“Tamusni tugar tillas” (II)

Partager

Acu i d- yewwi Mouloud Mammeri d tusna akked d tamusni i yidles Amaziɣ ?

Busaɛd At Barac(Boussad Berrichi): Ayen d iǧǧa Lmulud At Mɛammer ibna ɣef tmusni talqayant. D yiwent n tmusni iṛessan ɣef ṛẓana n wemdan. Ihi, tamusni agi, d tin d iglan s tɣerma, d idles, s tmeslayt, s tmuɣli tmaziɣt akka s umata. D acu d yiwet n tmuɣli d yufraren di ddunit. Amek ? Akken neẓṛa di ddunit, talwit neɣ taɣerma ttin d ittbegginen agdud akken ma yella di yal tallit. Lmulud At Mɛammer igga inaditen anda d isekfel tamusni lakw taɣerma imaziɣen d yufraren di ddunit di tallit imusnawen imeqranen, am widak yuran s tmeslayin nniḍen, ama s tlaṭinit, s tafransist… akked ttiyad, maca lebɣi akked usirem n Lmulud At Mɛammer d win tmaziɣt, tameslayt, d idles akked taɣerma i-glaq ad-neflint ugar akken ggan igduden nniden i tmusni-nsen. Nezmer ad-nfek amedya : Apulée, d yiwen wamyaru amaziɣ d yufraren di ddunit, tamusn-is teqqimed ar ass-a, maca amyaru agi yura s tlaṭinit, tamusni d-iwwi d tin illan yakan s tmaziɣt. Ihi, wid iɣran Apulée, ɣran-t s tlaṭinit, rrant-id ɣer ugar 100 tmeslayin di ddunit, tamusni-is teflalid atas, maca imdanen tiɣran ur zrin ara belli Apulée d amaziɣ, tamusni d yewwi di tira-s ttin tmaziɣt. Ihi Apulée ayen yura tirirt id-irra kan tamusni akked tmucuha n tmaziɣt ɣer tlaṭinit. Deg annar unadi usnan, Lmulud At Mɛammer iskefled aṭas deg wayen ifren deg meẓruy, tamusni akked d idles amaziɣ. S wudem n tusna talunṭrupulujit (anthropologie culturelle), Mouloud Mammeri igga ccan i-wayen yellan tamusni taqbaylit akked tamaziɣt s umata, ayen iccuden ɣer tmazɣa akken ma tella. Ihi, tamuɣli n Lmulud At Mɛammer d tin d yufraren di tira-s, ama di tsekla-s, tusna taluntrupulujit neɣ tasnilsit, imaɛna-s amek teddunt akked tenfalint tmeslayin. Di tira nniḍen n Mouloud Mammeri, aṭas n temsal iccuden ɣer yidles nneɣ akked idelsan nniḍen di ddunit, ama deg adlisen nneɣ ɣef tmedyazt, amezgun… Di tira n Lmulud At Mɛammer tella yiwent n tmusni icceddun ɣer wayen yura. Tamusni agi d idles akked tmetti Tamaziɣt, taqbaylit ɣef i yura, id-ibeggen s wudem nniḍen. Ayen d inna d wayen yura yewwid yiwet n tmuɣli tamaynut ɣef udem n tmetti taqbaylit, amek tedda, amek tettidir, d acu illan iressa deg-s akked larḍag itt- yeǧǧan tettwaɛeggeb di kra n tegnatin, ladɣa tagnit i deg idder Lmulud At Mɛammer almi d ass n wass-a. Ihi, tira-s akked tamusn-is, ilaqaɣ asen-t nefk azal i-wakken a neẓer d acu d-iǧǧa umusnaw Mouloud Mammeri. D acu d-iqqimen di tmusni d yewwi i-wakken att-neḥrez, as nefk azal akken ad tenerni ad tenfali, a teddu akken idda wagdud-is di yal tallit (tagnit).

yettkemmil

Ait Slimane Hamid

Partager