Site icon La Dépêche de Kabylie

‘’Imaziɣen, zerɛen tayri u fkan azal d ameqqran i tmeṭṭut asmi akken llan yigduden-nniḍen neṭṭlen tiḥdayin-nsen, d timuddirin’’

Deg tdiwennit-a, newwi-d awal ɣef umecwar n Idir Bellali d wamek yessaweḍ ad yeqdec deg yal aḥric n tsekla. Am waken i aɣ-d-yemmeslay ɣef yisenfaren-is n sya d afella.

Aɣmis n yimaziɣen : Idir Bellali d amedyaz, d acennay,d , d amsuqel, amek I tent sdukklev akk?

Idir Bellali:Usant-d yiwet yiwet ta deffir n ta, bdiɣ s uẓawan asmi sɛiɣ 14 n yiseggasen deg tudert-iw. Bdi$ tturareɣ dderbuka akked yiwen n mmi-s n taddart-iw, Slimane Mameri i d-yewwin tagiṭart ɣer taddart deg tallit-nni. S yin akin, lemdeɣ aẓwan ɣer yiwen n uselmad deg uɣerbaz n taddart-nneɣ, Habbache Khelil, i d-yusan si tmurt n Surya,  laṣel-is d Azzayri acku lejdud-is ruḥen ɣer Damas di tṛad-nni seld 1871. D netta i yi-yemmlan ama d ṭubuɛ ama d lemwazen n uẓawan i wumi qqaren “ Ccerqi”. Asmi ruḥeɣ ad ɣreɣ di tesdawit n lezzayer tamanaɣt, mmlaleɣ dinna aṭas n yicennayen akked yilmeẓyen yetturaren aẓawan atrar , dɣa rniɣ refdeɣ fell-asen  aladɣa ayen iwumi qqaren “les gammes akked les accords”. Rniɣ mmlaleɣ daɣen akked kra n yinaẓuren i xeddmen aẓawan n ccaɛbi i yi-mmlan ayen iwumi qqaren “ṭṭubuɛ akked lemwazen n ccna-agi. S wakka id-ufiɣ iman-iw cennuɣ gar yimeddukkal-iw di tazwara u d nutni i yi-ssawḍen armi xeddmeɣ timeɣriwin. D nutni daɣen i yi-fkan tabɣest i wakken ad skelseɣ tasfift-inu tamenzut deg useggas n 1988. S wakka i d-ufiɣ iman-iw kecmeɣ ɣer uḥric n tira, ttaruɣ imeslayen n tezlatin cennuɣ. Ma d tasuqilt, tusa-d seld aṭas n yiseggasen n tɣuri n yidlisen n yidelsan akked tɣarmiwin n umaḍal i yuran yimyura n waṭas n tmura. Ugmaɣ- seg-sen aṭas n tmussniwin akked tmuɣliwin yemgaraden i d-icudden ɣer tmettiyin yimgaraden. Asmi i d- ufiɣ kra n tmuɣliwin i yi-iɛeǧǧben, nniɣ I yiman-iw,  uklalent ad tent-nissin s tutlayt-nneɣ, s wakka i bdiɣ asuqel.

Deg useggas n 2015, tesuffɣeḍ-d aḍebsi s uzwel “Sidi Valentin”, awal $ef leqdic agi.

Wagi d leqdic i yi-icerken akked Ahcène Mariche imi d netta  yuran asefru, nekk beddleɣ-as kra, maca anamek-ines akked tikti-ines ur beddlen ara. Xedmeɣ-as aẓawan u ccniɣ-tt akked tcennayt Dihya.

Ansi i d-tusa tikti-agi n Sidi Valetin ?

