Kra n yidlisen imaynuten n Ahcène Mariche

Partager

Ad d-ffɣen, deg ussan i d-iteddun, kran n yidlisen imaynuten n Ahène Mariche.  Ilul Ahcène Mariche ass n, 21 deg furar 1967, deg Tala n Tulmut, taɣiwant n Tizi Raced, lwilaya n Tizi Uzzu. D aselmad n tfizikt, d amedyaz, d asebgar, d amekfadu deg radyu. Am wakken yesɛa daɣen tadwilt deg Berbère TV. Yesizreg i tikkelt tamezwarut ‘’Sidi Valentin’’ deg Marikan, deg tesdawit n          Corvallis deg useggas n 2005. Ɣef wamek i yettaru, yenna-d : ‘’Tiktiwin-iw am uksijen-agi i ttneffiseɣ, ladɣa deg useggas-a n 2020 i yeččuren d ineḍruyen akked yiximmimen. Deg tegniwin am tigi dɣa, i ttfaraseɣ akken ad rnuɣ aẓru-inu i lebni n teɣrem n yidles-nneɣ s tutlayt n uẓar-nneɣ’’. Ifures tagnit n ukman ɣef sebba n uvirus Covid-19 i wakken ad d-yelhu deg ukemmel n yisenfaren-is i yeqqimen akken acḥal-aya, imi ɣef wakken i t-id-yenna ‘’Ixus-iyi lweqt akken ad ten-kemmleɣ.

Ttwaṭṭfeɣ gar uselmed, lxedma deg tilivizyu akked usewjed n ugar n 12 n yisenfaren yerzan tasekla, idles akked wurar apidaguji. Xeddmeɣ ugar n 10 n swayeɛ i wass’’. Gar wayen i d-yessewjed akka tura, ad naf adlis n yinzan n teqbaylit. Ɣef waya, ikemmel yenna-d ’’Selkeɣ adlis-iw n yinzan n teqbaylit ay bdiɣ seg 36 n yiseggasen-aya. Mi akken i lliɣ deg tesnawit. Gemreɣ-d ugar n 7 000 deg tudrin n tmurt n leqbayel. Ttfaraseɣ tagnit deg tfaskiwin akked tmeɣriwin tidelsanin i wakken ad jemɛen ayen iwumi waɛaɣ. Yal mi ara d-yili umeslay gar-i d wayeḍ neɣ d ugraw n yimdanen, ttfaraseɣ tagnit, ttaruɣ yal anzi i d-inesren i walebɛaḍ. Tanemmirt i yal yiwen d yiwet i yi-d-yefkan anzi, mebla ma ttuɣ yemma (iɣsan-is di talwit) i yi-d-yennan ugar n 1 000 d anzi d ttɣawsiwin tidelsanin-nniḍen.

Yal anzi, yekka-d seg yimi ɣer tmeẓẓuɣt ; seg Tizi ar Bgayet, seg Sṭif ar BBA, seg Tubiret ar Bumerdas. Ula deg temdinin-nniḍen. Wigi, d inzan ur nelli ara yakan deg yidlisen imi i d-leqḍeɣ amur ameqqran deg-sen ɣer yimɣaren ur neɣri ara. Dɣa, ad d-greɣ tiɣri i wiyaḍ i wakken ad kemmlen agmar-agi imi ayen i d-jemɛen nekk, yettuneḥsab d tiqit n waman deg lebḥar’’. Ma ɣef usteqsi n tuffɣa n udlis-ines Taqbaylit s yinzan, yerra-aɣ-d ’’Ad d-yeffeɣ deg ussan-agi ɣer tezrigin Richa Elsam s uzwel Taqbaylit n yinzan’’.  Ula deg uḥric n temseɛraq, yewweḍ Ahcène Mariche ɣer lebɣi-s imi i d-yesnulfa ugar n 2 000 n temseɛraq. ‘’Wagi d acqirew-iw. Nniɣ i yiman-iw, ilaq ad d-snulfuɣ ugar n 2 000 d timseɛreqt. Ha-t-an ihi, wwḍeɣ s iswi. Ferqeɣ leqdic-agi ɣef 4 n yidlisen, yal yiwen llant deg-s 500 n temseɛraq. Ad d-yeffeɣ udlis amezwaru deg ussan i d-iteddun s uzwel Timsaɛraq n Mass Mariche. Ma d tasuqqilt ɣer tefrensist n yidlisen-a, yexdem-itt Ameziane Lounis.

