Inaṣliyen, d yiwwet n tarbaɛt n yinaẓuren, id yeǧǧan isem-is deg cna aqbayli atrar. Tennulfa-d deg useggas n 1973. D ilmeẓyen akken ifuden tilleli, yeččuren d tirga, it id yesnulfa-n, ɣas akken xuṣen wallalen. Ilmeẓyen-agi n tallit nni, d Ṛabaḥ, Murad, Fayṣal, Ḥsinu, Yusef lakked n Nacida. Wigi, krend mgal tamḥuqranit yella-n deg tallit nni, « anda ameslay s t’maziɣt deg Leẓẓayer tamanaɣt yeqwa fella-s leḥriṣ n-udabu n lweqt nni! » akka id yenna, i yiwwet n tiliẓri, Ṛabaḥ, aqerru n tarbaɛt-agi. Ayagi ixelqed yiwwet n tiɣewwewt (réγolte) deg ulawen n yilmeẓyen-agi, yewwin abrid srid ar umenuɣ ɣef t’maziɣt, tilleli akk d yizerfan n wemdan. D-acu i nezmar aden ini ɣef tarbaɛt-agi, ɣef ayen yaɛnan axeddim anaẓur nsen? Inaṣliyen ssufɣen-d tasfift tamezwarut deg useggas n 1978. D-acu, am yir zher, tasfift-agi ur tenzi ara. Deg useggas n 1983, Inaṣliyen ssufɣen-d tasfift tis snat, anda « zehren » am yizmawen. Uɣalen ttwasnen aṭaṣ s tesfist-agi iwumi semman: « Le printemps d’un homme libre » (Tafsut n umaziɣ). Deg tesfift-agi, Inaṣliyen arẓan asalu, begnen-d lɣiḍ nsen ɣef ayen yaɛnan tutlayt tamaziɣt akk d wayen yeḍran deg tefsut n 1980. Deg tezlit n « Tilufa », Inaṣliyen cnan ayen yeḍran deg Ibrir 1980, timesbaniyin d tiyita i ččan imaɣnasen n t’maziɣt deg yifassen n-udabu ameṣbeṭli n tallit nni (Maḥsub win n tura yelha!). « Yessusem » cna n tarbaɛt-agi, iseggasen yezrin, maca wid iten iḥemlen rǧan alarmi d-aseggas n 1990, akken ad slen i tesfift tamaynut, anda Inaṣliyen rran-as tajmilt i unaẓur n uweccem Muḥemed Iseyaxem. Tajmilt-agi akken i yecna Murad Inaṣliyen deg taɣuct-is « Ttamezwarut, ttanegarut ! » yebɣa ad yini belli tajmilt i rran nutni i yisyaxem ur s ttaran ara wiyaḍ. D tidett, 25 iseggasen zrin, yiwen ur yerri tajmilt i yisyaxem ! Akka, tarbaɛt n Inaṣliyen teqqim acḥal n yiseggasen ur d ssufeɣ ara ula d tizlit. Maca, deg useggas n 2007, yekker Ṛabaḥ, iman-is kan mebla wiyaḍ, yessufeɣ-d yiwen uḍebṣi n 8 n tezlatin. Aḍebṣi-agi yelha daɣen yelḥa, imi tizlatin d uxeddim-ines qaɛden dayen kan. Deg uḍebṣi-agi, Inaṣliyen gren-d tiɣri deg yiwwet n tezlit iwumi semman « Ilemẓiyen », akken ad kren, ad ṣefḍen aɣebar ɣef yiman nsen. « Axannab » (Axeddaɛ), d yiwwet n tezlit anda anaẓur-agi aqbur yewwet-d s leqsaḥ mgal wid ixedɛen amenuɣ ɣef t’maziɣt. D wagi i d-axeddim aneggaru n Inaṣliyen. D-acu kan, wid iten iḥemlen ssaramen akken tarbaɛt-agi ad ssufeɣ aḍebṣi neɣ sin !
Syphax.Y