Accueil Tamazight “Yemmut yiwen, nnan-d d keččini. Nekk, ur mmuteɣ ara, ur mmuteɣ...

Arraz Maɛtub Lwennas mgal tatut : “Yemmut yiwen, nnan-d d keččini. Nekk, ur mmuteɣ ara, ur mmuteɣ ara…”

96
- PUBLICITÉ -

Am yal aseggas, thegga-d tddukkla tadelsant Amgud tajmilt i lmend n usmekti n tmenɣiwt n Maɛtub Lwennas.

- PUBLICITÉ -

Di teẓrigt tis 12 i d-yellan ass, n 22 yunyu, deg temkarḍit n tɣiwant n Draɛ El Mizan tella-d yiwet n temsikent akked usarag n Mass Chebbah Yacine i yuran adlis ɣef Maɛtub Lwennas iwumi isemma: “Matoub Lounes, le chemin vers le mythe”, anda i d-yemmeslay ɣef udlis-agi, syin yexdem di taggara n usarag asnuzu s ubuddu.

Am wakken daɣen i tella Na Ouiza, tameṭṭut n umjahed Ali Zamoum, d tinebgit n lḥerma. Araz n Maɛtub Lwennas mgal tatut n useggas-agi yuɣal i 3 n yiwudam : Benchichou mohamed d aneɣmas, Said Boukhari d ameɣnas n tmaziɣt akked Djema Khadidja d taneɣmast. Deg wawal-is, yenna-d uselway n tddukkla tadelsant Amgud, Larbi Karim : “Ad d-iniɣ tanemmirt tamuqqrant i uɣmis n Yimaziɣen imi i d-rzam ɣur-nneɣ. Ilmend n usmekti n tmenɣiwt n unaẓur ameqqran Maɛtub Lwennas, thegga-d tddukkla tadelsant Amgud tazrigt-agi, anda ara nefk 3 n warazen am yal tikkelt. Aseggas-agi nextar-d : Mohemmed Benchichou, Said Boukhari d Khadidja Djama. Wigi, nefren-iten-id gar waṭas wid iqeddcen ɣef tmaziɣt d yidles-is.

Ma d Amar Derriche (D aneɣmas deg umaṭṭaf wis sin), yemmeslay-d ɣef tutlayt n tmaziɣt d wamek i ilaq ad nesseḥbiber fell-as. Ɣef waya, yenna-d: “Ass-a, yewwi-d fell-aneɣ akken ad nexdem ɣef useḥbiber ɣef tgemmi-nneɣ, s kra n wayen i d-aɣ-yeǧǧan nemxallaf ɣef yigduden-nniḍen. Ilaq ad t-id nessekfel. Ilaq-as, ad t-nezwi alamma neɛqel-it. Ur d-nniɣ ara ma yella nuɣal ɣer tgemmi, lmeɛna-is d akken ad nuɣal 14n leqrun ɣer deffir. Ayen ilaqen, ad ad t-nejmeɛ, ayen ilaqen ad t-neqɛed, ayen nessexṣer ad t-nseggem, ilaq ad as-nɛawed tamuɣli s wudem ussnan.

Aṭas n leqbayel-nneɣ i ixeddmen di tili, ulac win i yeslan s uxeddim-nsen d ayen i yesḥissifen. Akken daɣen i yettwanefk waraz i Mass Said Boukhari i d-aɣ-yeǧǧan aseggas iɛeddan, maca mačči d yiwen urgaz i nezmar ad nettu, acku yexdem aṭas ɣef yizefan n umdan, yexdem deg umussu n MCB , akken daɣen yexdem ɣef tutlayt d yidles amaziɣ. Ɣef wanect-agi i xtaren yiɛeggalen n tiddukkla akken ad as-fken arraz-agi.

Nnan-d ɣef warraz-a

Thanina Boukhari, yelli-s n Said Boukhari

S lferḥ meqqren i d-nusa ass-a ɣer dagi. Tanmmirt i tddukkla Amgud.  Ass-agi,  temmekta-d tddukkla baba, ferḥeɣ aṭas. Baba d yiwen i yettnaɣen ɣef tidet, tilelli, tinekkit akked tmaziɣt.

Khadidja Djema, taneɣmast taqdimt deg umaṭṭaf wis sin

Arraz-agi, d akaber ameqraḥan mačči d lḥaǧa tamectuḥt.  Wissen ma yella ad as-izmireɣ axaṭer Maɛṭub lwennas ɣur-i d asfel, d tigejdit, d tinifi, d taqbaylit. Mi ara d-tiniḍ taqbaylit mačči d tameslayt  kan maca daɣen d tirrugza. Maɛtub d yiwen uneɣmas, d yiwen umeɣras daɣen. Yexdem yakk ayen iwumi yezmer. Yefka yakk ayen i yesɛa, ula d tarwiḥt-is ɣef tlelli n umeslay, ɣef tiktiwin-is. Nekni sdat-s, nexdem-d akka ciṭ  n wayen iwumi nezmer seg wayen i nessen. Xas ulamma ayen txedmeḍ drus sdat n wayen i yexdem Lwennas. Nessaram win yellan akka tura, ara yeṭṭfen asafu, ad t-ẓẓazen ɣer sdat.

Nessaram ad sɛun ttawil ugar, ad teqqɛed tmurt akken ad izmiren ad kemmlen deg ubrid n Lwennas. Seg tama n tɣamsa, nek ɣur-i aneɣmas ilaq ad yili yumen s wayes i ixeddem. Akken tebɣu tili teswiɛt, yezmer ad d-yefk deg-s. Ma yella neṭṭef-d amedya ɣef umaṭṭaf wis sin, yiwen n lweqt awal amaziɣ ma tuddreḍ-t, ad akem-kksen syenna. Tikkwal, ur tzarreḍ ara acuɣer alamma tettwasuffɣeḍ. Lawan-nni, aṭas i ikecmen ɣer leḥbus. Imir-n, llan kra n yimdanen, ttasen-d ɣer umaṭṭaf akken kan ad ssawḍen tiktiwin-nsen. S tidet si 1980 ar ass-a, tbeddel ciṭ teswiɛt, meɛna mazal yettili-d lḥers ɣef yineɣmasen. Mbeɛd tanekkra n ugdud di tazwara-nni nwala bdan ad d-ttaken isallen , syin akkin uɣalen ɣer deffir. Ur ilaq ara yiwen ad yeddu ɛla  ḥsab n tsertit. Nekk ɣerr ɣur-i aneɣmas, ilaq ad yamen s wayen i yexdem, ur ilaq ara daɣen ad yeffeɣ i lqanun, meɛna ilaq daɣen ad tesɛeddiḍ tikta, labaɛda ayen i yeɛnan tamaziɣt si zik d yiwen usental iweɛren.

Yamani Souhila

- PUBLICITÉ -