Taseqqamut n taddart: Yemmut umɣar, yegla s ṭṭamen

Partager

(Aḥric wis 2, taggara)

Deg uḥric-agi, yella-d wawal ɣef wuguren n tuddsiyin n tudrin.

Tala-Ixlan

Leǧǧessa n win yemmuten, tsergagay amdan, tessqraḥ-it. Tesduqqus-it-id, tessakay-it-id belli kullec ɣur-s taggara, ifennu. Akken ad isɛeddi lweqt n tuqriḥt imi ur izmir ara ad iɣleb lmut wala ad ittu. Yesnulfa-d umdan leɛwayed yerzan acebbaḥ n win yemmuten. Ttcebbiḥen yimdanen win yemmuten, ttbeddan fell-as akken ilaq. Issefk ad iruḥ zeddig.

Ɣef waya sucufen-as, qqaren leqran, ttseddiqen fell-as akken ad ittwaneqbal ddaw wakal. Ɣef waya, apsikanalist S. Freud si tama-s, yenna ayen akk ixeddem umdan i win immuten, ixeddem-it aṭas i yiman-is, akken ad iḥareb ɣef yiman-is, netta d-iggran di ddunit. Yenna-ak, mi ara yemmet yiwen, tawacult-is, wid i t-iqerben mliḥ, ttbeddan fell-as, ttagaden ad t-serfun acku kra n yisallen i ikemnen deg wallaɣ n wid d-yeggran, ttalin-d, ttufraren-d ttaren amdan deg tugdi.

Ɣef waya, imdanen–a xas tikwal ur ḥemlen ara win-a yemmuten, meɛna ttcebbiḥen-t akken ilaq, akken ad ifraḥ. Ttagaden ad yerr ttar, ad ten-id-iwwet si laxart akken qqaren. Ihi, tugdi, tejreḥ n wulawen i d-tessegray lmut, tessergagay amdan, tessiḥninit, tesslalay-d deg-s tagmat, ibeqqu ad ixdem lxir. Akka i kkren kra n n yilmeẓyen, nnan-as, issefk ad nennejmeɛ, ad d-nesbedd tajmeɛt, ad nseggem taddart. Lɣaci akk ddan deg wawal-nsen, lǧemɛa i d-iḍfren, tennejmaɛtaddart.

Sbedden-d kra n yilmezyen iman-nsen, imezdaɣ ferḥen. Deg wussan-nni kan bdan leqdic. Qedcen ayen qedcen, am tejmeɛyin iɛeddan, maca zrin kra n wagguren dɣa bdan feččlen neɣ sefcalen-ten wiyiḍ. Akka, ttensaren yiwen yiwen armi tefsex akk tejmaɛt. Seg tefsax tejmeɛt taneggarut n taddart n Tala-Ixlan, yal yiwen ixeddem akken i as-yehwa. Wa ad icɛel rradyu neɣ tilibizyu alamma slan-as-d. Mi i as-yenna walbeɛḍ a leflani bezzef, ad d-yini, aql-i deg uxxam-iw, ad xedmeɣ akken i yi-ihwa. Nuɣen sin ɣef tlisa, ulac win i d-yusan ad ten-ifru. Kkemlen sekren-tt armi ur ǧǧin tawwurt i tifrat. Akka seg tefsax tejmeɛt taneggarut, yal wa akken i as-yehwa i ixeddem. Iḍumman ferzaɛen deg yibardanan, ula d timeqbert d unnar n ddabex uḍar ur mniɛen ara. Ad tafeḍ din ipuciḍen mkul ini, plastik, tiqraɛtin…

Tin i tent-yugaren, d aqfel n ubrid n taddart azal n waggur. Yiwen uterras, ikker-d ssbaḥ, yufa-d taqerɛunt n crab sdat n uxxam-is, yenna-as: “Teḥrem ar yiwen ma iɛedda-tt ssya”. Yeqfel abrid n tumubilat ulac win ara iɛeddin. Ulac win d-yennan aḥ. Ula d wid ɣef i buṭin madden, ur d-nṭiqen ara, sussmen, bran i ṭbel deg waman am medden yakk. Smenyafen lɣaci ad aɣen abrid issawnen, akken ad ffɣen neɣ ad d-kecmen s axxam, wala ad inin mačči akka. wissen ma d tugdi neɣ d aḥezzeb !