Qebleɣ ad ccnuɣ ɣef Sidi Valentin acku deg yinadiyen i xedmeɣ, ufiɣ belli win yerran  tameɣra-agi n tayri d tunsibt d le pape amaziɣSaint Gelase I iwumi qqaren Sidi Ɣilas di lqern wis xemsa seld talallit n lmasiḥ. Ayagi ibeggen-d d akken Imaziɣen, zerɛen tayri u fkan azal d ameqqran i tmeṭṭut akked twacult asmi akken llan yigduden-nniḍen neṭṭlen tiḥdayin-nsen, d timuddirin u ssnen kan ad zerɛen lmut, karuh akked nnger.

 Awal ɣef tezlit Feṭṭa Ḥemduc akked Ǧǧan-aɣ wussan

Tigi, d snat n tezlatin ɣef tayri i icudden ɣer tinnna n Sidi Ɣilas, mmliɣ-d deg-sent ayen i icebḥen akked wayen i nezmer ad as- nernu i tayri di tmetti-nneɣ i wakken ad ternu ad tgerrez alamma tuɣal d nettat ara iḥekkmen am akken dɣa i as-qqareɣ di tezlit-nniḍen i d-yeddan deg uḍebsi-agi.

Syin, terniḍ-d aḍebsi n tmdyazt. Acuer s tmenna mačči s tira kan?

Isefra i d-nniɣ deg uḍebsi-agi, d taḥawact i d-kkseɣ deg yidlisen-iw i d- yeffɣen yakan deg tezrigin Art Plumes. Tikti, tusa-d si tfaskiwin akked tmeɣriwin i deg ttekkɣ$ deg waṭas n tudrin n tmurt n leqbayel, imi aṭasi yi-d-yeqqaren awi yufan ad asen-slen axir imi ur asen-tettunefk  ara tegnit i wakken ad ɣren taqbaylit deg uɣerbaz acku  uẓan deg leɛmer. S wakka i asen-ddiɣ deg lebɣi, yerna ufiɣ daɣen d ttawil amaynut i ssexdamen tura di tmura n umaḍal meṛra, qqaren-as “le Slam”, d tamedyazt iwumi rennun aẓawan. Ihi aql-i ddiɣ akked wakud, sddukkleɣ tira akked tmenna.

Ma tzemreḍ ad aɣ-d-temmeslayev ɣef wayen turiḍ akked wayen tessuqleḍ?

Uriɣ tlata n yimmuden n yisefra, sin s teqbaylit : “ Ajgagal” akked “acqerri” wayeḍ s tefrensist : “Perle d’Ineda” ffɣen-d ɣer tezrigin Art Plumes. Suqqleɣ-d ɣer teqbaylit :” Le verbe du desert” , « Awal n Seḥra » akked « Qu’est ce que le sacré », « D acu i d Uɣris » n temyarut Rocio D uran Barba n tmurt n l’Equateur. Syinna, rniɣ suqleɣ-d ɣer teqbaylit : « Le fou » « Aderwic », «  L’errant » « Imnejli », « Le précurseur » « Amenzu », « L’aveugle » « Aderɣal » akked « Lazare et sa bien-aimée » « Lazare akked tmaɛcuqt-is » n umyaru n tmurt n Lubnan Ǧebṛan Xalil Ǧebran. Am wakken daɣen i suqleɣ ɣer tefrensist « Tazlagt n tikta » « Collier d’idée » n Ahcène Mariche akked « Awal d wawal » « Paroles sur paroles » n Muḥend Nat Abdella.

Akka tura, aql-i la ttaruɣ yiwen n wungal s teqbalit u daɣen kecmeɣ ɣer ustudyu, bdiɣ asekles n kra n tezlatin. Ssarameɣ d ayen ara iɛeǧben wid akked tid ara yeɣren neɣ ara yeslen.

Awal-ik n taggara

Ad ak-iniɣ tanemmirt imi i yi-tefkiḍ tagnit i wakken ad mmleɣ i yimeɣriyen n uɣmis La dépêche de Kabylie iwumi ssarameɣ teɣzi n tudert d wafud igerrzen akked tebɣest i wid akked tid i iqeddcen deg-s.

Yesteqsa-t Hocine Moula

Quitter la version mobile