Lexyal n Krim Belqasem

Partager

Teṣebḥit n 19 di Meɣres, ḥakrent wallen s igenni, nudant ɣef yitri anida yella. Neflent akkin i usigna n tatut , ddan d ubeḥri n ccuq , din di ccew ibededd lexyal-is . Udem-is icereg-d tignawt, s tmuɣli usuk tamurt yenuɣnin xemsin isagassen aya. Xas akken yuffa-d kra ur yerkid, nesma n ṛuḥ-is tassakid tafsut menbeɛḍ cceda i d-tenher cetwa s -ideflawen-is yesqujren tiga deg allaɣen n yemdanen. Tagnit teḥulfa s liqqa n tudert yuzlan deg iẓuran n yemɣan yefrawsen i wsulfu n yaqqaren n yiṭij id yehan ɣer yifarawen-nsen lḥamu. Din yekcem Ccna n tudert ɣer yal taxlijt, akkin ṣḍ n teḥdayin yemugren tafsut id yeflalin ihuz tassiwin n yiɣersiwen d yemɣan d yemdanen. Tanfust ɣabben leɛwam taflali-d deg uzmam n tira , tesneɛted belli kra iteddun, kra yedran yezdi yixef-is ɣer 19 agi di Meɣres acku assen i d- ukkin yisɣaren d waman seg ugersel deg iten-yegger lawan. Yuɣaled Krim Belqasem ɣer tarwa-s akken idim n tirugza yuzlan deg tafaka-s, ad yedhen ixulaf i d- yettlalen amer ad qazmen icqiriwen n zzman atrar iten -yegunin. Di lbeḍna, ixef umedyaz yemekta-d asefru :

Aɣ-nɣen yerna aɣ-semḥen

Akken ad d-ttali ciɛa –nsen

Assen jemɛen d iɣasen

Nnan-d n Krim Belqasem

Twallam i xedmen wussen

Ttcublen widen yemuten

Deg asqif n ṭmana yellan d “lalif“ n lhu, d amraḥ n lɛafya, d agni anda zdin lewqat, d tamugent ger yiḍeli akked d wass-a d uzekka i wakken kra n wayen niɣil yenger neɣ mazal ur d yelḥiq , ad yejbu imiren . Ad yerzu akken ad yawwi lmendad-is i yixfawen yeɛyan. Di lhejna n waktay ,braṛḥent wallen ɣef tafrara yifen yal tafrara. Dlant ɣef wass yifen yakk ussan, mlalent d tmuɣli n yizem n tiza, sefrant-d asirem i d -yettwahin i tasuta cihwa n tanfalit aten-yawwin deg ubrid yeṣawaḍen ɣer tezgi n tisas. Tsas s wacu ara rran lewɛara yessan deg abrid ɣer yimald tafasat. Tisas asen yeslamden lebɣi i d- ifetlen isufar s wacu ara qazmen yiḍaren iberden yettawin ɣer liser . Ma di lbeḍna, ihaj usefru:

I nurǧa deg ass-nni

Nɣil ṣṣwab ad yuɣal

Yal yiwen ad yemekti

Cwal at yernu laɛqal

Ded imi itt-yeḥkem ujehli

I neẓra ziɣen mazal

Iman n yal alles n yal tallest yuttuɣal d abeḥri yesirqisen tijawaqin n tudert neǧren ifassen n widen yejlan akkin i lemri n tmuɣli. Tijawaqin deg yuzel nnefs n widen yellan yidneɣ xas ur ten ttwali tmuɣli. Di tillawt irgazen am Krim werǧin jlan acku zedɣen amraḥ isuman ixef n yixef-nneɣ. Mi ten yectaq ad yedlu fell-asen wul, ad yegem seg ulawen-nsen leḥrara n umenuɣ ɣef isehra akked ugamir ( honneur et dignité). Ma di lbeḍna asefru simmal yettijiq:

Nurǧa ma d zwin takka

Ɣef ayen yakk i-iɛaden

Nɣil nmaqqer tura

Ur neḥwaj anwa aɣ yezuɣren

Tidet a nedlu fell-as ass-a

Seg-s ulac d acu ara sneqsen

Yeḍṣa zzman deg wayeḍ. Anda akken i d-yettwagzem ugeṭum n lḥaq i d-yettwenǧer ufurk n lbaṭel. Deg izenqen yeqwa zhir. Lḥir yeṭṭef afus i yemdanen yezuɣer-iten ɣer ugni n ustehzi. Ayen akken i d-yefda leɣla yiwen ur yedli fell-as. Ziɣ tella tmattent tella tayeḍ! Qqaren win yeqqes uzrem yettaggad aseɣwen. Agdud yettwaqsen deg yixef-is, yefka i lḥif azuɣer. Imi agadir yella, tucḍa teshel, yesmenyaf tiqulhatin ɣef tamusni, yesmenyaf timurṣad ɣef umebzan ( rationel), yesmenyaf timucuha yesganayen ɣef tidet yellan. Ur yelli d awezɣi ma Tikwal llan wid yettemnan s rmal ad zḍen amrar, neɣ s wufal ad wten uzal. Xas ulama gtent yehdumen di lbeḍna asfru yezuzufen yir asigna, werǧin yendim deg ayen yenna:

Tura riwaya tfuk

Yal wa temuɣli is- yefka

Ma d win iḥadqen icuk

Fell-as ur telli tufra

Ma ass- a d nutni i d- lmuluk

Cciṭan am nutni i yegga !

Ait Slimane Hamid

Partager