« Suseq agaman, ad yuɣal d-aṛabeɛ » (chasser le naturel, il revient au galop) akka i d-yeqqaṛ yiwen wanzi s tṛumit. Ayagi, nebɣa ad nmaɛen ɣef tuɣalin-agi n laɛwayed lakked d yidles aqbuṛ ɣeṛ « wannaṛ » n tmetti nneɣ. Am akken, iqbayliyen ẓṛan belli uṛ yettdumu ḥaca ṣṣaḥ. Iseggasen-agi inegguṛa, walan imeɣnasen n yidles lakked tutlayt imaziɣen, belli timetti nneɣ tuɣal tegeṛ-d lwelha ɣeṛ iẓuṛan-is. Dayen yessefṛaḥen aṭaṣ. Ayagi dayen i xedmen imeɣnasen acḥal iseggasen-aya akken ad yufṛaṛ yidles Amaziɣ, iṛuḥen am akken « ad yengeṛ » tallit-agi yezṛin, yagi ass-mi yebda udabu taseṛtit-ines n-uɛeṛeb yuɛṛen aṭaṣ! Iseggasen-agi inegguṛa, yuɣal Amezwaṛu n Yennayeṛ yettwassen geṛ medden s-umata, wigi uɣalen xedmen-as ccan akka s yimensi, s timecṛeṭ akked laɛwayed nniḍen. Deg tama-agi n Ṣummam, amezwaṛu n Yennayeṛ ɛeydent medden akken ilaq. Yuɣal yettwassen aṭaṣ geṛ medden. « Ula d nukni nesɛa ṛibiyun-nneɣ! (réveillon) » akka i d-qqaṛen imaziɣen. Am akken yuɣal-d wassif ɣeṛ lḥaddis. Yemlal umaziɣ lakked yidles n yimezwuṛa. Lḥaṣun, ass-nni n Aṛam, imezdaɣ n tama n Ṣummam fkan-as azal-is i « sidna » Yennayeṛ, aqeṛṛu n-useggas amaynut Amaziɣ. Akken neẓṛa, dagi dihin, ixxamen n yidles, ixxamen n yilmeẓyen lakked yiɣeṛbazen begsen akkit akken ad ɛeyden Amezwaṛu n Yennayeṛ. S temzizliyin, s yiselsa iqbuṛen am tqendurt n lfuḍa, abernus,…s tuččiyin (seksu s-ucedluḥ, seksu ubisaṛ, lɛeṣban, tiɣerrifin, atg.) s ticeqqufin, s cna akked s tinawin (conférences) ɣef cucneq, agellid Amaziɣ i hettken Afeṛɛun Ramsis wis III, 2966 isegassen aya. D-agellid-agi Alubi-Amaziɣ (Lybico-Berbère) i d-yeǧǧan asakud-agi (cette date historique). Ass-agi n-umenzu n Yennayeṛ icud-d yides laɛwayed nniḍen tiqburin. Akka ihi, aṭaṣ n tuddaṛ, am Lemṣella (At Mellikeč), neɣ Tawṛiṛt u Ɛebla (At Ṛẓin) ma yella ad nebdeṛ kan tigi, xedment timecṛaḍ (timecṛeṭ) akken ad ɛeydent i wass-agi n Yennayeṛ ameṛbuḥ. Am deg taddaṛt n Tawṛiṛt u Ɛebla (At Ṛẓin) ẓlan azal n 10 i ɛeǧmiyen neɣ igenduzen, i feṛqen ɣef twaculin n taddaṛt-agi deg yiwen n lfeṛḥ muqṛen ! Akka, imezdaɣ sfilin ayen yelhan akken ahat igenni ad iseṛṛeḥ i watas n-ugeffuṛ. Ay at laɛṛaḍ, qquṛent tfeṛkiwin, isaffen neqsen degsen waman, aman ulac deg taɛwinin,…tawaɣit! D-acu, tilawin ssutṛent deg yillu n-ugeffuṛ, Anẓaṛ, akken ad d-iseṛṛeḥ i waman n yigenni. Wissen ma yella yesla-d neɣ ahat ala.
Syphax Y