«Suqleɣ-d kra n yidlisen si tsekla tamasiḥit»

Partager

Aql-it deg unnar n tira akked usliẓri. Nesteqsa Murad Mezri ɣef kra n tlufa, yerra-aɣ-d.

Aɣmis n Yimaziɣen: Ahat ad tessissneḍ i yimeɣriyen-nneɣ d anwa-t Murad Mezri ?

Murad Mezri : Iwεer s tidet ad d-yemmeslay yiwen ɣef yiman-is, meεna zemreɣ kan ad d-iniɣ d akken nekk si Lεerc n Wat ɛisi, taddart n Tala Xlil. Turiḍ ungal-ik ɣef yiwet n taluft i iceɣben aṭas medden di tallit-a. Amek i d-yella umecwar-is n tira ?

S tidet, taluft-nni ar ass-a mazal tettḥaz imdanen, tiwaculin ttwaqdent di tasa-nsent. Ladɣa mi ara twaliḍ acḥal d ilemẓi i itett wakal akken d ileqqaqen. Mi ara nwali acḥal i yettmettaten deg yiberdan, ad neqqim bati. D tamsalt qerriḥen mi ara nexẓer tilawt, imi aya ur ilaq ara ad d-yili. Lmut deg yiberdan, tuɣal d abaxix ameqqran, yerna icudd waya ɣer waṭas n temsal. Tuget n yilemẓiyen ass-a, wwin-d ttesriḥ n tenhert s tjeɛεal. Tagi si tama, si tama n yinehharen d wid isseqdacen, aqader n yilugan n tenhert ɣas ini-d ulac-it; ass-a medden yakk itteffeɣ-iten leεqel di tenhert. Ma nexẓer si tama n ddula: Iberdan ur ttwaxedmen ara akken iwata. Wagi d ayen iεnan tamsalt n yibaxixen n ubrid. Tusa-d tikti ad d-aruɣ ɣef temsalt-a, ɣas akken di taddart-iw mačči d tikkelt tamezwarut i d-yella waya. Ayen iwumi cfiɣ nekk d wayen iɣef i d-ḥekkun yimenza-nneɣ, nesεa tawaɣit-a i d-itezzin yal 10 neɣ 11 n yiseggasen. Mi d-teḍra tedyant-a, kkreɣ bdiɣ tira ɣef temsalt. Ur ishil ara i wakken ad d-taruḍ ɣef temsalt-a, acku ad d-temmeslayeḍ seg yal tama, yeεni ad d-tawiḍ tamsalt akken tella. Deg waya tella tmasit (responsabilité) deg wayen ara d-tiniḍ. Iwweḍ lḥal anida beddleɣ ula d ismawen n yilmeẓyen-nni, acku walaɣ d akken ur iwulem ara, yerna ula d ameẓrag yenna-d axir akken. Ihi, bdiɣ s tira, ur ẓriɣ anida ara yi-tessuffeɣ. Ur nwiɣ ara ad t-id-geɣ d adlis, meεna mi wwḍeɣ ɣer taggara n tira, nniɣ-as iwulem ad t-id-ssiẓergeɣ acku d tamsalt i nettidir yal ass.

Amek tettwaliḍ amaḍal n tira s teqbaylit ?

Ad d-iniɣ seg wass ɣer wayeḍ yettili-d umaynut. Aṭas n yimura i yettarun s teqbaylit. Tasekla, telḥa ugar ɣef yiseggasen iεeddan. Tura ula d tafizikt tettwaru s teqbaylit, dɣa bɣiɣ ad as-rreɣ tajmilt i Mass Muḥend Muxṭari i d-igan adlis n tfizikt. Aya issebgan-d d akken tettaẓ tira, ɣas ma ddac ddac, meεna tga asurif. Zemreɣ ad sqedceɣ awal i d-yenna Neil Armstrong mi yuli ɣer waggur deg yiseggasen n 1960: “D asurif meẓẓiyen di tira, meεna d asurif meqqren i teqbaylit!”. Mi ara nwali asegzawal aynutlay (dictionnaire monolingue) i d-iga Mass kamel Buεmara, d ayen issefraḥen, i d-ittaken tabɣest. Tura ɣas imeɣriyen xuṣṣen, meεna akken iqqar yinzi: “limmer i tt-iẓra ufellaḥ, ur tt-izerreε ara !” Nekni nettaεraḍ ad naru, d tagi i d lkalafa-nneɣ neɣ i d tamasit-nneɣ. Wali kan Lmulud At Mεemmer deg yiseggasen ideg ibda aselmed n tmaziɣt, drus i ikeccmen ad lemden. Meεna, limer ad iwali ass-a, d ayen akken iẓẓa i d-imɣin. Anwa ara as-yinin ad d-yili waya. Ahat tikwal ifeccel ula d netta di lweqt-is, meεna ayen akken isεa izreε-it, zzeriεa ass-a temɣi. Ahat mačči s tewrek, meεna temɣi. Tura nettraǧu iḥricen wiyaḍ, ladɣa di tussna. Sεiɣ akka tura adlis ɣef yimsuṭṭaḍ n lqaεa, meεna iwεer akken ad t-id-yessufffeɣ bnadem imi ɣlay nezzeh. Illa yiwen udlis i d-iffɣen yakan ɣef tenfsit i d-issuffeɣ Murad Tuwwak. Ihi, wagi d acqirrew ɣef wid yakk i as-iqqaren d akken taqbaylit ur tezmir ara i tussna. Imi i d-nettmeslay ɣef tussna, mmektaɣ-d mmi-s n taddart-iw, Mass Deḥman At Ɛli, iwumi ara iniɣ azul, i d-ixeddmen kra n temsirin ɣef Tfizikt taɣisant (physique nucléaire).

Yesteqsa-t M. K.

Partager