Accueil Tamazight «Yal ṭɛam s lbenna-s, yal tutlayt s ccbaḥa-s ! Ma d taqbaylit,...

LACEB DJAMEL, d amaru, d amaswaḍ n usedwel, yewwi arraz Assia Djebbar n tmaziɣt : «Yal ṭɛam s lbenna-s, yal tutlayt s ccbaḥa-s ! Ma d taqbaylit, treq am tirgit»

693
- PUBLICITÉ -

Deg tdiwennit-a, yemmeslay-d Laceb Djamel ɣef ungal-is Nna Ɣni akked waṭas n temsal i icudden ɣer tira.

- PUBLICITÉ -

Aɣmis n yimaziɣen : Deg tazwara, iḥulfan-ik ɣef warraz-agi i yewwi ungal-ik ‘’Nna Ɣni’’…

Laceb Djamel : S tumert tameqṛant i sliɣ s waraz-agi i as-yettunefken i wungal « Nna Ɣni ». Tanemmirt i yiɛeggalen n teseqqamutt n uktazal i t-yeɣṛan, iwumi yeɛǧeb armi i as-fkan azal am wa ! seg tama-nniḍen, umreɣ ugar imi d arraz « Assia Djebbar », acku tadmut n tsekla-agi yella wacu i t-yesddukklen nettat d « Nna Ɣni », ayen iwumi neqqar annar n uzbay n tlawin mgal tatut, d unnar n tsekla n tlawin. Tura Assia Djebbar aṭas ɣef maḥyaf tedder tmeṭṭut, tura deg udlis-ines « Loin de Médine » ɣef lḥif-agi s yiwet n tebɣest d yiwet n tḥerci urǧin ttwalaɣ deg unnar n tsekla. Tenna-d deg-s ayen ur yezmir ad d-yini umeɣnas wala aserdas, yernu s tiẓeṭ n umeslay.

Yella wanda i d as-terna ula d anecṛeḥ. Nnig waya, Assia Djebbar yeẓran iman-is d tamaziɣt, tettmeslay yal mi ara d as-tettunefk tegnit ɣef wayen iwumi teqqar « Talaba n Nessus » i d-yekkan deg umyiten n At Uɣriq (Igrikiyen), anda Nesssus idel talaba s tidet teṣṣer-it. Tekkes fell-as asemmiḍ, maca tetett seg uksum-ik. Ayagi, tga-as aserwes Assia Djebbar i wayen i d-iḍerrun d ugdud Amaziɣ yessexdamen tutlayin tijenṭaḍin akken i as-fkant tagnit ad yemmeslay, ad yelmed, ad yini i t-iqerḥen, ad yeǧǧ tamussni-s i talsa, maca seg yidis-nniḍen, tutlayin yessemras tettent seg tutlayt-is. Anect-a, d ugar yetteɛeddi-d di tedmi-iw yal mi sliɣ i yisem n Assia Djebbar, ayagi icudd d usental alqayan i yellan deg ungal « Nna Ɣni ».

Am wakken i t-id-tenniḍ yakan, yella-d wungal-agi d tajmilt dɣa i Nna Ɣni. Acuɣer ? D acu-t yisem-agi ?

D isem n uletma-s n Yaya ! isem-is « Ɣnima » ! D tameṭṭut i ittekkan aṭas deg usegmi-inu. D nettat uɣur reggleɣ mi lliɣ meẓẓiyeɣ asmi i d-yurǧa kra umerret, tettḥuddu-yi, teffreɣ deg yijufar-is. Di leɛnaya-s, urǧin i d i yi-yewwiḍ lhem. Tḥemmel-iyi aṭas, yezga ufus yemmeɣ s iciwi-s akken ad d-teddem tikkelt d aẓidan, tikkelt d affayan, tikkelt ttafergust neɣ tissemlelt …Temmut d tamengurt. Send ad taweḍ ɣer wanda ara naweḍ, ṛeggmeɣ-as ad d-rreɣ isem-is. Maca asmi gziɣ d acu i d anamek d tanilla n yisem-a Ɣanima s tutlayt taɛrabt, ggumaɣ ad t-fkeɣ i yelli. Ɣanima = taklit i d-yegmer umǧahed seg unnar n ṭrad ! Rriɣ-d isem-is s tsekla imi ula d ungal yettusemma am uɛeggal deg uxxam n umaru.

Tcebbaḍ lehlak n Nna Ɣni ɣer Teqbaylit. Awal-ik ɣef wanect-a…

Nnana tella tulwa aṭṭan n « Tibehbit » ayen iwumi nessawal ass-a « Alzheimer » ! Tessaweḍ-itt tatut armi tettu ula d isem-iw d yisem n ultma-s. Tettu irkel ayen yezrin, maca ayen lqayen d aweẓɣi ad yeffeɣ aqerruy-is. Urǧin tettu asefru n Ccix Muḥand U Lḥusin, neɣ ayen tessen seg wayen i d-yeǧǧa Si Muḥ U Mḥand. Inzan, umyiten, timucuha armi d taggara-s, mazal ttazalen ɣef yiles-is. Aṭṭan n « Alzheimer » yewɛeṛ mačči d kra, itekkes i umdan talsa-s, yezmer ad yerr bab-is am uɣersiw asmi ara izad, maca ɣur « Nna Ɣni » ula asmi izad deg-s waṭṭan, teqqim talsa-s deg wawal-is, yeqqim sser-is.

