Sya d sya , ttawḍen-d imazanen yessaramen ḥellu s lɛjalan i Lounis Ai Menguellet . Ulac win ur terzi ara taluft i d-yeɣlin fell-as . Ulac win ur nugad ara fell-as. Ama d Ferhat Mhenni neɣ Hasen Hirech neɣ d inaẓuren-nneɣ nniḍen yal wa yuzen-d lfal i Lounis Ait Menguellet akken as ibud ccfa s lemɣawla. Aya ur yesewham ar imi yal aqbayli yettḥibin teqbaylit-is yeɛaqel deg-s aktay aktay , teqbaylit , azemul n tmusni, bab n wawal urẓin, bab n usekkud laqayen.
Anect-a ur yesewham ara wid yesnen acu i d lqima n urgaz, acu i d azal n umedyaz di tmeti yecban tagi nneɣ anda ixef-nneɣ, timadit nneɣ  ,; nnekwa –nneɣ tebna s awal, tuffa lɣerza-s deg usefru. Lounis Ait Menguellet yezwar deg awal asmi i d as-yenna: win yesɛan ul d aḥnin ad yeddez. Amek ur yettnuɣni ara wul ticki ayen ɣef acu dlant wallen sellaw? Amek ur yettmuɣbun ara wul ticki yeẓra widen tezdi tegmat bḍan am ibawen ɣef lluḥ? Amek ur yettneẓma ara wul ticki anda akken yeḍmaɛ lhu d ayen n dir i d-yufraren? Amek ur iḥaẓẓen ara wul ticki: “ ayen akken i d-yefda leɣla/ neǧǧa-t yenza s rxa?”Amek ur yettaḍen ara wul ticki yettwali tagmet d-awal deg immi nettawit wama tidet nesuref-as? Wi ccqa! Ayen sfedsen leqrun awal a t-id yefdu . Ayen ɣebban lesnin awal a t-id yeḥyu am akkenid as yenna ccix deg wal-is : xellun-t di ɛaccra, yeḥya-tt-id yiwen. Lounis yenna: lejerḥ ɣef a yers wawal ad yeḥlu. Akka i d- tawenza n umedyaz : s wallen iẓẓer yir ussan , yettra-ten lhan. Wi cqa ma texreb tagnit neɣ tagnit teɛkkes imi ticki ixaq wul lhejna-s d-asfru. Asefru yettilin i lmendad n temcukal akken ad yer assif ɣer lḥed-is .
Tirugza ur tettnuz di leswaq. Win i tt-yesɛan d ayla yesexdam-itt, ma d wayeḍ yekna i ddel yerna annuz s ufella. Lounis Ait Mengullet yenn-ad asmi akken teẓmek liḥala :
bɣiɣ ad inniɣ
ad yifsus wul-iw
ur tesɛiḍ anwi i nnɣiɣ
uggadeɣ tilli-w.
Meɛlum kan ad yinni imi yeẓra :
ameslay ḥedd ur t-ineq
wama lɛebd yettmettat
Ameslay mi ara d yeṭṭerdeq
ljil i-t-yebɣan yuffa-t.
Iban kan ad yinni imi d netta s timad-is di icarren : “waqila xir lmenṭaq. Init-id uqbel ak-ifat”
Ayen id yewwi Lounis Ait Menguellet i teqbaylit ḥedd ma ad t-yenker. D imedyazen am netta id aɣ -id yeḥyan am akken is yenna Matoub Lounes deg awal-is. Yissen nezdi s leqedd. Yissen id newet s ugerz akken ad neflali. Yissen id iban yisem-nneɣ. Yissen id ɛaqlen leǧnas nella yernu a nnili xas a ttibrik neɣ a ttimulul. Awal ɣef Lounis Ait Menguellet ur as yezmir wawal ɣef aya kan id tewwi as neǧǧ nnuba I bab n wawal akken d netta ara d yinnin iḥulfan yellan deg uwalen-nneɣ meṛṛa di tagnit yecban tagi:
Limer mačči d isefra
A yeḍrun yidi n lxiq
Urfan ad segmen tafa
Deg-i ur ttaǧǧen amdiq
Mi yeččur wul yal tama
Ad yewwet deg-s iceqiq
Ad yeṭerḍeq tagara
Ad yeswhem aɛddaw arfiq
Ait Slimane Hamid