NEK MAZAL-IYI D MATOUB

Partager

Di tmeɣra-nni d-yellan di Zénith di Lpari, 11 yebrir yezrin, yemmeslay-d Lounis Ait Menguellet ɣef tedyant-nni « Je suis Charlie ». Dɣa, yenna umedyaz « Nek daɣen d Matoub, d Tahar Djaout, d Said Mekbel, d Smail Yefsak » akked widak akk nɣant tersasin n rebrab. Widak akk yellan d azamul, wid yettnaḍḥen ɣef nnekwa, ɣef yidles ad yejujeg. Maoub d yiwen seg widak-agi yemmalen abrid. Ula d netta tegla yes-s tisselbi n umdan (bêtise humaine). Teselbi-nni « meqran am sebɣ igenwan (l’univers) », syenna Idir, d-yugmen ɣer Einstein, ɣef txazabit n Lpari.

Tisselbi-nni tegla s Matoub, di Tala Bounana, ass 25 yunyu 1998. Maɛna tisselbi-nni ur teslib ara, ma nezmer a d-nini, axaṭar tewwet azamul ancet-ila-t, yeddren s lejwareḥ-is di tmetti taqbaylit. D azamul uɣur twehha tmuɣli, asmi akken yeɣreq webrid i webrid, asmi akken ggumen ikabaren, nzant t dukliwin.

Ilul-d Matoub di 24 yennayer 1956. Asmi kan yebda cna, yettwasen, iḍ-nni n Tefsut Imaziɣen, yebrir 80, yedda d Ait Meguellet, Idir, Ferhat Imaziɣen Imula d yimeqranen n ccna n teqbaylit yefkan azal i wawal. Isem-is  « yebbeɛzeq-d » didin. Yewwi-d ssef ajdid, yeqqar-d timsal mebla tawazya, mebla rkuz. Tuɣac-is d ddwa ɣef ljerḥ. Yekcem s ulawen n yilmeẓyen yeffuden tidet, yeffuden ad idiren taqbaylit-nnsen mebla akukru. Azal  20 iseggasen i teṭṭef tmedyazt n Matoub afus i usirem n yilmeẓyen.    Tabɣest-is d « tɣennant-is » glant yes-s. Uqbel ass-nni amcum, yuɣ lḥal yewwet-it ujadarmi s kalachikov (tuber 88).  Taggara-s, am akken yehṣa yes-s. Dayen d-yettbanen di tuɣac-is. Matoub yezra amennuɣ-is ad d-yessiwel i yeɛdawen. Uac win ur yezgil : isertayen, iserkasen , lakul,  timeṭṭurfa (intégrisme)… d wayen akk yettekkin deg ugrireb n tmeti, si 62. Yettani ula di tallit n ligirra-nni , yesekfel-d  tixazabiyin-nni yeglan s kra n yigrawliwen. Din i yufa  sseba n lqerḥ d ljerḥ n uzekka . Tudert n Matoub d amennuɣ, amennuɣ n yal ass, alarmi ur nettaf tilisa gar tudert n ucennay, tamedyazt-is d umennuɣ-is.  Dɣa, aya yettbini-d di   « Atarwa lḥif » (1986). Di taɣect-a  texleḍ tudert n Matoub, tikerkas n udabu asertan, tameḥqranit akked temsirin n tfelsafit n ddunit.    Tuɣac n Lwennas ddant mgal liḥala yerṣa udabu asertan : tasertit, timeti, tafelsafit, idles. Ur d as-teqqareḍ ara 20 n yiseggasen i yecna : nɛac-iten amzun d nnefs n lqern neɣ ugar ! Rnu yewweḍ leɛfu Rebbi meẓẓi (42 n yiseggasen). Iruḥ asmi akken i yezmer ad d-yefk ugar, am Moumoud Feraoun, yettwanɣan d rsas 36 iseggasen uqbel d Tahar Djaout yettwanɣan di 1993. Iruḥ, maɛna ugin aya yelmeẓyen. Ɣer ɣur-sen, ɣas ulama ur t-sinen ara, mazal-it yedder, mazal awal-is yesɛa amkan ass-a, mazal-iy yettwellih i uzekka. Awal yeddan d Tmaziɣt, Tugdut, mgal taneḥqranit… Awal yefkan-afus i akk imennuɣen iḥeqqiyen. Widak-nni i wumi beggsen yelmeẓyen acḥal n lesnin. Imennuɣen-nni ara yessiwḍen cwiṭ cwiṭ, « ɣas ulama lwaɛd la iteqqes » Nuɣ tannumi n reffu mara yili ur nerri ara tajmilt i unaẓur neɣ amaru, alama yemmut. Yemmeslay-d  Maoub ɣef waya   « Atarwa lhif » :  « asmi ara yemmet, ara nissin lqima n wergaz ». D acu kan Lwennas « tuɣal-as tejmilt di tudert-is ». 

Amar Nait Messaoud

yerra-t-id ɣer teqbaylit T.O.A

Partager