmad-agi.

Asizreg i tikkelt-nniḍen n yidlisen-is i yekfan deg unnar.

Asekcem deg yiẓeḍwa inmettiyen idlisen d yimawalen-is.

Tameddurt d umecwar-is asdawan

Ilul Mass Ḥaddadu ass n, 24 unbir 1954, di Cimini deg lɛerc n Wat Weɣlis. Deg useggas n 1973, yewwi-d agerdas n lbakalurya, aseggas kan mbeɛd yewwi-d BAC afransis. Deg useggas n 1977, yewwi-d turagt n tsekla, syin akkin agerdas n tezrawin tilqayanin deg tesnilest akked ugerdas n Magister ɣer tama n duktura deg tesnilest i d-yewwi deg useggas n 2003 deg tesdawit n Tizi Uzzu. Yesselmed deg tesnawit uqbel ad yuɣal d aselmad n tesdawit seg 1992 armi d asmi yemmut. Yella gar wid yewwten i wakken ad yelli ugezdu n tmaziɣt di tesdawit n Tizi Uzzu, anda i iselmed acḥal d aseggas. Yura ugar n 18 n yidlisen, ama ɣef tsekla, tasnilest, idles d tɣerma, imawalen…atg. Gar wayen yura, ad d-nebder: Amnir n yidles amaziɣ di 2000, Ammud n yismawen imaziɣen di 2004, Amawal n yiẓuran n tmaziɣt di 2006, Tamaziɣt tatrart (amawal) di 2017. Yura diɣ aṭas n yimagraden ɣef tutlayt tamaziɣt deg waṭas n tesɣunin. Yemmut ass n, 19 unbir 2018, di leɛmer-is ala 64 n yiseggasen.

Ayen yura

Pr M. A. HaddadouLe Rêve et son interprétation dans l’islam, Alger, ENAL, 1991, 201 p.

Guide de la culture et de la langue berbères, Alger, ENAL, 1994, 323 p.

Guide de la culture berbère, Paris-Méditerranée, 2000, 315 p.

-Almanach berbère, Alger, Berti/Inna-Yas, 2002, 375 p.

Les Berbères célèbres, Alger, Éditions Berti, 2003, 227 p.

Recueil des prénoms berbères, HCA, 2004

Dictionnaire des racines berbères communes, HCA, 2006, 309 p.

L’Apport des Berbères à la civilisation universelle, Alger, INAS, 2002

Le Coran et les grandes énigmes de l’univers : Les récits coraniques confirmés par l’histoire‚ l’archéologie et la science, 2003

Les Berbères célèbres, Edition Berti, Alger, 2003, 227 p.

Dictionnaire de l’interprétation des rêves selon l’Islam, Casbah Editions, 2011, 381 p.

Glossaire des termes employés dans la toponymie algérienne, ENAG Éditions, 2011, 87 p.

Dictionnaire toponymique et historique de l’Algérie, Éditions Achab, 2012, 636 p. 1

Dictionnaire de Tamazight, parlers de Kabylie, Kabyle-Français avec un index Français- Kabyle, BERTI Éditions, 2014, 1058 p.

Chroniques des années de terreur, Édilivre, Paris, 2015, 54 p

Almanach du patrimoine musulman, DAR Tidikelt, Alger, 2016, 393 p.

-Dictionnaire des prénoms du Maghreb et du Sahara, L’Odyssée, Tizi Ouzou, 2017, 374 p.

-Tamazight Tatrat, Dictionnaire des mots nouveaux, Amazigh-Français-Arabe, Berti Editions, 2017, 704 p.

Introduction à la littérature berbère.

Hocine Moula

Partager