Aneḥkam Ziri yuɣ snat n tilawin, ittidir akken yid-sent deg iɣrem-ines. Tamezwarut ssawalen-as Meḥjuba, teɛeqqer, ur tesɛi ara dderya. Faḍma yerna-tt-id d takna ɣef tmezwarut akken ad yesɛu tarrawt. Segmi i d tekcem axxam-is Faḍma, werǧin ikcim taxxamt n Meḥjuba. Ziri iḥemmel kan Faḍma imi tezyen, tesɛa ṣṣifa yerna meẓẓiyet. Aneḥkam ur iẓri ara d acu iḍerrun deg uxxam-is. Mi yeffeɣ tanezzayt ur d-yettuɣal ara alamma d tameddit. Faḍma ad terju mi yeffeɣ uneḥkam seg uxxam, nettat ad teɛnu ihen n uxeddam, ad tekcem ad teqqim dinn-a yid-s. Akken kulles. Meḥjuba tameṭtut-is tamezwarut kullec ɣef tiṭ-is. Yiwen wass teḍfer-itt, tenna-as ar ass-agi ad ẓreɣ s ttbut acu ara txeddem tmexluqt-a daxel n yihen n uxeddam-is. Teǧǧa-tt alammi tekcem ɣer yihen truḥ deffir-s s tuffra, tesṭuṭec-asen si lejqayeq n uqiḍun. Twala Faḍma tekkes akk iceṭiḍen-is, teqqim akken i tt-id tesɛa yemma-s. Axeddam ibedd sdat-s. Tebren-d ɣer deffir, tuɣal-d s axxam, terra iman-is ur teẓri acemma deg wayen ara iḍerrun. Teqqim kan weḥd-s, tetḥeyyeṛ amek ara texdem. Ma ad tekcef takna-nni-ines neɣ ala. Yiwen n wul iqqar-as anef-as i Ziri ad yeṛwi ṛṛay-is, ad yeṛwi Faḍma I d-yerna d takna fell-as, yiwen n wul daɣen iqqar-as kcef-itt ad twali temɣer ara tessemɣar iman-is. Tenna-as iwweḍ-d lwaqt deg ara d-rreɣ ula d nekk ttaṛ, d nettat akk i d sebba n lmeḥna-w. Assen, terra iman-is tuḍen, teskeṛ-d tawwurt si daxel, teṭṭes deg texxamt-is akk ass, ula d imekli ur t-tečči ara. Mi d-yewweḍ Ziri tameddit ur tt-id-yufi ara sdat-s, ur t-tqubel ara ɣer tewwurt akken txeddem zik. Isteqsa tameṭṭut-nni tis snat Yenna-s : ‘’a tameṭṭut, acuɣer akka leflantegga ulac-itt da ? Amek akka, ayagi iɛeddan d nettat iyi-d-ittmagaren ɣer tewwurt, ass-agi ha-tt-an ulac-it. Yella kra i tt-yuɣen aɛni ?’’ Terra-as tekna-nni : ‘’ur ẓriɣ ara, mi uliɣ ɣer-s ɣer texxamt-is, ufiɣ-tt teɣleq-d tawwurt si daxel, mi as-wwteɣ, tenna-yi-d erẓ-iyi akin. Ur ẓriɣ ara acu i as-xedmeɣ.’’ Imiren, yuli Ziri ɣer texxamt n tmeṭṭut-is tamezwarut, ibedd sdat n tewwurt. Alammi d imiren i d-imekta-d belli seg wasmi d-yerna takna fella-s ur ikcim taxxamt-is, ur igin d Meḥjuba, ittili kan d Faḍma. Iwwet-as ɣef tewwurt, yenna-as : ‘’lli-tt-in d nekk, d argaz-im. Telli-as-tt-id, ikcem iqqim ɣer tama-s, yenna-as : ‘’d acu i kem-yuɣen, thelkeḍ? Yella wi kem-iḍelmen?’’ Meḥjuba ters-d seg umeṭraḥ, tenna-as : ‘’kkes aɣbel ay argaz, ur tufiḍ d acu iyi-yuɣen. Xedmeɣ akka i wakken dɣa ad d-tkecmeḍ ɣer texxamt-a, ad nili xerṣum kra n ddqayeq weḥd-neɣ. Sɛiɣ yiwet n lbaḍna, bɣiɣ ad ak-tt-iniɣ. ‘’D acu a tameṭṭut ! Aql-aɣ weḥd-neɣ, ulac win i aɣ-id-isellen, ini-yi-d kullec, hdeṛ.’’ I as-yenna urgaz. Terra-as-d: ‘’ay argaz, tamezwarut ɣur-k ad ak-iffeɣ laɛqel, ayen ara ak-in-iniɣ ad ijraḥ tasa-k. I wakken ad tt-tebteḍ iman-ik deg wayen ara ak-iniɣ, ilaq-aɣ laɛqel d lmeɛqul. Ihi tameṭṭut-ik tis snat, tin tḥemmleḍ am leɛmer-ik ha-tt-an tetteqqed-ik, txeddeɛ-ik d uqeddac-is. Akken ara teffɣeḍ seg uxxam, nettat ad t-teɛnu ɣer uqiḍun-is, ad teqqim din-a acḥal. D ayen wallent wallen-iw iḍelli. Ḍefreɣ-tt deffir s tuffra sakdeɣ si lejqayeq, walaɣ ayen ur tettamneḍ ara. Ɣur-k ad as-tiniḍ d tismin i yusmeɣ deg-s. Ttbut ma ihwa-ak d kečč ara t-id-yawin s timmad-ik. Argaz isussem yuɣ-itent mkemmed. Yenna-as : ‘’susem, ɣur-m i wumi teqqareḍ, jmeɛ lbaḍna ma d tin-a zemreɣ-as. Iṣubb-d urgaz ittaḍsa, irra iman-is acemma ur iḍri. Teḍfer-it-id Meḥjuba terra iman-is tuḍen, tettṣubbu-d s ttawil tiṭrejtin. Ččan imensi akken, necṛaḥen gar-asen am zik… Azekka-nni sbeḥ, inna-asen Ziri ḥelset i uɛewdiw-iw ass-a ad ffɣeɣ ad t-id-sɣareɣ cwiṭ. Iffeɣ d yemnayen i t-ittḥamin. Izwar-asen, yenna-asen ad I yi-d-leḥqem, ad sazleɣ cwiṭ aɛewdiw-iw. Ijbed algam, aɛewdiw isfezwi am lebṛaq, iḍal i tizi, idreg ɣef wallen n yemnayen i iddan yid-s. Mi yeffeɣ idreg ɣef tiṭ, iḥbes irs-d seg uɛewdiw, iẓẓel di tmurt, isteɛmel iɣli-d seg uɛewdiw, yerreẓ ur izmir ara ad ikker. Akken d-ḍallen yemnayen i tizi, walen Ziri di tmurt uzlen ɣur-s. Yenna-asen:’’ ɣliɣ-d seg uɛewdiw, tura refdet-iyi, awit-iyi s axxam. Ziri yerra iman-is ur izmir ara ad issers aḍar-is wala ad isembiwel ifassen-is. Refden-t s leḥder yemnayen, wwin-t ɣer uxxam-is. Iẓẓel deg umeṭraḥ kecmen-d ɣer-s wid ara t-ilawin, rnan-d tlawin d yirgazen. qqimen yid-s alammi inṣef yiḍ. Ssyin inna-asen, issuter deg-sen ad t-ǧǧen d tmeṭṭut-is ad isteɛfu. Mi ffɣen akk lɣaci-nni d-yusan ɣur-s, yerra iman-is irẓa-t nadam, iɣleb-it yiḍes. Iẓẓel, isteɛmel iṭṭes iṛuḥ di tnafa. Faḍma terna cwiṭ, teqqim alammi tumen belli argaz-is yeṭṭes, teddem aɛwin, teffeɣ-d seg uxxam terra srid ɣer uqiḍun n uxeddam-is. Ziri integ-d seg wusu iḍfer-itt s tuffra. Nettat tekcem, netta yewweḍ ɣer tama n uqiḍun, ifka tameẓẓuɣt ismeḥsis. Yenna-as uxeddam-nni : ‘’d acu i kem-iṭfen ɣer tura a Faḍma? Tɛeṭṭleḍ akken ad d-taseḍ, teǧǧiḍ-iyi mebla imensi?’’ Terra-as Faḍma : ‘’ceɣleɣ deg urgaz-inna i d-iɣlin seg uɛewdiw, d aya i yi-sbeɛden fell-ak. Kkes seg wul-ik ur I yi-tezzem ara acku d kečč i ifren wul-iw, d kečč i ḥemleɣ. Netta d ababat kan n warraw-iw. Ziri isla i yimeslayen n tmeṭṭut-is, isussem, itebbet ayen i as-tenna Mehjuba, ibren-d s axxam, yuɣal s usu, iṭṭes. Ijmeɛ lbaḍna i yiman-is. Ziri ur iɛeṭṭel ara ikker iɛna lecɣel-is, am wakken ixeddem zik. Deg wussan-nni kan mi yekker ɣer lecɣel-is, berḥen, taqbilt ha-tt-an iẓdem-d fell-as uɛdaw. Uzlen akk lɣaci ad qablen aɛdaw. Ziri d amezwaru, yelsa, iddem leslaḥ, irkeb aɛewdiw yezwar-asen i teqbilt. Isendeh axeddam-is, ameɛcaq n tmeṭṭut-is d yemnayen-is ad t-id-ḍefren. Iwweḍ sdat n uɛdaw isendeh axeddam-nni, yenna-as: ’’ zwir keččini, nekk ad ak-in-ḍefreɣ.’’ Ilemẓi-nni ur isɛi ara kra n lxetyaṛ, icerreg, ikcem talemmast n uɛdaw. Ziri ibren-d ɣer deffir iǧǧa-t weḥd-s ttnasfa n uɛdaw. D netta i d-nɣan d amezwaru ass-nni. Mi yekcem s axxam ɣer tmeṭṭut-is tis snat tɛeggeḍ mi t-twala tenna-as : ‘’a lxir-inu, ḥemdeɣ-k a Ṛebbi cekṛeɣ-k imi d-tuɣaleḍ s axxam ur ak-yuɣ wara.’’ yenna-as Ziri:’’ yelha wayen i d-teqqareḍ, maca win i tḥemleḍ seg wul, win ifren wul-im immut. I d-yuɣalen d ababat kan n warraw-im.’’ Tameṭṭut tefhem d acu ibɣa ad d-yini Ziri, teẓra tura belli iḥṣa d acu yellan gar-as d uxeddam-is, iffeɣ-itt leɛqel. Tunez-as, tessutur deg-s ad tt-yawi ɣer yimawlen-is. Yenna-as Ziri: ‘’ yirbaḥ, ad kem-awiɣ d ayen isehlen. Yewwi-tt ɣer yimawlen-is. Iǧǧa-tt din mebla ma iseɛlem iḍulan-is d acu iḍran. Iqqim alammi teqqim ddeqs n lwaqt deg uxxam n baba-s, iṛuḥ ɣur-s yenna-asen:’’ acuɣer ur d-tuɣal ara tmeṭṭut-iw s axxam.’’ Nnan-as-id: ‘’nenna-as ruḥ, tugi. Ulac amek ur tt-nḥellel ara ad n-tuɣal tugi.’’ Nettat ur asen-tenni ara acuɣer, teqqar-asen kan d lmuḥal ad uɣaleɣ. Yenna-asen Ziri:’’ nekk ur zmireɣ ara daɣen ad ṣebreɣ fell-as. Ssyin qqimen mmeslayen mesfhamen ɣef berru . Ziri ad as-ibru i tmeṭṭut nettat ad tsemmeḥ lḥaq n berru. Akken d-yerra uneḥkam lḥeq n berru d wayen akk icṛeḍ i yimawlen n tmeṭṭut, yenna-asen: ‘’tura mi lliɣ di leḥq-iw, ad awen-d-iniɣ d acu iḍran . Iḥka-asen tadyant amek tella, amek yelli-tsen tcemmet-iten. Imawlen n tlemẓit-nni ḥetcen nudan, ufan ayen akk I d-yenna Ziri d tidet, tcemmet-iten di teqbilt. Kkren nɣan-tt. Swakka, s leɛqel d lmeɛqul aneḥkam Ziri yerra-d ttaṛ n wayen i as-texdem Faḍma d uxeddam-is mebla ma ixser kra, mebla ma icemmet iman-is.
Ramdane LASHEB