Daɛwessu mačči d aɛekkaz i teṭṭef

Partager

Tekcem yir tawla deg ikesman n lqum yennumen iɣimi ɣef ugertil n ttkal akked d waɣẓaẓ n w accaren zdat lemwaji n wussan. Ahdum-nsen (taluft i ten iceɣben) : sani tessaweḍ ssuma n Petrole. Di ṛṛeḥba umeslay( leqhawi, di tejmaɛt, deg axxam, deg uzeṭṭa n intenet, deg aɣmisen…) awal yetti yenneḍ ɣef taluft-agi: amek ara nexdem tura , acu ara nečč ma yella tɛeṭṭel ur d yuli ara di ssuma Lpetrol?

Teḍṛa-tt d lqum am win t-wwet lbaɣa ( neɣ win ɣef iɛedda uzaylal) ur yufi amek ara sen t-yeddu i temsal! Dɣa am akken is yenna wanzi: « win yeṭṭef inijel, yufa ssebba i yiɣimi », yal wa isenned ɣef lḥir yeqwim di tesga yeṭṭunnec neɣ di teɣmeṛt yesseḥseb amek ara yili uzekka( ma dɣa s tidet ad yili uzekka) …xuḍi lɣella n yal agdud ɣer yal aɣref d irgazen-is akked tilawin-is.

Asmi id kecmen iṛṛumyen tamurt n Lẓẓayer( deg useggas n 1830) ur d ufin lgaz akked Lpérole yettazzel deg tirgwa neɣ deg iɣeẓran n tmurt( Lebyur imezwura id skeflen yella-d deg useggas 1954). Xas akken ulac asafar-agi( i ɣ -id yettbanen ma yella ixus d nger) iṛrumyen ccemren ɣef yiɣallen-nsen , bnan timdinin, neǧǧren iberdan, sersen ssekka n tmacinin( ccmindiffir) , xedmen luzinat, wind triciti , ssulin asaganen( ports) akked d inurar n tmesrifgin, ggan lakulat d tisdawiyin, bedden ɣer tfellaḥt …lḥasun ggan ccan i tadamsa ɣnan iman-nsen , ɣnan tamurt-nsen ( Franṣa) . Akkin mačči d izli n tmura ur nesɛi ula d tiqit n Lgaz akked Petrole yerna beddent , sufuɣent-d lerbayeḥ s wacu ɛeccen yigduden-nsen-t…ma d nekni…mazal yeqqan yimal-nneɣ ɣer leswami n Petrole.

Targit-nneɣ tedhen s Petrole, tidmi-nneɣ tettecceg ɣef Lpetrole armi qṛib yal azzayri yuɣal d amestajer yeznuzu iqeṭṭu s tibettit n Petrole. Kerfen wallaɣen gglan s iɣallen. Ttun yemdanen belli lɣella ur n fennu d akal… xuḍi ha-ten acu id yenna uɛabbaj n wawal ɣef taluft : lemmer neẓri acu teswiḍ / a takemmict n wakal/ ur kem nettaǧǧa a teɣliḍ/ di lǧib ad tiliḍ d lfal/ a kem nexdem ass akked yid/ deg-m yečča lɛeb lmal…

Di taxriḍt kra n duṛu yellan teqqen ɣer lpetrole. Deg ukufi( tura a frigidere) kra n -iniɣem neɣ ired yellan yeqqen ɣer lpetrole. Di lkanun kra n wesɣar neɣ asafu yellan yeqqen ɣer lpertole…nuɣ , nzenz, nečča neswa si zzit n iselman yezḍa lawan akken ad aɣ iɣuṛ…dɣa din iɣur-aɣ: neqqen tawenza-nneɣ ɣer usafar ubrik armi xas tebrek tuɣal-aɣ d tafat…

Di ccaw akal yuɣal d lbur… ala aẓegḍuf id meqqin. Di ccaw igenni yeṭṭef aman-is, aɣuṛaṛ ibedd ɣef umnaṛ…meɛna ḥedd ur d yeclig.. afellaḥ yettu igenni, axeddam yettu tidi,anelmad yettu tamussni.. uma sriɣ i ugeffur , uma sriɣ i ucemmar n iɣallen, uma sriɣ i tira yellan skud ittuddum lpetrole( am zzit n usqiṭṭer) , skud yettazzal deg iẓuran n tmurt..is yeqqar wihin akked wagi…akka i tessedhuy targit…akka i yettɣuṛ ugdud iman-is…itett ayen ur d iḥerra , deg ayen ur ur d lɣellat-ara!

Meɛna si zik n zik i d nnan imezwura : deɛwessu mačči d aɛekkaz i teṭṭef!

Ait Slimane Hamid

Partager