Ad d-yeffeɣ udlis amezwaru deg taggara n waggur s uzwel Les Devinettes de Mr Mariche. Ula d ammud n yisefra s tmaziɣt i yerǧan azal n 8 n yiseggasen, yewweḍ-d wass-is ad d-yeffeɣ ula d netta. ‘’Tewweḍ-d nuba ula i wammud-iw n yisefra i yettraǧun asizreg azal n 8 n yiseggasen-aya. Dayen, selkeɣ-t, yewjed i usuffeɣ’’, i d-yerna deg wawal-is.  Ula d asuqqel ɣer teglizit n wammud n yisefra Tazlagt n tikta i texdem Ghalia Bedrani, ha-tt-an tewjed ɣef wakken i t-iwekked umedyaz. S wakka ara wwḍen 4 n yidlisen n Ahcène Mariche i yettuseqqlen ɣer teglizit. Iger afus-is ula deg uḥric-agi n tmucuha, imi i d-yettheggi tira n waṭas deg-sen. ‘’D timucuha i yi-d-tessawel yemma, tameṭṭut-iw akked tḍeggal-iw. Ad tent-aruɣ s tmaziɣt, syin ad tent-rreɣ ɣer taɛrabt, tafrensist akked teglizit.

D timucuha s usuneɣ n Samir Brahim.  Ad tent-id-sizergeɣ gar-aɣ d kra n wakud’’. Ur yettu ara Ahcène Mariche aḥric n ttrebga imi netta d ababat s warraw-is. Ɣef waya dɣa i d-ihegga aṭas n leqdicat i warrac imecṭaḥ. ‘’Ula seg warraw-iw, jebbdeɣ-d tiktiwin. Ilaq ula d nutni ad asen-dduɣ deg lebɣi seg wayen ḥwaǧen, ama deg unnar n yidles, n tsekla neɣ tpidagujit. Swejdeɣ-d ula d ammud n yinan n yiɣersiwen, uraren s tkarḍiwin…atg. D ttawilat i zemren ad uraren yimawlan akked warraw-nsen, neɣ ɛad ara sqedcen yiselmaden deg uɣerbaz. Am wakka, ḥemmleɣ idles-iw,  Taqbaylit. Yerna nekk, ur berruɣ ara i ṭṭbel deg waman mi ara bɣuɣ taɣawsa. Ur ttethennayeɣ ara alamma sɛiɣ-tt gar yifassen-iw.

Leɛtab, ur t-id-nettader, akken qqaren. Ayen xeddmeɣ akk, dayen beqquɣ, d asirem-iw. Yerna yal taɣawsa, tettak azal i tayeḍ, tettak azal i leqdic. Bɣiɣ ad afent leɛwayed-nneɣ amekkan-nsent deg tmetti, ad yaɣ uẓar-nsent deg wulawen n tsuta i d-iteddun. Ad yili waya, ma yella ṭṭfen deg yidles, tutlayt d wayen icudden ɣur-sen. Ilaq ad d-akin yimdanen s leɛjel, taswiɛt tessewḥac’’. Ma deg uḥric n uselmed, yexdem Mass Mariche adlis n yisefra apidaguji, d amnir i yiselmaden n tefrensist n yal aswir. D adlis anda llan waṭas n yisental yemgaraden. D isefra i d-yefren gar 5 n wammuden-is n tefrensist. Am wakken ad yeg tirmit-a deg tutlayt tamaziɣt akked teglizit. La yettraǧu diɣ asekles n CD slam n tmedyazt-is s teqbaylit ara yernun ɣer din yellan yakan : Taɛezzult-is d Tiderray. Ɣer taggara, yesnemmer kra n win i as-yefkan afus n tallelt, yekfa-tt akka ‘’Tanemmirt i yimeɣriyen n Uɣmis, i Smail Benhamna, Youcef Aouchiche, Farid Rabia, Lounes Amziane, Idir Bellali, Nabil Boudraa et Yousef Saiah’’.

Hocine Moula

Partager