Deg wungal-a, tettawiḍ terraḍ gar zik akked tura. Acu d iswi n waya ?

Mačči ḥala gar zik d tura, imi yella deg-s ula d urmir , yernu s waṭas. D ungal yettmeslayen daɣen ɣef wakud. Ɛarḍeɣ ad d-awiɣ degs kra n tektufin timaynutin deg tsekla taqbaylit yewwin anzi seg unamek n tudert. Yella useqsi ayɣer nella ? I wacu annect-a ? Amek i tebda ddunit ? amek ara tenger ? …

Terriḍ ddehn-ik ula ɣer tama n umawal (asekfel n kra n wawalen). Amek i d-tufiḍ iman-ik deg unnar-a ?

Imi isental yellan deg wungal n « Nna Ɣni » d amaynut ur yeshil ara, ad temmeslayeḍ fell-asen ay amdan s yimeslayen n yal ass. Ad tafeḍ iman-ik temɣeḍ ɣer yisegzawalen d yimawalen neɣ ad tɛeṛḍeḍ ad tmuddeḍ inumak d tnilliwin timaynutin i kra n yimeslayen iqburen. D yiwen seg yiswiyen igejdanen n wungal-a : tarussi n kra n yismawen ɣef kra n tikta …

Kečč yettarun s tutlayin-nniḍen, amek i tettafeḍ iman-ik s teqbaylit ?

Akken qqaren icawraren : d Awezzeɛɛɛ ! Yal ṭɛam s lbenna-s, yal tutlayt s ccbaḥa-s ! Ma d taqbaylit « treq am tirgit » imeslayen-is, ttemlehwajen am yitran deg wallen n wid yeqqaren, acku akken yebɣu yili tesneḍ tutlayin-nniḍen « Tiɣri nesla mi nteṭṭeḍ » tesɛa deg umezuɣ aẓawan asufan ! Aya icudd ɣer Fsix (psychologie )n umdan, d wayen yedder di temẓi-s, assa-a ideg imussnayen ttmeslayen ɣef later i d-yettaǧaga wayen iwumi yesla llufan di tadist n yemma-s amek ara nerr deg yidis ayen yesla mi iteṭṭeḍ ?

Awal ɣef tsekla taqbaylit neɣ tamaziɣt s umata, akka tura…

Seg useggas ɣer wayeḍ, ad d-yennulfu umaynut. D anerni d temɣer i tsekla tamaziɣt. Da tasuqilt, da ungalen, da ammud n yisefra… Aya, d ayen yessefraḥen d ayen swayes ara tenfali ugar imi a-tt-aya ad d-tleḥḥu tsuta yeɣran deg uɣerbaz tamaziɣt. Tura i d-teldi allen-is ɣer tɣuri n yidlisen d tira n wiyaḍ, dɣa ad as-afen lbenna, imir ad inezzeh win xaqqen !

Mebla ccekk, llan kra n yisenfaren imaynuten ?

Akken i as-yenna Muḥya : … Ad d-nernu, ad d-nernu ! Awi-d kan ad tili tezmert. Aṭas i yellan deg tirga, wiyaḍ d asirem. Yella wayen yellan, akken kan i d-yennunet ! Ur bɣiɣ ara ad fkeɣ lebɣi i tubdist n shala, ssarameɣ ad yili ciṭ umaynut deg inurar imaynuten akken ur nettɣimi yara ad nettgani taccuyt deg yewwa uɛaẓẓi … ayen ilhan yettebba s taqa n yesɣaren imir t ṭaṛ lmerqa.

Awal-ik n taggara…

Tanemmirt i tezrigin « IMTIDAD » ɣef uqqeru-nsent Mass Firas d umeddakkel-ines Hamid Bilek i yi-d-yefkan afud armi i d-suffɣeɣ idlisen-iw. Tanemmirt i yimeddukkal-iw n yal ass Muḥdu Remḍan Abdenbi, d Salem Usalas d Seddik Iɛazugen, d Abdennur Haǧ Saɛid . Tanemmirt i yiɛeggalen Useqqamu unnig n timmuzɣa ɣef uqerru-nsen Mass Assad d yiɛeggalen n Teseqqamut n uktazal n warraz « Assia Djebbar » i yimeɣriyen-iw s umata d imeɣriyen n wungal amaziɣ imi s yis-sen ara yidir umeslay amaziɣ d tsekla tamaziɣt.

Yesteqsa-t Hocine Moula

- PUBLICITÉ -