«Neɣ ḍelmeɣ», semmus n yiseggasen akken i d-yeḍfer gma-s «Asderfef». Yuɣal-d ihi unaẓur Zedek Mulud s umaynut n 14 n tezlatin ideg i d-yewwi asenqed ɣef wayen iḍerrun di tmurt iseggasen-a ineggura, d uḥulfu-is ɣef kra n tedyanin i d-yellan.
Di tezlit tamenzut, yebɣa unaẓur ad d-yesken axnaq i yexneq seg liḥala n tmurt armi yendeh s « A yemma yemma ». Yettmesteqsay deg-s d acu i yuɣen Tamurt-is armi i as-yeḍra wayen i as-yeḍran. Ula deg « Awi-d ukan », yecna ɣef tmurt, maca s tegzi d wamek-nniḍen.
Di tezlit tis snat « A wer timlilit », tban-d tezlit qessiḥ cwiṭ, abeɛda di kra n tseddarin, imi ur d-iḍewwer unaẓur ɣef ddunit akken ad d-yini ayen yebɣa ad d-yini. Ahat daɣen d asḥissef n wayen iwala s yisem-is d amedyaz, i t-yeǧǧan yenna-d tid i t-yeqqden. «Zik nettemlili-d ɣer sseḥ, d tinna i aɣ-yesdukkulen. Nettawi-tt-id am leslaḥ, nessergagay iɛdawen. Tura nettemlili-d ɣer ccḍeḥ, a-tt-an din a Muḥ Weḥsen, win i ur tɣaḍ teqbaylit, a wer timlilit !»
I d-yenna deg yiwet n tseddart. “Am yimeslab“, nezmer ad d-nini d lemri n Yiqbayliyen, liḥala n tudert-nsen d wamek i d-ggran deg umaḍal anida, seg wakken ttemḥuzan yidelsan, ikukra unaẓur ad qqaren yiẓuran n yidles-nneɣ war ma yuki-as di lawan Uzwaw. Yenna dɣa deg-s:
«Yiwen yettzuxxu s warraw-is,
Heddren tarumit.
Qqaren-as « papa » a lxir-is,
Baba-s yenker-it.
Ur yeẓri ara a nnger-is,
La yetthuddu deg yiman-is,
ru a taqbaylit ». Tizlit “Ifukk usebrek“, i d-yessuffeɣ yakan ucennay i yimḥemmalen ayyuren iɛeddan, tettmeslay-d ɣef waddad ibeddlen n unaẓur d ssebbat i t-yeǧǧan ad iqeɛɛed iman-is d twacult-is di Fransa. Gar wayen yecna deg-s, ad naf:
«Ma tewweḍ a medden s awren,
A win izemren ad yečč leḥcic.
A tuggict mm yiwedcen,
Fukkent tmucuha ay aqcic.
Ad nehmel s anda nniḍen,
Ahat ad aɣ-d-iban uḥric.
Xas akka ɛyan yifadden,
Ay akken i aɣ-d-tesbeḥ meɛlic ».
Tagmat dima deg usentel, imi tt-id-yebder mmi-s n At Xelfun deg tezlit “Winna“. D ameslay deg-s ɣef tedyanin n yir tagmat. Akken i aɣ-t-id-yenna yakan, ad naf deg tezlit tis sḍis tajmilt i yerra i ugrawliw Si Lḥafid i yettɛuzzu aṭas Zedek Mulud. Ma deg tezlit ‘’Ad d-iniɣ’’, yenna abeɛda: « Ad d-iniɣ nekk d Aqvayli, mazal u mazal ». Yecna daɣen bab n “Tidderwect-iw“ ɣef lxiq d ubrid-nni aqdim, ɣef wid i t-iqerben, ideg zemren ad ɛeqlen iman-nsen waṭas n medden, am tezlatin “Ɛzizu“ d “A Tabaḥant-iw“. Ula i warrac imecṭaḥ, iga-asen tikkelt-a amur s tezlit n usuzzen iwumi isemma « I Mimmi ».
Ɣer taggara-a, yeɛreḍ ad yessegraw s uẓawan akk iɣerfan Imaziɣen s tezlit “Yennayer“ ideg llan azal n kraḍ n yiɣaniben. Yewwi-d ad d-nezzi ɣer uẓawan imi yella-d ubeddel ɣef wamek yesnum i wid i t-yeṭṭafaren. Llan wid iwalan yelha “usegreɣlen-nni“, llan wid yessarmen lemmer i yeqqim kan deg uɣanib-is.
M. K.

