“Tneǧǧreḍ-d iswi i ccetla…”

Partager

« Ṭṭmna-inu d akken ur d-ttilin ara idammen di Lezzayer, ur d-tettili ara tmenɣiwt di Lezzayer « . S yimeslayen-agi i d-yekcem Budyaf akal n tmurt-is d waṭas n usirem swayes i d-yegla deg ul-is asmi i t-id-necden i wakken ad yuɣal d aselway n Lezzayer.

Syin, yettwanɣa srid deg wass n 29 junyu 1992 deg temdint n Ɛennaba. Ilul Muḥemmed budyaf ass n, 23 yunyu 1919, di Msila. D aεeggal n Ukabar n uyref azzayri. Gar wid i d-yeslulen tuddsa timezlit (Organisation Spéciale) n umussu i trennawt n tlelliyin timagdayin (MTLD), maca tettwaceqqeq tuddsa-agi deg useggas n 1950.

Yettwazref Budiaf d iɛeggalen-is. Ikemmel Budiaf amennuɣ-is deg Fransa, syin yuɣal-d ɣer tmurt deg 1954 anda i d-yeslul-d akked kra n yimeddukkal (CRUA) u yuɣal d aselway. Yella, diɣ, deg ugraw n 22 n ukabar n FLN i ifernen amenzu n unbir.

Deg ugraw n Ssumam n ɣuct 1956, yuɣal d aεeggal n (CNRA), yettwaṭṭef ass n, 22 tuber 1956 netta d iεeggalen n FLN s ubeddel n ubrid i temsrifegt. Si lhebs, i yesselḥay timsal n tfidiralit n fransa n FLN i t-yerran deg 1958 d aneɣlaf n uwanek n Unabad uɛḍil n tegduda tazzayrit (GPRA). Syin akkin d anamzul n uselway deg 1961. Yeffey-d si lhebs ass n, 18 meyres 1962, seld imsisiyen n « Evian », din i d-banen wid yebɣan ad nebḍen d wid yebɣan tugdut deg Lezzayer tazzayrit.

Deg tegnatin-agi i d-yeslal Budiaf akabar n tegrawla tanemlayt (PRS), yettwaṭṭef ɣer lḥebs i tikkelt-nniden ass n, 23 yunyu 1963, deg unẓul n tmurt anda i yettwaḥkem s lmut. Yunag yunag s tmara ɣer fransa deg useggas 1964, syin ɣer Merruk.

Deg 16 yennayer 1992, yejbed iman-is deg tselwayt uselway n tegduda Chadli Ben Jdid. Syin, ssawlen i Budyaf ɣer Merruk i waken ad yuɣal d aselwaya n Lezzayer imi ttwaḥebsent tefranin. Yenna- deg wawal-is deg usarag-is aneggaru: «Timura i aɣ-yezwaren, s wacu i aɣ-zwarent ? Zwarent-aɣ s tmussni…»

Awalen-a d ineggura-ines deg Uxxam n yidles n temdint n Ɛennaba ass n, 29 Yunyu 1992, uqbel ad ṭṭreḍqent tersasin n dɣel d tisselbi. D tinnuzya, tid yenɣan idles, tussna akked d Mass Budiaf i wakken Lezzayer ad tkemmel ad tekcem ugar deg tesraft n yidammen.

Azwel n udlis-is «Où va l’Algérie ? S anda i teteddu Lezzayer?» d asteqsi i nezmer ad neg ass-a n wussan. Yenna Meɛtub deg tezlit i as-iga d tajmilt: «Tneǧreḍ-d iswi i ccetla, tura steεfu Mass Budiaf».

Nisma Tigrine

Partager