Imdanen, ass-a, yal m’ara xedmen ameckaḍ ɣer zdat ad gren tiɣri i zheṛ. Tugett deg-sen, akken ur d-neqqar ara imdanen d tirni, ttamnen yas, sɛukkuzen fell-as yal m’ara ilin deg tegnitt n lhers d ddiq. Awal-agi ittecceg-ed deg imeslayen n yak imdanen am wid yettamnen yas, am wid ur numin. Igerdan, ilmeẓyen, imɣaren seqdacen-t. Kra akken ad d-inin d akken s zheṛ isawden ɣer lebɣi-nsen, kra nniḍen, ttadren-t-id m’ur bbiḍen ara ɣer wayen saramen, yir zheṛ.
ɣef zheṛ, yal agdud (peuple) yesɛa tagerrujt-is n yenzan (proverbes), isefra, timucuha, d wawalen-nniḍen ḥemlen yemdanen ad d-bedren mi d-ebbin asentel-agi n zheṛ. Ger tmucuha-nniḍen ad d-neḥku tagi : « Zzik maḍi, tella yiwet n tmeṭṭut ur tettfakka ara acetki i tǧiratin-is ɣef wergaz-is ur sen-efki ara talwit. Yal m’ara d yekcem, ilaq ad d-yaf sebba s wayes ara isuɣ fell-as. Laɛṛuq-is zgan ulin-d, udem-is yezga yettbeggeḍ s tsusaf. Xas akken, axxam-is yezga d azedgan, ifergan cerwen, lqec-is uraden, talqimt tettebba-d di lawan, acku ur teslik ara. Tbedd ur tris, ayerna ur s d-yebbi acemma. Mi twala taǧaṛett-is, ur neggi ur neftil, ttalin-t-ett-id tismin. Argaz-is, xas akken warǧin d-yufa axxam iṣeggem, lmakla tebba, lqec-is uraden, ur yetterfad ara ṣṣewt-is fell-as. Tameṭṭut yeṛwan tisusaf, arregmat lak d uɛekkaz tṛuḥ ɣer wemɣaṛ azemin akken ad d-af tifrat i wugur-is. Mi tebbeḍ tenna-yas tiyita tt-yuɣen. Ismuzget-as di tazwara ar almi d tagara imir yenna-yas : « Ṛuḥ ftel-ed seksu, arnu inas i tǧaṛett-im ad teftel tabaqit-nniḍen. Mi tekfamt asebbi, mkul yiwet ad tawi ayen d-hegga ɣer tiɣilt anda d-ttrusun leḍyuṛ akken ad teččen. Mi tebḍemt ɣer din, sersemt tibaqiyin nkent imir nadimt-ed anda ara tefremt akken ad d-walimt ayen ara yeḍṛun i seksu-nkent ». Tameṭṭut tebbi-d abri dur teɛqil, tezzuzel ɣer tǧaṛett-is akken as teḥku ayen s-d yenna wamɣaṛ azemni. Imir terra abrid zdat-es, tṛuḥ qbala s axxam-is akken ad tebdu asewwi. Akken cwiṭ n lweqt, taǧaṛett as d-sdebdub ɣef tebburt, seksu daxel n tbaqit tebbitt-id ger ifassen-is, mebla ula d aɣummu. Seksu yettban-ed as tiniḍ d ibruyen, yal aɛaqqa ur yeɛdil d gma-s. Lukan ad tefkeḍ i yeyzaḍ, izmer lḥal ur tsetten ara. Tameṭṭut teffe ɣ-ed deg wexxam-is, tebbi-d ula d nettat, tabaqit n seksu ger ifassen-is. Mi s-terfed aɣummu akken ad twali tǧaṛett-is tewwet-itt-id yiwet n rriḥa d iseɣlayen iludyan. Iɛaqqayen n seksu ɛedlen akken llan.
Mi bḍen-t ɣer tiɣilt-nni anda s-yenna wemɣaṛ azemni ad sersen-t seksu, ǧarran-t tibaqiyin bbin-t, uɣalen-t ɣer deffir ad d-nadin-t adeg (amkan) anda ara fren-t akken ad d-walin-t ayen ara yeḍṛun d seksu-nsen-t. Akken cwiṭ n lweqt ersen-d ssin yefrax. Yal yiwen deg-sen yeɛna yiwet n tbaqit. Tinna ikcem lḥir ad teẓẓeṛ d acu tt-yuɣen yers-ed ɣer tbaqit-is yiwen ugerfiw d acaṛṛaw, yečča aralmi yeṛwa imir ixbeḍ ayen d-yeqqimen. Ma d tabaqit n tǧaṛett-is yers-ed ɣuṛ-es lbaz, yečča s ttawil-is, mi yekfa yefferfer. Mi uɣalen-t ɣer wemɣaṛ azemni nnan-t-as d acu walan-t. Tameṭṭut tebbi ul-is d tiɣdiṛt mi s-yenna wemɣaṛ d akken ur yezmir as yexdem acemma acekku di zheṛ i tentuɣ ».
Z.T.
