Tisuqas n wid ikeṛhen tamaziɣt yal tikkelt amek ara d-suḍent. Segmi testeɛfa tǧeṛnant-nni nniqal i yefkan awal i kra akken n yimehbal seg waggagen n lekdeb yeckenṭḍen di tbeɛtit akken ad ɛefsen tamaziɣt ugar, ddurt-a yezrin tban-d daɣen tmazɣufubit s yiwet n talɣa d tamaynut. Tikkelt-a, wwten adeg n lantirnat n Tesbeddit Tiregwa armi i t-swaɣen. Ayagi yeḍra-d di teswiɛt anida Tasbeddit Tiregwa tettheyyi i dduṛt tadelsant tamaziɣt yebdan ass n 24 mayyu di tmurt n Kanada. Wi yeẓṛan ɣef wacu n sseba i d-gren di nnican tuddsa-ya i iqeddcen akken ad tennerni tmaziɣt ? Neɣ anwa-ten wigi i yebɣan ad kemmen tamaziɣt di lantirnat segmi i tebda tettaɣ amkan deg yiseggasen-a ineggura ? Wigi i tt-ixedmen akka, ahat d tismin i (y)usmen imi Tasbeddit Tiregwa ɣur-s kra kan n yiseggasen segmi i d-tlul yerna texdem aṭas n yisenfaṛen ara yesnernin idles amaziɣ ! Neɣ ahat imi Tasbeddit Tiregwa, txeddem s yidrimen n yiɛeggalen-is i ten-id-ittekksen seg umeṣṛuf n twaculin-nsen war ma sutren seg yiduba n tmura n Tmazɣa akken ad ten-ɛiwnen. Ɣas ulamma, iduba n Tmazɣa yewwi-d fell-asen ad ṣeṛfen idrimen ɣef yidles amaziɣ am akken i ttṣeṛṛifen ɣef taɛṛabt. Wis ma ẓṛan wigi, dakken wid i d-yeslulen tasbeddit-agi d nutni i d iɣelnaẓṛiyen n tidet; imi ɣas ttidiren di tmurt n Kanada maca ṭṭfen deg wansayen n tmurt, cckenṭḍen deg yidles d tutlayt n tmurt war ma qeblen ad lxin deg yidles abeṛṛani. Wid i d-yeslulen Tiregwa mačči d menwala-ten, imi d imdanen yeɣṛan yesɛan aswir ameqqṛan di tmussni yerna ḥemlen ad ssamẓin iman-nsen imi iswi-nsen d asnerni n tmaziɣt, mačči d kra n cciɛa iɣef ttḥewwisen. Nutni, ttmennin ad teǧuǧeg tmaziɣt di tmurt-is, fuṛsen tagnit n wallalen yellan di lɣeṛba akken ad qedcen beṛṛa i tmurt-nsen. Ttmennin mačči kan ayen yelhan i Lezzayer tamurt-nsen i zgan ttawin deg ul, maca i yakk Tamazɣa seg Siwa arma d Tigzirin Tiknariyin. Nutni ssawalen-d i tegmat ger yimdanen, ger yimaziɣen (d imazɣawalen neɣ d iɛeṛbawalen). Mačči kan bɣan tadukli ger yizzayriyen maca ger yakk imezdaɣ n Tmura n Tmazɣa i yezdi yidles amaziɣ. Adeg n Tregwa, deg yisebtar-is yettak-d ttbut ɣef wayen akka i d-nenna fell-asen. Imi deg-s ttṣaweṛ n yizumal n tmurt umi rran tajmilt; seg-sen imeɣnasen n tmaziɣt, imeɣnasen n tegrewla taɣelnawt, inaẓuṛen, d yisdawiyen. D ta i d tiɣri n tdukli iɣer tessawal Tregwa. Nutni ttwalin idles amaziɣ, yezdi akk imdanen n Tmura n Tmazɣa, ɣas ma imdanen-a taswiɛin tessemgarad-iten tsertit maca ur ilaq ara amgirred-a ad iḥaz ula d idles d tmagit tamaziɣt. Wis ma ẓṛan wigi i sen-yeswaɣen adeg-nsen udem n Tidet n Tregwa ? Ma yella ahat wigi ttwalin ayen akka xedmen d ayen yelhan, neɣ ahat ttwalin leqdic ɣef tmaziɣt ad d-yawi lemḍeṛṛa i tmurt, ilaq ad ḥṣun dakken ɣelḍen di leḥsab-nsen. Tif xiṛ lukan ad swiɣen adegen n yirebraben d wid akk yessawalen i ccwal di tmurt n Lezzayer. Tif xiṛ ma wwten adegen d tilibizyuwat n lecyax n Lxaliǧ i yeskarayen lfetna ger yimezdaɣ. Menhu ɛni i ifettun di Tɣerdayt dakken ibaḍiyen ffɣen i ubrid n lislam ? D tuɣac yecban ti i ilaq ad t-keblem, d imawen yessawalen ɣer ccwal i ilaq ad tkemmem ma d tidet tebɣam-as lxiṛ i tmurt. Iɛeggalen n Tregwa seg leɛḍil ad d-rren adeg-nsen, aten-id-ceɣlen d umalas adelsan amaziɣ i d-swejden di Kanada. D yiwet n tmesbanit ara yessemlilen arraw n tmurt dinna di lɣeṛba, ara iseknen idles-nneɣ i leǧnas-nniḍen, ara iceṛṛfen mačči kan tamurt n Lezzayer, maca Tamazɣa s lekmal-is. Deg unebdu-ya daɣen, Tiregwa ad as-terr da di tmurt tajmilt i umyaru Belɛid at Ɛli, yellan d yiwet n tgejdit n tsekla tazzayrit tamaziɣt. Wid yebɣan ad ḍefren isallen n Tregwa seg leɛḍil ad yettwaseggem wadeg-is n lantirnat, zemren ad walin asebter-is n facebook : https://www.facebook.com/TasbedditTiregwa
Mokrane Chikhi