Ata-n ihi wayen i nettraju acḥal aya ! Aḥeddad-nni n wawal yewwi-aɣ-d tarzeft, tin akken i yettakken abeḥri i turet. D asureg ! imi 16 n tezlatin i d-yerra tikkelt Zedek Mouloud di tesfift-a tamaynut, ayen i d-yettbegginen dakken yeččur wul-is, yeldi-as tabburt. Ayen i d-ijebden lwelha n yal win yeslan i tezlatin-a d isental-nni i d-yerra Lmulud imi ḍḥan-d d akemmel i wayen yecna yakan. lukan kan ad nsel i tezlit-nni iwumi isemma “Taddart-nni», ad nerr lbal-nneɣ ɣer tezlit-nni yecna ɣef liḥala n tmurt n Leqbayel. Tura, yerna ibeggen-d aniwa i tt-yessawḍen ɣer wayen, imi yenna-d: i telhiḍ a taddart, d nekni ay diri.
Lmulud, am leɛwayed-is, yessekfal-d ayen kan dlen wussan, yerna d win i yettnadin ɣef tidet iwakken, yes-s ara d-yerr asirem. Deg yiwet n tezlit iwumi isemma “taggara” yenna:
A wid iwumi urzen ifadden
Keblen wafriwen
A wid iwumi texren nniya
A widak yeǧǧa usirem
At lewhi s wallen
Aya d tudert di tmara
Wissen ma d winna i iraden
Ma d tinna i izelgen ?
Ma d kenwi i yebɣan akka ?
Lmulud, akka kan i nḥemmel ad as-nessiwel, yettwali taggara d tin iɛewqen, teččur d timcukkal, imi yenna:
A win icennun
Ay amedyaz bu isefra
A win ileḥḥun
I ifukken abrid ur yekfa
Xas yexsi lkanun
Ur kfint tmucuha
Ayen i d-iteddun
Zriɣ ur as-tezmireḍ ara
Xas yexsi lkanun
Ur kfint tmucuha
Ayen i d-iteddun
Yezmer ur as-tezmireḍ ara
Tamsalt iceɣben ass-a Iqbayliyen d tin yerzan tameslayt d wanda i d-tegra ass-a. yesmekta-d ussan-nni n tdukli asmi akken Amussu yezdi Iqbayliyen uqbel ad ferqen am yibawen ɣef lluḥ. Ma d tizlit tamenzut, tin iwumi isemma “Tidderwect-iw», yesfi-d deg-s ayen akken i t-izedɣen d urrif acḥal d aseggas. Deg-s daɣ, iqqes-d wid ikeblen tidet, yennuɣna d acu yettgalla ad yerr iles-s d ajenwin. Yenna:
Ad rreɣ leɛqel di lḥila
Ma tugim leɛqel
Ad twalim tidderwect-iw
Timmuhbelt-iw d nniya
Ma deg-wen tewḥel
Ad geɣ abrid i tḥerci-w
Tiṭ ur tt-ttubbuɣ ara
Ad tt-ǧǧeɣ ad tmuqel
Ad tezrem amek i tga tmuɣli-w
S wawal win ara jerḥeɣ yeẓra
Akken ad iyi-isel
D lmus cbu-d ay iles-iw
A tidderwect-iw
Zedek Mouloud yuɣal-d s yiwen n usentel ahat ad yessewhem yes-s imdanen, imi d tajmilt-nni i yerra i win yebnan tudrin n Leqbayel, ɣer taggara yiwen ur yezmir ad as-yerr lxir. yenna di tezlit-a:
D kečč i yebnan tudrind tzeɣwin
Leɛtab-ik ma d ay s-cfan
D kečč i iɛebban tudrin ɣef tɣaltin
Lxir-ik ma ad ak-t-rren ?
Tudrin huddent yir tismin d teɛdawin
lebɣeḍ, leḥsed di lqedra
Ayen iɛeddan tɛebbaḍ
Ayen i d-yeqqimen ad tɛebbiḍ.
Ɣas akken yessemsed-d iles-is am ujenwi, yecna ɣef taggara ara yiwɛiren fell-aɣ, Lmulud d ahwawi, yezzuzen-aɣ s tezlit-nni “ay aqcic”. D asirem i yebɣa ad yezreɛ deg wulawen n yilmeẓyen iwakken ur berrun ara i ṭṭbel deg waman.
“A tin yebɣa wul-iw ayen ad iyi-tt-kksen?” d tizlit taneggarut di tesfift n Lmulud anda i d-yezzi i tmurt n Leqbayel. Mačči kan yebder-d tudrin, meɛna deg-s i yerra tajmilt i yizumal i tekseb Teqbaylit. Slimane Azem, Dda Lmulud, Lounès, Muḥia, Ccix Muḥend, Si Muḥend d wiyaḍ. Meɛna iles-nni-ines yebda yettcelliḥ, imi yenna-d: “Aqbayli n tura teɛreq-as teqbaylit”. Ayen nebɣu nura-t-id deg yisebtar-a, ur nessawaḍ ad d-nessuk awal ɣef wayen akk i d-yecna Lmulud, imi iḍrisen-is lqay-it ugar, d ayen i d-yettbegginen aswir-is yufraren deg useqdec n wawal aqbayli.
Ɣef waya, mačči d tazrawt ara d-nexdem ɣef terzeft-a, d tajmilt kan ara s-nerr, imi ayen yelhan yelha !
S. M