Akka, gugmen yimawen, ǧǧan-t ɣer lɣerḍ-is, armi i as-yehwa. Iffeɣ-d usenfar n tilifun, ferḥen ad sɛun medden Internet deg uxxam. Yuɣal wid iṛṛayin, ferqen-t am tunṭict, wa fkan-as, wa zeglen-t. I lemmer telli tejmeɛt, yili mačči akka i inna yiwen !

Gar nnger akked twaɣit

Ass-agi, mi berḥen ad tennejmeɛ taddart, ferḥen akk medden, nwan akk d asbeddi ara d- sbedden tajmeɛt. Ad d-ilin yimsewqen ijdiden ara isewqen ɣef taddart. Ad kfun wuguren, ad tekfu tmḥuḥeqqranit, ad uɣalent tlisa i meyaf, ad ikkes leḥsed, ad ikfu d nekk i d nekk, ad ikfu akken i i-ihwa…

Ass-a, wi icqa wi i d-issawlen s anejmuɛ, n tama ufella neɣ n tama wedda. Nnan akk medden d ayen ilhan. Ussan-d yakk yimezdaɣ, ad nnejmaɛen, wwḍen uqbel ttiɛad. Wid i d-issawlen, banen-d walen-ten, d udmawen ijdiden, ad d-awin ajdid i d-yenna umɣar. Qqimen akken, ṭṭfen tama n ufella akken ad-d-mmeslayen. Ibda-d yiwen n yilemẓi ameslay, izwar-d s wawal n Rebbi. Syin, isḥassef aṭas ɣef liḥala deg tettidir taddart. Yenna: “Ikfa leqder, tennejla leḥya, armi baba-s d mmi-s, tessen crab akken. Armi ilemẓi d tlemẓit ceṭṭḥen akken, ilaq ad nerr tilisa i waya, ad necbu inselmen”.

Ayen iwulmen i taddart n Tal-Ixlan d lǧamaɛ. Ikemmel-d yiwen n yilemẓi-nniḍen di lǧara-s, yenna: “Tadrimt, mačči d aɣbel”. Wa deffir wa, yiwen n wawal, iswi yiwen : “Ad nebnu lǧamaɛ”. Tura d ayen ḥsan lɣaci i wacu i d-ssawlen imexluqen-agi. Ziɣen mačči d agraw n tejmeɛt i ten-iceɣben. Ttemyexzaren kan yimdanen. Udmawen kersen, imawen ggugmen, qebren wulawen. Yuɣal inteq-d yiwen n umɣar yenna : “Nesɛa lǧamaɛ anda ara nezzal, i wumi lǧamaɛ-nniḍen, cukkeɣ yella wayen yezwaren aya. Ikfa awal-is, ikfa unejmuɛ, ulac win d-yernan awal, ggugmen yimawen.

Ula d wid-nni i issawalen s tugdut sussmen, nnan-d ḍemɛen ad ten-id iṣaḥ cwiṭ seg usenfar. Seg wasmi yemmut umɣar, iwwet iɣisi deg uxxam, iɛeggalen-is, wa ijebbed, wa ikerref, yal wa sanda i tt-yerra. yiwen yerra-tt kan i cḍeḥ, yenwa d wagi i d idles. Wayeḍ yerra-tt i teqrɛat, deg ubrid yessalay ṣṣut-is, ittcuffu idmaren-is. Ma d wayeḍ-in yerra aqerru ɣer lqebla, yenna-as yella uẓekka. Malḥa deg uxxam tecɛel tilibizyu, terra-tt ɣer ccerq. Wwet ad tekker !

R Lasheb

Partager